الگو:صفحهٔ اصلی/مقالهٔ برگزیده دوم: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۱: خط ۱:
    <div class="boxTitle"><big>'''[[دوانی، علی|علی دوانی]]'''</big></div>
    <div class="boxTitle"><big>'''[[سقیفه، بررسی نحوه شکل‌گیری حکومت پس از رحلت پیامبر]]'''</big></div>
    [[پرونده:NUR00842.jpg|بندانگشتی|دوانی، علی|175px]]
    [[پرونده:NUR16147J1.jpg|بندانگشتی|سقیفه، بررسی نحوه شکل‌گیری حکومت پس از رحلت پیامبر|175px]]


    '''على دوانى''' (متولد ۵ مهر ۱۳۰۸- وفات در ۱۸ دی ۱۳۸۵) نویسنده و محقق، مورخ، پژوهشگر معاصر که آثار متعددی در رابطه با تاریخ اسلام نگاشته‌است.
    '''سقيفه: بررسى نحوه شكل‌گيرى حكومت پس از رحلت پيامبر''' مجموعه سخنرانى‌هاى علامه [[عسکری، مرتضی|سيد مرتضى عسكرى]] است كه توسط [[دشتی، مهدی|دكتر مهدى دشتى]]، تدوين و تحقيق شده است.


    اين عالم فرزانه كار خود را در دو شيوه متمركز كرده بود؛ يكى منبر و سخنرانى دينى و ديگرى، تأليف و تصنيف كتب مذهبى. بر اين اساس، سال‌ها در داخل كشور و همچنين چندين سال در كشور كويت در ماه‌هاى مبارك رمضان، محرم و صفر سخنرانى مى‌كرد. وى در قم با جمعى از فضلاى حوزه علميه، مجله دينى «درس‌هايى از مكتب اسلام» را منتشر كرد. در سال 1350 به تهران آمد و در اين شهر سكونت كرد و در هر دو مقوله، فعاليت خود را ادامه داد.
    نويسنده پس از اشاره به آثار نويسندگان معاصر [[مظفر، محمدرضا|محمدرضا مظفر]]، [[بهبودی، محمدباقر|محمدباقر بهبودى]]، عبدالفتاح عبدالمقصود و [[مادلونگ، ویلفرد|ويلفرد مادلونگ]]، درباره اثر حاضر چنين مى‌نويسد: «بر اساس اين كتاب، سقيفه در يك روز و با طراحى يك نفر براى خلافت خلاصه نمى‌شود، بلكه سقيفه، آغاز بروز و ظهور اجراى نقشه‌اى حساب‌شده است كه طى آن افرادى معين از قريش مى‌بايست يكى پس از ديگرى، زمام حكومت را به دست گيرند تا آن را، پيوسته، از اهل بيت پيامبر(ص) - كه بنا به نصّ ايشان، جانشينان برحقّ پيامبر(ص) بودند - دور دارند و نهايتاً آن را به بنى‌اميه بسپارند. اين نقشه اجرا شد، لكن با قتل عثمان و خلافت [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]]، ناتمام ماند. اين تحليل، كه بر مبناى منابع درجه اوّل مكتب خلفاست، در نوع خود بى‌نظير است، مطالب پراكنده و ناتمام و بعضاً نادرست گذشتگان و معاصران را، درباره سقيفه، منظّم و كامل ساخته و تصحيح مى‌كند و براى فهم بهتر تاريخ اسلام، از زمان رحلت پيامبر(ص) تاكنون، بسيار روشنى‌بخش و هدايتگر است».


    علامه محقق، در طول عمر پربركت خود، 110 جلد كتاب در موضوعاتى چون: اصول اعتقادات، سيره معصومين (علیهم‌السلام)، تاريخ اسلام، فرهنگ و تمدن اسلامي، شرح حال علما و دانشمندان شيعه، نهضت‌هاى اسلامی، داستان‌هاى اسلامی، سفرنامه و مناقب اهل بيت(ع)، تأليف، تصنيف، ترجمه و يا تصحيح نمود و صدها مقاله، مصاحبه و سخنرانى در نشريات گوناگون و رسانه از خود به يادگار گذارد.
    نويسنده، معتقد است كه پى‌ريزى سقيفه در زمان حيات پيامبر اكرم(ص) صورت گرفته است. وى براى اثبات اين موضوع، آيات اوليه سوره تحريم و شأن نزول آنها را مورد بررسى و تحليل قرار داده است.


    ايشان بيش از هشتاد مقاله تحقيقى نيز در جرايد به چاپ رسانده است؛ افزون بر آن در دانشگاه‌هاى گوناگون از جمله دانشگاه تربيت معلم، [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]، امام حسين(ع)، دانشكده الهيات و معارف اسلامى تهران، دانشكده علوم قرآنى و... در موضوعات تاريخ اسلام، سيره ائمه معصومين، تاريخ فقه، تراجم و رجال به تدريس پرداخت. استاد دوانى در حدود سى كنگره علمى شركت كرد و مقالات او در بيشتر اين كنگره‌ها به چاپ رسيد.
    در فصول بعدى كتاب، چگونگى برپايى سقيفه با نگاه به منابع تاريخى مورد مطالعه قرار گرفته است. سپس ديدگاه صحابه پيامبر(ص) درباره بيعت با ابوبكر ذكر شده است؛ از جمله سلمان و زبير و انصار مايل بودند كه با [[امام على(ع)|على(ع)]] بيعت كنند؛ پس چون با ابوبكر بيعت شد، سلمان فارسى گفت: به خير كمى رسيديد. خلافت را گرفتيد، ولى معدن خير را از دست داديد. مرد سالمند را برگزيديد و خاندان پيامبر(ص) خود را رها كرديد. اگر خلافت را در خاندان پيامبر(ص) مى‌گذاشتيد، حتى دو نفر با هم اختلاف پيدا نمى‌كردند و از ميوه اين درخت، هرچه بيشتر و گواراتر، سود مى‌برديد.


