احکام پزشکان و بیماران: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'پزشك' به 'پزشک') |
|||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
'''احكام | '''احكام پزشکان و بيماران''' تأليف [[غلامحسين خدادادى]]، مشتمل بر احكام فقهى مطابق با فتاواى [[فاضل موحدی لنکرانی، محمد|آیت‌الله محمد فاضل لنكرانى]] به زبان فارسى است. | ||
در اين مجموعه سعى شده است احكام شرعى در زمينه‌هاى مختلف | در اين مجموعه سعى شده است احكام شرعى در زمينه‌هاى مختلف پزشکى جمع‌آورى گردد و به شيوهاى ساده و قابل فهم براى همه ارايه گردد تا علاقه‌مندان به راحتى بتوانند با احكام شرعى خود آشنا شوند.<ref>مقدمه کتاب، ص22</ref> | ||
با توجه به اينكه احكام و مسائل | با توجه به اينكه احكام و مسائل پزشکى در رساله‌ها و استفتائات مراجع در ابواب مختلف فقه و به مناسبت‌هاى گوناگون به‌طور پراكنده آورده شده است كه دسترسى به آنها خالى از زحمت و سختى نيست؛ لذا به پيشنهاد مجمع جهانى اهل بيت(ع) تصميم گرفته شد كه مجموعه حاضر يك‌جا گردآورى شده و در اختيار علاقه‌مندان قرار گيرد.<ref>همان، ص21</ref> | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
کتاب از يك مقدمه و متن تشكيل شده است. متن کتاب شامل هفده فصل است و در هر فصل فتواى مرتبط با موضوع آن گردآورى شده و در مجموع 721 مسئله از مسائل فقهى مربوط به | کتاب از يك مقدمه و متن تشكيل شده است. متن کتاب شامل هفده فصل است و در هر فصل فتواى مرتبط با موضوع آن گردآورى شده و در مجموع 721 مسئله از مسائل فقهى مربوط به پزشکى ذكر شده است. | ||
ايشان در ابتداى هر فصل توضيحاتى داده سپس مسائل شرعى مربوط به آن فصل را آورده است. | ايشان در ابتداى هر فصل توضيحاتى داده سپس مسائل شرعى مربوط به آن فصل را آورده است. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
اولين فصل کتاب به آموزش | اولين فصل کتاب به آموزش پزشکى اشاره دارد. همان‌گونه كه بيماران داراى احكام خاص فقهى هستند، پزشکان، دانشجويان، پرستاران و... از نظر شرعى در آموزش‌هاى خويش، موظف به فراگيرى و به‌كار بستن احكام ياده شده هستند. مؤلف با اشاره به اينكه فراگيرى مسائل پزشکى واجب كفايى است، نسبت به زنان و دختران تأكيد ويژه‌اى كرده كه بايد در رشته‌هاى مختلف پزشکى، خصوصاً زنان و زايمان، نيازهاى زنان مسلمان را برآورده سازند تا ديگر احتياجى به دخالت مردان نباشد.<ref>متن کتاب، ص27</ref>از نظر ايشان نگاه و لمس كردن بدن بيمار غيرمجانس تنها در موارد ضرورت، براى كسب تجربه و آگاهى از نحوه درمان و نجات جان بيماران، كه اين هدف در معاينه بيماران مجانس تحقق نيابد، اشكال ندارد و بايد به مقدار ضرورت اكتفا شود.<ref>همان، ص29</ref> | ||
فصل دوم کتاب درباره تشريح و كالبدشكافى است. مؤلف دراين‌باره مى‌گويد كه تشريح عملى بدن و اندام ميت از ديدگاه شرع مقدس اسلام با احكام ويژه‌اى همراه است.<ref>همان، ص33</ref>ايشان اولويت را با تشريح جسد غيرمسلمان مى‌داند و مى‌گويد اگر تشريح جسد غيرمسلمان براى آموزش | فصل دوم کتاب درباره تشريح و كالبدشكافى است. مؤلف دراين‌باره مى‌گويد كه تشريح عملى بدن و اندام ميت از ديدگاه شرع مقدس اسلام با احكام ويژه‌اى همراه است.<ref>همان، ص33</ref>ايشان اولويت را با تشريح جسد غيرمسلمان مى‌داند و مى‌گويد اگر تشريح جسد غيرمسلمان براى آموزش پزشکى ممكن باشد، تشريح جسد مسلمان جايز نيست و در اين مسئله تفاوتى بين شيعه و سنى وجود ندارد.<ref>همان، ص34</ref> | ||
وى بحث مس ميت، ديه تشريح ميت و نگهدارى جسد را نيز در همين فصل از کتاب آورده است..<ref>همان، ص36-37</ref> | وى بحث مس ميت، ديه تشريح ميت و نگهدارى جسد را نيز در همين فصل از کتاب آورده است..<ref>همان، ص36-37</ref> | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
مؤلف اين فصل از کتاب را به دو قسمت معاينه و تشخيص تقسيم نموده و در قسمت معاينه مسئله نگاه را متذكر شده و مسائل مرتبط با آن را بيان كرده است. ايشان يكى از محرمات را، نگاه نامحرم به اجزاء بدن بيمار شمرده و جواز آن تنها در صورت ضرورت دانسته است و اگر بتوان به‌صورت غيرمستقيم نگاه كرد بايد از نگاه مستقيم پرهيز شود.<ref>همان، ص42- 47</ref> | مؤلف اين فصل از کتاب را به دو قسمت معاينه و تشخيص تقسيم نموده و در قسمت معاينه مسئله نگاه را متذكر شده و مسائل مرتبط با آن را بيان كرده است. ايشان يكى از محرمات را، نگاه نامحرم به اجزاء بدن بيمار شمرده و جواز آن تنها در صورت ضرورت دانسته است و اگر بتوان به‌صورت غيرمستقيم نگاه كرد بايد از نگاه مستقيم پرهيز شود.<ref>همان، ص42- 47</ref> | ||
قسمت دوم کتاب درباره تشخيص است كه علاوه بر مسائل شرعى مرتبط با مسائل | قسمت دوم کتاب درباره تشخيص است كه علاوه بر مسائل شرعى مرتبط با مسائل پزشکى خاتمه‌اى ذكر كرده است كه بحث احتضار را در آن مطرح كرده است.<ref>همان، ص57</ref> | ||
فصل چهارم کتاب درباره مسائل شرعى مرتبط با | فصل چهارم کتاب درباره مسائل شرعى مرتبط با دندانپزشکى است. در اين فصل علاوه بر مطرح شدن مسائل مرتبط با محرم و نامحرم، نگاه و لمس، طهارت و نجاست، مسائل روزه و دندانپزشکى، ديه و ضمان نيز مطرح شده است.<ref>همان، ص62-65</ref> | ||
فصل پنجم کتاب درباره احكام شرعى زنان و زايمان است. در اين فصل نيز علاوه بر بحث‌هاى نگاه و لمس، بحث‌هاى ديگرى مانند سقط جنين، سزارين، احكام جنين سقط شده و مانند آن مطرح شده است. در پايان اين فصل احكام و مسائل شرعى بعد از ولادت نيز آمده است.<ref>همان، ص70-78</ref> | فصل پنجم کتاب درباره احكام شرعى زنان و زايمان است. در اين فصل نيز علاوه بر بحث‌هاى نگاه و لمس، بحث‌هاى ديگرى مانند سقط جنين، سزارين، احكام جنين سقط شده و مانند آن مطرح شده است. در پايان اين فصل احكام و مسائل شرعى بعد از ولادت نيز آمده است.<ref>همان، ص70-78</ref> | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
در فصل هفتم کتاب احكام تلقيح و بارورى بيان شده است. نويسنده با توجه به اينكه تلقيح و بارورى با اين گستره، داراى اشكال و شيوهاى متنوع و متكثرى است كه از ديدگاه شرع مقدس هر كدام حكم جداگانه‌اى دارد، فصل جداگانه‌اى را به بررسى آن اختصاص داده است.<ref>همان، ص94-104</ref> | در فصل هفتم کتاب احكام تلقيح و بارورى بيان شده است. نويسنده با توجه به اينكه تلقيح و بارورى با اين گستره، داراى اشكال و شيوهاى متنوع و متكثرى است كه از ديدگاه شرع مقدس هر كدام حكم جداگانه‌اى دارد، فصل جداگانه‌اى را به بررسى آن اختصاص داده است.<ref>همان، ص94-104</ref> | ||
