تحفة الأبرار الملتقط من آثار الائمة الاطهار

تحفة الأبرار الملتقط من آثار الائمة الاطهار

نام کتاب	تحفة الأبرار الملتقط من آثار الائمة الاطهار
نام های دیگر کتاب	الملتقط من آثار الائمه الاطهار
پدیدآورندگان	شفتی بیدآبادی، محمدباقر بن محمدتقی (نويسنده) رجایی، مهدی (محقق)
زبان	عربی
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏186‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏7‎‏ت‎‏3
موضوع	شفتی بید آبادى، محمدباقربن محمدتقى، 1175؟ ‏-‏ 1260ق. ‏-‏ سرگذشت نامه نماز
ناشر	کتابخانه مسجد سيد اصفهان
مکان نشر	اصفهان - ایران
سال نشر	1409 هـ.ق
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE60AUTOMATIONCODE

تحفة الأبرار الملتقط من آثار الائمة الاطهار تألیف مرحوم حاج سيد محمدباقرشفتى معروف به حجة الاسلام على الاطلاق قدس الله سره

موضوع كتاب

يكى از بزرگترين و مهمترين مسائل دين نماز است، كه ركن أعظم دين است، و يكى از واجبات فروع دين است كه بر تمام مكلفين معتقد به شريعت مطهره انجام آن واجب و فريضه‌ايست الهى بر ذمۀ عباد.

و تأكيدى كه شارع مقدس راجع به نماز و أهميت آن مقرر فرموده در هيچ يك از ساير عبادات و مسائل دين مقرر نفرموده، و شرائط و احكامى كه براى اين فريضۀ الهى است از حد و حصر افزون است، و اهتمام شارع مقدس راجع به اين فريضه به جائى رسيده، كه قبول شدن ساير عبادات را مترتب و موقوف ساخته است بر قبول شدن نماز، و اول چيزى كه در روز قيامت بعد از اصول دين انسان مورد مؤاخذه قرار مى‌گيرد همين نماز است.

چنانچه امام صادق عليه‌السلام فرموده است: «اول ما يحاسب به العبدالصلاة، فإذا قبلت قبل سائر عمله، و إن ردت رد عليه سائر عمله».

پس أول تكليف الهى كه از او در روز قيامت مورد سؤال قرار مى‌گيرد نماز است، هر كس در بر پا نمودن نماز به همان نحوى كه شارع مقدس مقرر فرموده اهتمام ورزد، و به نحو شايسته و مطلوب شارع مقدس انجام دهد، ساير عبادات و اعمال او مورد قبول درگاه أحديت قرار خواهد گرفت، و اگر خداى نكرده نسبت به اين فريضۀ الهى اهتمام نورزد آن گونه كه مطلوب شارع مقدس است و مقرر فرموده است، ساير عبادات و أعمال او اگر چه به نحو شايسته و مطلوب انجام داده - چنانچه از اين روايت و روايات ديگر استفاده مى‌شود - مورد رد درگاه ايزد متعال قرار خواهد گرفت.

و روايات و أحاديث وارده از ناحيه مقدسه ائمه معصومين عليهم‌السلام راجع به نماز بى‌شمار است، به طورى كه احاديث راجع به نماز و احكام آن بيشتر از ساير عبادات است، و اين گوياى اهتمام شارع مقدس است نسبت به اين فريضۀ الهى.

و قلم فرسائى دربارۀ نماز در چندين بعد آن مى‌توان نمود، بعضى از بزرگان و دانشمندان راجع به اهميت نماز از ديدگاه شرع مقدس ايراد كلام نموده و بعضى ديگر راجع به اسرار نهفتۀ در نماز و رازهائى كه در اين عبادت الهى موجود است قلم فرسائى نموده، و كتابهائى بزرگان و علماى ما در اين باره به رشتۀ تحرير در آورده‌اند، و بعضى ديگر راجع به جمع آورى احاديث وارده درباره نماز اهتمام بليغ ورزيده‌اند، كه كتابهاى فراوانى در اين باره نوشته شده، و بعضى ديگر از فقهاء دين راجع به أحكام نماز و وظيفۀ مكلف در چگونگى انجام اين فريضۀ الهى قلم فرسائى نموده. و خلاصۀ مطلب نماز يك معجون الهى است كه درباره هر يك از مواد آن مى‌توان صحبتها و كتابها به رشتۀ تحرير درآورد.

و آنچه اهميت زياد دارد از نظر شرع مقدس در مرحلۀ اول، همان كيفيت اتيان اين عبادت و فريضۀ الهى است، كه با اتيان آن موجب سقوط ذمه از اين تكليف بشود. و لذا ملاحظه مى‌شود كه علماى دين و فقهاى شيعه رضوان الله تعالى عليهم أجمعين در اين باره حق آن را به نحو شايسته و مطلوب ادا فرموده، و با ايراد احاديث وارده از ناحيۀ مقدسۀ ائمۀ أطهار صلوات الله عليهم و استنباط حكم الهى از آن كيفيت اتيان اين فريضه به نحو شايسته و مطلوب را براى عامۀ مردم روشن نموده‌اند.

تا جائى كه بعضى از علماى دين تمام عمر گرانقدر خود را در اين موضوع صرف نموده و اهتمام بليغ در بيان احكام اين فريضه براى كافۀ مردم ورزيده‌اند، و در نتيجۀ حاصل عمر احكام اين فريضۀ الهى را به نحو روشن و ساده با دليلى محكم و متقن براى تودۀ مردم بيان فرموده‌اند، تا آن كه در روز قيامت هيچگونه عذرى براى مكلفين نبوده باشد.

يكى از علماى دين و فقهاى عظام شيعه كه به حق عمر ارزشمند خود را در اين راه شريف صرف نموده، و مردم را با نماز و احكام آن قولا و عملا آشنا ساخته، و مسائل اين فريضۀ الهى را با دليلى قاطع و متين با قلمى بسيار شيوا و ساده براى تودۀ مردم بيان فرموده، علامه دوران و محقق گرانقدر و زاهد و عابد كم نظير مرحوم حاج سيد محمدباقرشفتى معروف به حجة الاسلام على الاطلاق قدس الله سره و حشره الله مع أجداده الطاهرين. ايشان از ميان علماء و فقهاى شيعه امتياز خاصى نسبت به بيان و انجام اين فريضۀ الهى پيدا نموده‌اند، به طورى كه چندين مجلد بزرگ به نام مطالع الانوار به زبان عربى راجع به نماز و احكام آن فقط به رشتۀ تحرير درآورده‌اند و كتاب ارزشمند ديگر ايشان سؤال و جواب عمدۀ آن راجع به نماز است كه به زبان فارسى به رشتۀ تحرير درآورده‌اند.

درباره كتاب

يكى ديگر از آثار بسيار ارزشمند و نفيس ايشان كتاب شريف تحفة الابرار است، كه مجموع اين كتاب راجع به نماز و احكام و اسرار آن است كه براى اولين بار كتابى دربارۀ نماز با اين وسعت و حجم بزرگ به زبان فارسى به رشتۀ تحرير درآورده‌اند، و به قلمى بسيار شيوا و ساده براى تودۀ مردم و در عين حال عالمانه و محققانه نوشته شده، كه مورد استفادۀ خاص و عام قرار گرفته، و حق اداى كيفيت اين فريضۀ الهى را به نحو شايسته بيان فرموده‌اند.

استقبالى كه از اين كتاب بعد از تأليف آن شده بى سابقه بوده است، و جهت آن جامعيت اين كتاب است در بيان اين وظيفۀ الهى، تا جائى كه بنا به گفته محقق خبير جناب آقا بزرگ تهرانى در كتاب ذريعه (404/3) يك نفر از نساخ سى و چهار بار اين كتاب را از أول آن تا آخر براى طالبان آن استنساخ نموده، و اين گوياى استقبال پرشور از اين كتاب است، و طالب زياد داشتن آن است.

و با اين كه قريب صد و پنجاه سال از وفات مؤلف مى‌گذرد هيچ كتابخانه‌اى چه عمومى و چه خصوصى خالى از يك نسخۀ اين كتاب نيست.

مباحث كتاب

مباحث اين كتاب در دو جلد ضخيم گنجانده شده است، جلد اول راجع به مقدمات نماز است و داراى مباحث بسيار ارزنده است، بحثى بسيار شيوا راجع به اجتهاد و تقليد دارد و اينكه تقليد علماى اموات جايز است يا خير در اين باره بحث بسيار مفصلى آمده است، و همچنين راجع به نماز شب و آداب آن بحث شايانى شده است، و دقتهائى در مبحث قبله شده كه مورد توجه اهل هيئت قرار گرفته است، و جلد دوم اين كتاب راجع به افعال نماز است، و با خاتمه يافتن مبحث تعقيب كتاب به پايان مى‌رسد.

چاپ كتاب

متأسفانه اين كتاب ارزشمند تا حال به زيور طبع آراسته نشده بود، و خاص و عام از دسترسى به اين كتاب گرانقدر محروم بودند.

تا آن كه به همت محقق گرانقدر جناب آقاى سيد مهدى رجائى اين كتاب تصحيح و تحقيق شد و به كمك يكى از احفاد مؤلف كتاب جناب دانشمند گرامى حجة الاسلام آقاى حاج سيد مهدى شفتى دامت توفيقاته و به وسيلۀ مساعى جميلۀ مرحوم مبرور حجة الاسلام و المسلمين جناب حاج آقا رضا آل رسول قدس سره به زيور طبع آراسته گرديد.

نسخ معتمده در تصحيح

اين كتاب نسخهاى زيادى دارد، و لكن بعضى از نسخ آن دست خوش بعضى نساخ قرار گرفته بود و دخل و تصرف در آن نموده بودند، ولى نسخه‌هايى كه در تحقيق كتاب مورد استفاده قرار گرفت عبارت است از:

1. نسخه‌اى بسيار نفيس متعلق به كتابخانه شخصى محقق كتاب جناب آقاى سيد مهدى رجائى است كه محشى به حاشيه علامه سيد اسد الله شفتى فرزند مرحوم سيد حجه الاسلام است، كه حواشى بخط ايشان است و كليه حواشى ايشان در پاورقى درج شده است.
2. چهار نسخۀ خطى متعلق به كتابخانۀ حضرت آیت‌الله مرعشى نجفى مى‌باشد به شماره‌هاى (5417) كه اين نسخه بخط مؤلف است. البته تمام كتاب نيست، بلكه بخشى از افعال نماز است.
3. دو نسخۀ خطى متعلق به كتابخانۀ شخصى فاضل محترم شيخ حيدر على حائرى، كه يكى از دو نسخه نسخۀ بسيار كامل و صحيح است و مورد استفادۀ كامل قرار گرفت، و سعى شده مصادر احاديث و روايات و كتابهائى كه از آنها نقل شده نقل گردد تا براى پژوهشگران مراجعه به مصادر آنها آسان شود.

پیوندها

مطالعه کتاب تحفة الأبرار الملتقط من آثار الائمة الاطهار در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور