التعارض (یزدی)

التعارض (یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم)
پدیدآوران	سنان، حلمی (مصحح) یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	کتاب التعارض
ناشر	مدين
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1426 ‌‎ق
چاپ	1
شابک	‎964-8901-05-8
موضوع	اصول فقه شیعه تعارض ادله فقه - مطالعات تطبیقی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏166‎‏/‎‏6‎‏ ‎‏/‎‏ی‎‏4‎‏ت‎‏7

كتاب التعارض، به زبان عربى، درباره يكى از مباحث علم اصول است و به قلم آیت‌الله سيد محمد كاظم طباطبايى يزدى، متوفاى 1337ق، در پاسخ به درخواست برخى از برادران و جويندگان علم، به رشته تحرير در آمده و حاوى مشروح انديشه‌هاى اصولى وى، در اين مبحث مى‌باشد.

ساختار

كتاب، از يك مقدمه مفصل و سه مقام تشكيل شده است. مقدمه، شامل چهار امر، مقام اول كه در احكام تعارض است، داراى نه بحث و دو تنبيه و يك تذييل، مقام دوم كه در تعادل است، داراى سه تنبيه و ده امر و مقام سوم كه در تراجيح است، مشتمل بر پنج مقام و تنبيهات و امور متعدد است.

متن كتاب، با ارائه نظرات بزرگان علم اصول، همچون شيخ مرتضى انصارى در كتاب «فرائد الاصول»، سيد محمد مجاهد در «مفاتيح الاصول»، ميرزا محمدتقى شيرازى در «تقريرات» و فاضل دربندى در «اشارات الاصول» و نقد و بررسى آنها توسط مؤلف همراه است.

گزارش محتوا

مؤلف، كتاب را با مقدمه‌اى مفصل آغاز و در آن، به امورى چون اولى بودن باب تعارض براى عنوان مسئله، از باب تعادل و تراجيح، معناى تعارض و امورى كه از مصاديق تعارض پنداشته شده‌اند، متعلق تعارض و امكان عقلى تعارض بين دو دليل پرداخته است.

مقام اول، در باب احكام تعارض است و در ذيل آن، به مباحث متعدد مرتبط با مسئله جمع در تعارض اشاره نموده است.

مقام دوم، درباره تعادل و مباحث مربوط به آن است.

در مقام سوم كه مربوط به تراجيح است، وجوب و عدم وجوب ترجيح، اخبار دال بر ترجيحات و مرجحات منصوصه، تعدى و عدم تعدى از مرجحات منصوصه، اقسام مرجحات و ذكر احكام آنها و تعارض برخى از مرجحات با برخى ديگر، مطرح شده است.

مؤلف، در سراسر كتاب، با تقسيم‌بندى مباحث و نيز افزودن تذييل، تنبيه و امور به زواياى گوناگون و ابعاد مختلف بحث روى آورده است.

وى، از اخبار و روايات، به‌ويژه در باب ترجيح و مرجح استفاده نموده و در عين حال اشكالات آنها را نيز عنوان كرده است. در باب تعادل، به مبحث تخيير و جايگاه آن در مقام عمل و تعارض دو خبر پرداخته است.