تلخيص كتاب العبارة: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '( ' به '(') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[ | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR01711J1.jpg | |||
| عنوان =تلخيص كتاب العبارة | |||
| پدیدآوران = | |||
[[ابن رشد، محمد بن احمد]] (نویسنده) | |||
|زبان | |زبان | ||
| | | زبان =عربي | ||
| کد کنگره =BBR 649 1360 | |||
|کد کنگره | | موضوع = | ||
ابن رشد، محمد بن احمد، 520 - 595ق. العباره | |||
|موضوع | |||
فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| | | ناشر = | ||
الهيئة المصرية العامة للکتاب | |||
|مکان نشر | | مکان نشر =مصر - قاهره | ||
| سال نشر = 1981م | |||
| | |||
| | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE1711AUTOMATIONCODE | ||
| | | چاپ =1 | ||
| | | تعداد جلد =1 | ||
|کد | | کتابخانۀ دیجیتال نور =11569 | ||
| | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
| خط ۷۵: | خط ۶۱: | ||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ ۱۲ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۳:۳۴
| تلخيص كتاب العبارة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن رشد، محمد بن احمد (نویسنده) |
| ناشر | الهيئة المصرية العامة للکتاب |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1981م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ابن رشد، محمد بن احمد، 520 - 595ق. العباره فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BBR 649 1360 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تلخيص كتاب العبارة، چنانکه از نام آن پیداست، خلاصهای از «كتاب العبارة» از کتاب «ارگانون» یا «منطق» ارسطو است که توسط ابن رشد، صورت گرفته است.
شرحهای ابن رشد بر آثار ارسطو را میتوان به سه دسته تقسیم کرد: شرحهای مفصل و بزرگ که «تفسیر» یا «شرح» نامیده میشوند، خلاصههای نوشتههای ارسطو که «جامع» و در جمع «جوامع» نام دارند و شرحهای متوسط موسوم به «تلخیص» که اثر حاضر نیز از جمله آنها میباشد. شیوه کار ابن رشد در شرحهای متوسط یا «تلخیصها»، معمولا بدین صورت است که وی ابتدا کلمات اول متن ارسطو را نقل و سپس بقیه مطالب را به زبان خودش شرح میدهد و توضیحات و نظریات شخصی و مطالبی از منابع فیلسوفان اسلامی نیز بر آنها میافزاید؛ بهگونهای که اثر بهصورت نوشته مستقلی آشکار میشود که گفتههای ارسطو و ابن رشد به هم آمیخته شده و نمیتوان آنها را از یکدیگر تشخیص داد که این روش در اثر حاضر، تا حدودی به چشم میخورد[۱].
کتاب به قلم محمود قاسم تحقیق و با دو مقدمه از تشارلس بترورث (مصحح) و احمد عبدالمجید هریدی (مصحح) آغاز شده است. در مقدمه نخست، به این نکته اشاره شده است که اثر حاضر، جزء دوم از اجزای هشتگانه تلخیص ابن رشد از کتابهای ارسطو در علم منطق که به «ارگانون» معروف است میباشد و پیش از آن، تلخيص کتاب مقولات و تلخیص ایساغوجی، به چاپ رسیده است[۲].
در مقدمه دوم، به بیان این نکته پرداخته شده است که ابن رشد، در تلخیص کتاب مقولات، ترتیبات و تقسیمات کتاب ارسطو را رعایت کرده و کتاب خویش را بر همان اساس، مرتب نموده است، اما در این کتاب، با این تصور که رعایت ترتیب کتاب ارسطو، مانع از شرح و تلخیص عبارات و مطالب خواهد گردید، از این متابعت عدول کرده است و مطالب را به روشی متفاوت و خاص، ارائه نموده است؛ بدینگونه که مطالب کتاب ارسطو را به پنج فصل تقسیم و در هریک از آنها، فصل یا فصولی را که متناظر با کتاب ارسطو میباشد، آورده است. سپس بدون آوردن کلمه «قال» (که معمولا پس از آن کلام ارسطو را نقل میکند) – مگر در چند مورد - موضعی که ارسطو بدان پرداخته را شرح کرده است؛ درصورتیکه در تلخیص کتاب مقولات این امر بارها تکرار شده است[۳].
ابن رشد در این کتاب، فقط پنج مرتبه از عبارت «قال» استفاده کرده و در اولین مرتبه (که در ابتدای کتاب میباشد)، کلامی پس از آن آمده که بعید است از ارسطو باشد و در دو مرتبه دیگر که از این عبارت استفاده شده، پس از «قال» عبارتی آمده که مناظر و مشابه با نص ارسطو در «كتاب العبارة» نمیباشد[۴].
چنانکه اشاره شد، ابن رشد کتاب خویش را به پنج فصل تقسیم نموده است. فصل نخست که بهمثابه مقدمه یا مدخل کتاب میباشد، به سه قول تقسیم شده است: قول اول در اسم، قول دوم در کلمه (فعل) و قول سوم در قول (جمله). دو قول نخست، زمینه «قول جازم» (جمله خبریه) را که ارسطو و ابن رشد، آن را عرض اصلی کتاب، شمردهاند، فراهم میسازد. ابن رشد در این تمهید، همانند ارسطو، به بحث از اصطلاحات پرداخته و در ابتدا، لفظ را تعریف نموده و پس از آن، به شرح تفصیلی اسم، کلمه و قول مبادرت نموده است[۵].
در فصل دوم، ابتدا به بحث از اصناف معانی و متقابلات ششگانه پرداخته شده و سپس، موضوع و محمول بهحسب این متقابلات توضیح داده شده است[۶].
ابن رشد فصل سوم کتاب را به بیان قضایای ثنائی و ثلاثی اختصاص داده[۷] و در فصل چهارم، به توضیح قضایای دارای جهات و بدون جهات، پرداخته است[۸]. در فصل آخر کتاب نیز به بررسی اقاویل متقابله و اینکه کدامیک از آنها از تضاد شدیدتری برخوردارند، بحث شده است[۹].
فهرست مطالب در ابتدا و فهرستهای اعلام (شامل دو بخش: الف)- ارسطو (مواضعی که در آنها ارسطو ذکر شده، مواضعی که به وی اشاره گردیده و مواضعی که به اقوال او شده است)؛ ب)- سایر اعلام)؛ کتب مذکور در متن و مقابله فقرات «تلخيص كتاب العبارة» ابن رشد با نصوص «كتاب العبارة» ارسطو، در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقیها که توسط مصححین نوشته شده است، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است[۱۰].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- خراسانی، شرفالدین، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.