مؤلف در ديگر فصول کتاب، سقط جنين و مسائل شرعى و حقوقى آن، ازدواج و مسائل قبل و حين ازدواج، تغيير جنسيت، مرگ مغزى، پيوند اعضاء، انتقال خون، | مؤلف در ديگر فصول کتاب، سقط جنين و مسائل شرعى و حقوقى آن، ازدواج و مسائل قبل و حين ازدواج، تغيير جنسيت، مرگ مغزى، پيوند اعضاء، انتقال خون، پزشکى قانونى و ضمان پزشکى و مسائل شرعى هر كدام را به‌صورت كامل مطرح كرده است. | ||
== وضعيت کتاب == | == وضعيت کتاب == | ||
نسخهٔ ۲۴ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۴:۰۰
| نام کتاب | احکام پزشکان و بیماران |
|---|---|
| نام‌های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | خدادادی، غلامحسین (گردآورنده)
فاضل موحدی لنکرانی، محمد (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 183/9 /خ4الف3* |
| موضوع | بیماران
پزشکی (فقه) فتواهای شیعه - قرن 14 فقه جعفری - رساله عملیه |
| ناشر | مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم‌السلام |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1427 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE823AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
احكام پزشکان و بيماران تأليف غلامحسين خدادادى، مشتمل بر احكام فقهى مطابق با فتاواى آیت‌الله محمد فاضل لنكرانى به زبان فارسى است.
در اين مجموعه سعى شده است احكام شرعى در زمينه‌هاى مختلف پزشکى جمع‌آورى گردد و به شيوهاى ساده و قابل فهم براى همه ارايه گردد تا علاقه‌مندان به راحتى بتوانند با احكام شرعى خود آشنا شوند.[۱]
با توجه به اينكه احكام و مسائل پزشکى در رساله‌ها و استفتائات مراجع در ابواب مختلف فقه و به مناسبت‌هاى گوناگون به‌طور پراكنده آورده شده است كه دسترسى به آنها خالى از زحمت و سختى نيست؛ لذا به پيشنهاد مجمع جهانى اهل بيت(ع) تصميم گرفته شد كه مجموعه حاضر يك‌جا گردآورى شده و در اختيار علاقه‌مندان قرار گيرد.[۲]
ساختار
کتاب از يك مقدمه و متن تشكيل شده است. متن کتاب شامل هفده فصل است و در هر فصل فتواى مرتبط با موضوع آن گردآورى شده و در مجموع 721 مسئله از مسائل فقهى مربوط به پزشکى ذكر شده است.
ايشان در ابتداى هر فصل توضيحاتى داده سپس مسائل شرعى مربوط به آن فصل را آورده است.
گزارش محتوا
اولين فصل کتاب به آموزش پزشکى اشاره دارد. همان‌گونه كه بيماران داراى احكام خاص فقهى هستند، پزشکان، دانشجويان، پرستاران و... از نظر شرعى در آموزش‌هاى خويش، موظف به فراگيرى و به‌كار بستن احكام ياده شده هستند. مؤلف با اشاره به اينكه فراگيرى مسائل پزشکى واجب كفايى است، نسبت به زنان و دختران تأكيد ويژه‌اى كرده كه بايد در رشته‌هاى مختلف پزشکى، خصوصاً زنان و زايمان، نيازهاى زنان مسلمان را برآورده سازند تا ديگر احتياجى به دخالت مردان نباشد.[۳]از نظر ايشان نگاه و لمس كردن بدن بيمار غيرمجانس تنها در موارد ضرورت، براى كسب تجربه و آگاهى از نحوه درمان و نجات جان بيماران، كه اين هدف در معاينه بيماران مجانس تحقق نيابد، اشكال ندارد و بايد به مقدار ضرورت اكتفا شود.[۴]
