اخوینی، ربیع بن احمد

اخوینی، ربیع بن احمد

نام	اخوینی، ربیع بن احمد
نام‌های دیگر	اخوینی، ابوبکر ربیع بن احمد اخوینی بخاری، ربیع بن احمد
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت
اساتید
برخی آثار
کد مؤلف	AUTHORCODE4464AUTHORCODE

«ابوبكر ربيع بن احمد اخوينى بخارى»، پزشك سده چهارم قمرى بوده است. آگاهى‌هاى اندكى كه از زندگى وى در دست است، از اثر معروف او کتاب «هداية المتعلمين في الطب» گرفته شده است. كنيه وى را ابوحكيم نيز ذكر كرده‌اند. شهرت او با اختلاف: اخوى، اخوين، اجوينى و آخربى نيز ياد شده كه قطعاً بر اثر تصحيف بوده است. همچنين وى را به سبب اينكه بيماران ماليخوليايى را درمان مى‌كرده، «پچشك ديوانگان»، لقب داده‌اند. مينوى، تاريخ مرگ اخوينى را با توجه به اينكه وى شاگرد ابوالقاسم طاهر بن محمد بن ابراهيم مقانعى بود و اين شخص نيز خود شاگرد محمد بن زكرياى رازى (د 313ق) بوده، حدود سال 371ق، حدس زده است.

اخوينى بر اساس شواهدى كه خود در کتاب «هدايه» ذكر كرده، اهل بخارا بوده؛ چنان‌كه در جايى از همين کتاب از لهجه بخارايى بهره جسته و حتى از سپيدماشه كه آبگيرى از حوالى بخاراست، ياد مى‌كند.

اخوينى در «هدايه» از تجربه‌هاى بيش از 30 ساله خود ياد كرده است. اين کتاب نزد استادان و مدرسان علم پزشكى از توجه خاصى برخوردار بوده است و تا سده 6 قمرى در كنار آثارى چون «ذخيره» ثابت بن قره، «منصورى» محمد بن زكرياى رازى و «اغراض» سيد اسماعيل جرجانى، به دانشجويان پزشكى تدريس مى‌شد. اخوينى بارها در اين کتاب به نوع بيمارى و نام بيماران تحت درمان خود اشاره مى‌كند. وى از تجربه‌هاى بزرگانى مانند محمد بن زكرياى رازى، ثابت بن قره، يحيى بن ماسويه، حنين بن اسحاق، عيسى بن صهاربخت، ابن سرابيون، اهرن، جالینوس و بقراط نيز بهره برده است.

«هداية المتعلمين في الطب»، اثر معروف و باارزش اخوينى يكى از كهن‌ترين کتاب‌هاى پزشكى به زبان پارسى درى است كه آن را براى فرزند خود تأليف كرده و بسيارى از تجربه‌ها و تجويزهاى پزشكى خود را در آن آورده است.

منابع مقاله

برگرفته از دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى، چاپ دوم، 1377، تهران ج7، ص286، مريم عمارى.

وابسته‌ها

هدایة المتعلمین في الطب