    حجت‌الاسلام علی دوانی سرانجام پس از یک عمر فعالیت و مجاهدت بی‌وقفه، در شامگاه عید سعید غدیر 1347 قمری، برابر با 18 دی ماه 1385 در سن 77 سالگی به لقاء‌الله پیوست و پس از تشییع با شکوه در صحن عتیق حضرت معصومه(س) در شهر مقدس قم که آرزوی دیرینش بود به خاک سپرده شد.
    از ديگر مباحث، جنگ اقتصادى با اهل‌بيت(ع) است: «دستگاه خلافت، كه براى بيعت گرفتن از قبايل خارج مدينه نيازمند لشكركشى بود و نيز براى گذران ساير كارهايش، احتياج به اموال و دارايى داشت. از طرف ديگر، آنهايى كه داخل مدينه و اطراف [[امام على(ع)|حضرت امير]](ع) بودند، براى دستگاه خلافت خطرناك بودند. در واقع، خطر حقيقى اينجا بود؛ لذا براى پراكنده كردن آنان، اموال اهل‌بيت(ع) را، كه شامل فدك و سهم خمس و ارث پيامبر اكرم(ص) بود، از ايشان گرفتند تا خاندان پيامبر(ص) فقير شوند و مردم از گرد ايشان پراكنده شوند».


    <div class="mw-ui-button">[[دوانی، علی|'''ادامه''']]</div>
    <div class="mw-ui-button">[[سقیفه، بررسی نحوه شکل‌گیری حکومت پس از رحلت پیامبر|'''ادامه''']]</div>

    نسخهٔ ‏۱۴ ژانویهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۸:۲۲

    سقیفه، بررسی نحوه شکل‌گیری حکومت پس از رحلت پیامبر

    سقيفه: بررسى نحوه شكل‌گيرى حكومت پس از رحلت پيامبر مجموعه سخنرانى‌هاى علامه سيد مرتضى عسكرى است كه توسط دكتر مهدى دشتى، تدوين و تحقيق شده است.

    نويسنده پس از اشاره به آثار نويسندگان معاصر محمدرضا مظفر، محمدباقر بهبودى، عبدالفتاح عبدالمقصود و ويلفرد مادلونگ، درباره اثر حاضر چنين مى‌نويسد: «بر اساس اين كتاب، سقيفه در يك روز و با طراحى يك نفر براى خلافت خلاصه نمى‌شود، بلكه سقيفه، آغاز بروز و ظهور اجراى نقشه‌اى حساب‌شده است كه طى آن افرادى معين از قريش مى‌بايست يكى پس از ديگرى، زمام حكومت را به دست گيرند تا آن را، پيوسته، از اهل بيت پيامبر(ص) - كه بنا به نصّ ايشان، جانشينان برحقّ پيامبر(ص) بودند - دور دارند و نهايتاً آن را به بنى‌اميه بسپارند. اين نقشه اجرا شد، لكن با قتل عثمان و خلافت اميرالمؤمنين(ع)، ناتمام ماند. اين تحليل، كه بر مبناى منابع درجه اوّل مكتب خلفاست، در نوع خود بى‌نظير است، مطالب پراكنده و ناتمام و بعضاً نادرست گذشتگان و معاصران را، درباره سقيفه، منظّم و كامل ساخته و تصحيح مى‌كند و براى فهم بهتر تاريخ اسلام، از زمان رحلت پيامبر(ص) تاكنون، بسيار روشنى‌بخش و هدايتگر است».

    نويسنده، معتقد است كه پى‌ريزى سقيفه در زمان حيات پيامبر اكرم(ص) صورت گرفته است. وى براى اثبات اين موضوع، آيات اوليه سوره تحريم و شأن نزول آنها را مورد بررسى و تحليل قرار داده است.

    در فصول بعدى كتاب، چگونگى برپايى سقيفه با نگاه به منابع تاريخى مورد مطالعه قرار گرفته است. سپس ديدگاه صحابه پيامبر(ص) درباره بيعت با ابوبكر ذكر شده است؛ از جمله سلمان و زبير و انصار مايل بودند كه با على(ع) بيعت كنند؛ پس چون با ابوبكر بيعت شد، سلمان فارسى گفت: به خير كمى رسيديد. خلافت را گرفتيد، ولى معدن خير را از دست داديد. مرد سالمند را برگزيديد و خاندان پيامبر(ص) خود را رها كرديد. اگر خلافت را در خاندان پيامبر(ص) مى‌گذاشتيد، حتى دو نفر با هم اختلاف پيدا نمى‌كردند و از ميوه اين درخت، هرچه بيشتر و گواراتر، سود مى‌برديد.

    از ديگر مباحث، جنگ اقتصادى با اهل‌بيت(ع) است: «دستگاه خلافت، كه براى بيعت گرفتن از قبايل خارج مدينه نيازمند لشكركشى بود و نيز براى گذران ساير كارهايش، احتياج به اموال و دارايى داشت. از طرف ديگر، آنهايى كه داخل مدينه و اطراف حضرت امير(ع) بودند، براى دستگاه خلافت خطرناك بودند. در واقع، خطر حقيقى اينجا بود؛ لذا براى پراكنده كردن آنان، اموال اهل‌بيت(ع) را، كه شامل فدك و سهم خمس و ارث پيامبر اكرم(ص) بود، از ايشان گرفتند تا خاندان پيامبر(ص) فقير شوند و مردم از گرد ايشان پراكنده شوند».