فصل دوم کتاب درباره تشريح و كالبدشكافى است. مؤلف دراين‌باره مى‌گويد كه تشريح عملى بدن و اندام ميت از ديدگاه شرع مقدس اسلام با احكام ويژه‌اى همراه است.[۵]ايشان اولويت را با تشريح جسد غيرمسلمان مى‌داند و مى‌گويد اگر تشريح جسد غيرمسلمان براى آموزش پزشکى ممكن باشد، تشريح جسد مسلمان جايز نيست و در اين مسئله تفاوتى بين شيعه و سنى وجود ندارد.[۶]
وى بحث مس ميت، ديه تشريح ميت و نگهدارى جسد را نيز در همين فصل از کتاب آورده است..[۷]
فصل سوم درباره معاينه و تشخيص درمان است. با توجه به اينكه «تشخيص نيمى از درمان است» چه بسيار بيمارى‌هاى مختلفى كه با علايم ظاهرى مشتركى بروز و ظهور مى‌يابند و تنها با معاينه و تشخيص مى‌توان به كمك مؤثر و درمان پرداخت و در صورت ناديده گرفتن آن موجب ضررهاى جبران‌ناپذير جانى براى بيماران خواهد داشت.[۸]
مؤلف اين فصل از کتاب را به دو قسمت معاينه و تشخيص تقسيم نموده و در قسمت معاينه مسئله نگاه را متذكر شده و مسائل مرتبط با آن را بيان كرده است. ايشان يكى از محرمات را، نگاه نامحرم به اجزاء بدن بيمار شمرده و جواز آن تنها در صورت ضرورت دانسته است و اگر بتوان به‌صورت غيرمستقيم نگاه كرد بايد از نگاه مستقيم پرهيز شود.[۹]
قسمت دوم کتاب درباره تشخيص است كه علاوه بر مسائل شرعى مرتبط با مسائل پزشکى خاتمه‌اى ذكر كرده است كه بحث احتضار را در آن مطرح كرده است.[۱۰]
فصل چهارم کتاب درباره مسائل شرعى مرتبط با دندانپزشکى است. در اين فصل علاوه بر مطرح شدن مسائل مرتبط با محرم و نامحرم، نگاه و لمس، طهارت و نجاست، مسائل روزه و دندانپزشکى، ديه و ضمان نيز مطرح شده است.[۱۱]
فصل پنجم کتاب درباره احكام شرعى زنان و زايمان است. در اين فصل نيز علاوه بر بحث‌هاى نگاه و لمس، بحث‌هاى ديگرى مانند سقط جنين، سزارين، احكام جنين سقط شده و مانند آن مطرح شده است. در پايان اين فصل احكام و مسائل شرعى بعد از ولادت نيز آمده است.[۱۲]
در فصل ششم کتاب به مسائل شرعى جلوگيرى از باردارى اشاره شده است. مؤلف در اين فصل با برشمردن بخشى از روش‌هاى نازايى موقت و دائم احكام آن را برشمرده است. در پايان اين فصل مسئله حكومت و كنترل جمعيت يادآور شده و گفته شده كه درصورتى‌كه مصلحتى در كنترل جمعيت باشد فقط حكومت اسلامى مى‌تواند اين امر را پى‌گيرى و جامعه را به كنترل جمعيت تشويق كند.[۱۳]
در فصل هفتم کتاب احكام تلقيح و بارورى بيان شده است. نويسنده با توجه به اينكه تلقيح و بارورى با اين گستره، داراى اشكال و شيوهاى متنوع و متكثرى است كه از ديدگاه شرع مقدس هر كدام حكم جداگانه‌اى دارد، فصل جداگانه‌اى را به بررسى آن اختصاص داده است.[۱۴]
مؤلف در ديگر فصول کتاب، سقط جنين و مسائل شرعى و حقوقى آن، ازدواج و مسائل قبل و حين ازدواج، تغيير جنسيت، مرگ مغزى، پيوند اعضاء، انتقال خون، پزشکى قانونى و ضمان پزشکى و مسائل شرعى هر كدام را به‌صورت كامل مطرح كرده است.
وضعيت کتاب
فهرست محتويات در ابتداى کتاب آمده است. اندك پاورقى‌هاى کتاب مربوط به توضيح برخى از لغات و مستند كردن برخى از مطالب و يا ارجاع برخى از مطالب کتاب به فصول قبل يا بعد کتاب مى‌باشد.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب
وابسته‌ها
پیوندها
مطالعه کتاب احکام پزشکان و بیماران در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور