قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد

قطب‌‌الدین رازی، محمد بن محمد

نام	قطب‌‌الدین رازی، محمد بن محمد
نام های دیگر	رازی‌، ق‍طب‌ال‍دی‍ن‌ م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د س‍ل‍طان‌‌ال‍م‍ح‍ق‍ق‍ی‍ن‌ ق‍طب‌ال‍م‍ح‍ق‍ق‍ی‍ن‌ ع‍لام‍ه‌ رازی‌
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت	776 هـ.ق
اساتید
برخی آثار	الالـهیات من المحاکمات بین شرحی الاشارات / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده تحرير القواعد المنطقية، شرح الرساله الشمسيه لنجم‌الدين عمر بن علي القزويني المعروف بالکاتبي (رحلي) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
کد مولف	692

«قطب‌الدّين ابوجعفر محمد بن محمد رازى بويهى» (نسب او به آل بويه و به قولى به ابوجعفر بن بابويه قمى فقيه معروف شيعه مى‌رسد)، در يكى از قراى رى به نام ورامين به دنيا آمد و در ماه ذى‌قعده سال 776، در شهر دمشق درگذشت و در صالحيه به خاك سپرده شد.

او از پيشوايان منطق و فلسفه و دانش‌هاى ديگر، همچنين از مشهورترين علمايى بود كه در قرن هشتم مى‌زيستند. شرح او بر «شمسيه» و كتاب «مطالع» در منطق مايه شهرت او شده است؛ همچنان‌كه كتاب او در فلسفه به نام «المحاكمات» كه در آن به بررسى و محاكمه دو شارح معروف كتاب «اشارات»، خواجه نصيرالدّين طوسى و فخر رازى پرداخته است، بر شهرت او افزوده است.

تاج سبكى در كتاب خود «طبقات الشافعية» او را چنين ستوده است: «پيشوايى مبرز در علوم معقول بود كه صيت شهرت او به سرزمين‌هاى دوردست رسيد. به سال 763 به دمشق آمد، پس او را پيشوايى در منطق و حكمت يافتيم كه در تفسير و معانى و بيان به‌خوبى وارد بود و در نحو دست داشت و اشعه ذكاوت او آشكار بود».

سيوطى در «طبقات النحاة» گفته است: «او يكى از پيشوايان علم معقول بود كه از عضدى و غيره دانش فراگرفت».

او از متفكران و علماى مبرز شيعه بود. شهيد اول بدين مطلب تصريح دارد و با او در دمشق، در اواخر ماه شعبان 776، ملاقات كرده است و چنين مى‌گويد: «دريايى بود خشك‌نشدنى... و بى‌شك امامى‌مذهب بود و من خود از او شنيدم كه به امامى بودن خود تصريح مى‌كرد و وابستگى او به پيروى از اهل بيت رسالت معلوم است» و باز شهيد اول گفته است: «او شاگرد مخصوص شيخ امام جمال‌الدّين علامه حلى بود».

محقق ثانى شيخ على بن عبدالعالى كركى عاملى درباره‌اش مى‌گويد: «از بزرگان شاگردان علامه و از اعيان اصحاب ما از اماميه بود». هريك از مؤلفان «رياض» و «الأمل» و «مجالس المؤمنين» و أعيان الشيعة» و «الذريعة» و ديگران به تشيع او تصريح نموده‌اند. يكى از اساتيد او جمال‌الدّين علامه حلى متوفى به سال 726 و ديگرى عضدالدّين ايجى صاحب كتاب «المواقف» در علم كلام و متوفى به سال 1355/756م است.

آثار

تأليفات قطب‌الدّين رازى بسيار و بيشتر آنها در منطق و حكمت است، از جمله:

1. شرح شمسيه؛

2. شرح المطالع؛

3. شرح الحاوي (در حكمت)؛

4. شرح اشارات ابن سينا؛

5. بحر الأصداف (حاشيه بر كشاف زمخشرى)؛

6. تحفة الأشراف (حاشيه بر كشاف)؛

7. المحاكمات بين شرحي الإشارات؛

8. شرح قواعد الأحكام؛

9. رساله‌اى در تحقيق تصور و تصديق؛

10. رسالة في تحقيق الكليات؛

11. شرح المفتاح (نعمه، عبدالله، ص433).

منابع مقاله

نعمه، عبدالله، «فلاسفه شيعه»، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، چاپ اول، 1367ش.

وابسته‌ها

الالـهیات من المحاکمات بین شرحی الاشارات / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الاشارات و التنبیهات (مع المحاکمات) / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح

تحریر القواعد المنطقیة / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح

شرح مطالع الانوار فی المنطق / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح الرسالة المعمولة في التصور و التصدیق و تعلیقاته / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

[[الحاشیة علی شروح الإشارات (الإشارات و شرح الإشارات [خواجه نصیرالدین طوسی] و شرح الشرح [قطب الدین رازی] و حاشیة الباغنوي)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تحرير القواعد المنطقية، شرح الرساله الشمسيه لنجم الدين عمر بن علي القزويني المعروف بالکاتبي (رحلي) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شروح الشمسیة: مجموعة حواش و تعلیقات / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح

الإشارات و التنبیهات / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح

مطالع الأنوار في الحکمة و المنطق / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح