آملی، هاشم: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    (صفحه ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> [[پرونده:NUR00209.jpg|بندانگشتی» ایجاد کرد.)
     
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۳۰: خط ۳۰:
    |data-type='authorWritings'|[[مجمع الأفکار و مطرح الأنظار]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: مقرر
    |data-type='authorWritings'|[[مجمع الأفکار و مطرح الأنظار]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: مقرر


    [[منتهی الأفکار]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نويسنده
    [[منتهی الأفکار]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نویسنده
    |-class='articleCode'
    |-class='articleCode'
    |کد مولف
    |کد مولف
    خط ۳۸: خط ۳۸:




    ==ولادت و تحصيلات==
    ==ولادت و تحصیلات==




    آيت الله العظمى حاج ميرزا هاشم آملى در سال 1322 هجرى قمرى در لاريجان آمل ديده به جهان گشود. تحصيلات مقدماتى را در آمل از جناب ثقة الاسلام آقا شيخ احمد آملى و حجت الاسلام آقا سيد تاج فرا گرفت. در آستانۀ سال 1335 هجرى قمرى، كه سيزده بهار از عمر شريف ايشان گذشته بود، به تشويق و ترغيب يكى از بستگان، زادگاه خود را به عزم تحصيل در تهران ترك گفت. در بدو ورود به تهران مورد توجه مرحوم مدرس كه آن زمان متولى مدرسۀ عالى سپهسالار (مدرسۀ عالى شهيد مطهرى) بود واقع گرديد.
    آیت الله العظمى حاج میرزا هاشم آملى در سال 1322 هجرى قمرى در لاریجان آمل دیده به جهان گشود. تحصیلات مقدماتى را در آمل از جناب ثقة الاسلام آقا شیخ احمد آملى و حجت الاسلام آقا سید تاج فرا گرفت. در آستانۀ سال 1335 هجرى قمرى، كه سیزده بهار از عمر شریف ایشان گذشته بود، به تشویق و ترغیب یكى از بستگان، زادگاه خود را به عزم تحصیل در تهران ترك گفت. در بدو ورود به تهران مورد توجه مرحوم مدرس كه آن زمان متولى مدرسۀ عالى سپهسالار (مدرسۀ عالى شهید مطهرى) بود واقع گردید.


    در اقامت ده سالۀ خود در اين مركز علمى، پس از فراگيرى شرح لمعه و قوانين، توانست، سطوح عالى را از اساتيد برجستۀ وقت فرا گيرد. در فلسفه و اشارات و اسفار و الهيات در حوزۀ درس مرحوم ميرزا طاهر تنكابنى و ميرزا يد الله نظرپاك، و در دروس ديگر از محضر مرحوم ميرزا محمد رضا فقيه لاريجانى و سيد محمد تنكابنى و حجت الاسلام آقا شيخ حسين آملى و حاج شيخ على لواسانى و ميرزا عبد الله غروى بهره‌هاى وافر برد.
    در اقامت ده سالۀ خود در این مركز علمى، پس از فراگیرى شرح لمعه و قوانین، توانست، سطوح عالى را از اساتید برجستۀ وقت فرا گیرد. در فلسفه و اشارات و اسفار و الهیات در حوزۀ درس مرحوم میرزا طاهر تنكابنى و میرزا ید الله نظرپاك، و در دروس دیگر از محضر مرحوم میرزا محمد رضا فقیه لاریجانى و سید محمد تنكابنى و حجت الاسلام آقا شیخ حسین آملى و حاج شیخ على لواسانى و میرزا عبد الله غروى بهره‌هاى وافر برد.


    ==عزيمت به قم==
    ==عزیمت به قم==




    در سال 1345 هجرى قمرى، براى تكميل معلومات رهسپار حوزۀ علميّۀ قم شد. در همين ايام با استقرار مرحوم آيت الله العظمى حاج شيخ عبد الكريم حايرى يزدى حوزۀ علميّۀ قم جان تازه‌اى به خود گرفته بود. ايشان با اشتياق خاصى در حوزۀ درس اساتيد برجستۀ قم حاضر شده و از خرمن دانش آن بزرگواران خوشه‌هاى علمى فراوانى چيد. آيت الله ميرزا هاشم آملى در مدت اقامت در قم توانستند، از محضر درس آيات عظام، حايرى يزدى، حجت، يثربى، كاشانى و شاه‌آبادى بهره‌مند گردند.
    در سال 1345 هجرى قمرى، براى تكمیل معلومات رهسپار حوزۀ علمیّۀ قم شد. در همین ایام با استقرار مرحوم آیت الله العظمى حاج شیخ عبد الكریم حایرى یزدى حوزۀ علمیّۀ قم جان تازه‌اى به خود گرفته بود. ایشان با اشتیاق خاصى در حوزۀ درس اساتید برجستۀ قم حاضر شده و از خرمن دانش آن بزرگواران خوشه‌هاى علمى فراوانى چید. آیت الله میرزا هاشم آملى در مدت اقامت در قم توانستند، از محضر درس آیات عظام، حایرى یزدى، حجت، یثربى، كاشانى و شاه‌آبادى بهره‌مند گردند.


    ==هجرت به نجف==
    ==هجرت به نجف==




    در سال 1351 هجرى قمرى، بعد از سپرى شدن اقامت 5 ساله و تحصيل و تدريس مداوم در حوزۀ علميّۀ قم، با اخذ درجۀ اجتهاد از آيت الله حائرى يزدى و آيت الله حجت، جهت ادامۀ تحصيل و درك محضر اساتيد نجف، به آن ديار هجرت كرده و در جوار مولاى متقيان امير مؤمنان على عليه السلام اقامت گزيدند.
    در سال 1351 هجرى قمرى، بعد از سپرى شدن اقامت 5 ساله و تحصیل و تدریس مداوم در حوزۀ علمیّۀ قم، با اخذ درجۀ اجتهاد از آیت الله حائرى یزدى و آیت الله حجت، جهت ادامۀ تحصیل و درك محضر اساتید نجف، به آن دیار هجرت كرده و در جوار مولاى متقیان امیر مؤمنان على علیه السلام اقامت گزیدند.


    اين دوره از حيات علمى معظم له تأثير فراوانى در شكل گيرى درجات معنوى و روحانى ايشان داشت. آيت الله آملى در دورۀ اقامت 30 سالۀ خود در حوزۀ بزرگ نجف توانست از محفل درس آيات عظام حاج ميرزا حسين نائينى، حاج شيخ ضياء الدين عراقى و حاج سيد ابو الحسن اصفهانى استفاده برده و به مراتب عالى‌ترى از تقوا و دانش دست يابد.
    این دوره از حیات علمى معظم له تأثیر فراوانى در شكل گیرى درجات معنوى و روحانى ایشان داشت. آیت الله آملى در دورۀ اقامت 30 سالۀ خود در حوزۀ بزرگ نجف توانست از محفل درس آیات عظام حاج میرزا حسین نائینى، حاج شیخ ضیاء الدین عراقى و حاج سید ابو الحسن اصفهانى استفاده برده و به مراتب عالى‌ترى از تقوا و دانش دست یابد.


    ==بازگشت به ايران==
    ==بازگشت به ایران==




    ايشان بعد از 30 سال تحقيق و تدريس در دانشگاه بزرگ جهان تشيع «نجف اشرف» در سال 1381 هجرى قمرى به دعوت جمعى از اساتيد و فضلاى حوزۀ علميّۀ قم به ايران بازگشت و در جوار مرقد مطهر حضرت معصومه سلام الله عليها در شهر قم به تدريس فقه و اصول پرداخت. در همين فرصت عدۀ زيادى از محققين حوزه به شركت در درس ايشان موفق شدند.
    ایشان بعد از 30 سال تحقیق و تدریس در دانشگاه بزرگ جهان تشیع «نجف اشرف» در سال 1381 هجرى قمرى به دعوت جمعى از اساتید و فضلاى حوزۀ علمیّۀ قم به ایران بازگشت و در جوار مرقد مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها در شهر قم به تدریس فقه و اصول پرداخت. در همین فرصت عدۀ زیادى از محققین حوزه به شركت در درس ایشان موفق شدند.


    در اين زمان كه يك سال از ارتحال زعيم بزرگ، مرحوم آيت الله العظمى بروجردى مى‌گذشت، حوزۀ قم بيش از هر زمانى نيازمند فقها و عالمان بزرگ بود. ايشان با تلاش خستگى ناپذير لحظه‌اى از هدايت و ارشاد باز نايستاد و به مناسبت‌هاى مختلف به اشاعۀ فقه و فقاهت شيعه پرداخته و ادامۀ اين راه و تخصصى كردن اين رشته را زياد سفارش مى‌فرمودند.
    در این زمان كه یك سال از ارتحال زعیم بزرگ، مرحوم آیت الله العظمى بروجردى مى‌گذشت، حوزۀ قم بیش از هر زمانى نیازمند فقها و عالمان بزرگ بود. ایشان با تلاش خستگى ناپذیر لحظه‌اى از هدایت و ارشاد باز نایستاد و به مناسبت‌هاى مختلف به اشاعۀ فقه و فقاهت شیعه پرداخته و ادامۀ این راه و تخصصى كردن این رشته را زیاد سفارش مى‌فرمودند.


    آيت الله آملى به تربيت فقيه و تدريس فقه ارزش فوق العاده نهاده و از مدتى قبل در اين فكر بودند كه مدرسه‌اى براى تربيت فقيه تأسيس كنند. يعنى آن گروه از جوانان مستعد و با ذوق را كه مدتى در فقه و اصول كار كرده‌اند در اختيار گرفته و با تأمين زندگى آنان، آنها را در مسير فقاهت قرار دهند. حتى از روز نخست كه مدرسه‌اى در خيابان بيمارستان فاطمى به نام مدرسۀ ولى عصر عجل الله تعالى فرجه را تأسيس كردند، تصميم بر اين داشتند كه اين مدرسه را به اين واحد اختصاص داده و دار الفقاهة تشكيل دهند.
    آیت الله آملى به تربیت فقیه و تدریس فقه ارزش فوق العاده نهاده و از مدتى قبل در این فكر بودند كه مدرسه‌اى براى تربیت فقیه تأسیس كنند. یعنى آن گروه از جوانان مستعد و با ذوق را كه مدتى در فقه و اصول كار كرده‌اند در اختیار گرفته و با تأمین زندگى آنان، آنها را در مسیر فقاهت قرار دهند. حتى از روز نخست كه مدرسه‌اى در خیابان بیمارستان فاطمى به نام مدرسۀ ولى عصر عجل الله تعالى فرجه را تأسیس كردند، تصمیم بر این داشتند كه این مدرسه را به این واحد اختصاص داده و دار الفقاهة تشكیل دهند.


    ==ويژگيهاى اخلاقى==
    ==ویژگیهاى اخلاقى==




    آيت الله ميرزا هاشم آملى از خصايص والاى انسانى برخوردار و متخلق به اخلاق الهى بود. ايشان در رفتار و گفتار به انبياء و ائمۀ اطهار عليهم السلام اقتدا مى‌كرد. او خوش بيان، خوش برخورد و خوش اخلاق بود. از تجمل پرستى و مظاهر بزرگ‌نمايى سخت بيزار و متنفر بود و با طلاب جوان همان گونه برخورد مى‌كرد كه با بزرگان بود و به همين دليل در دل مؤمنان جاى گرفته بود.
    آیت الله میرزا هاشم آملى از خصایص والاى انسانى برخوردار و متخلق به اخلاق الهى بود. ایشان در رفتار و گفتار به انبیاء و ائمۀ اطهار علیهم السلام اقتدا مى‌كرد. او خوش بیان، خوش برخورد و خوش اخلاق بود. از تجمل پرستى و مظاهر بزرگ‌نمایى سخت بیزار و متنفر بود و با طلاب جوان همان گونه برخورد مى‌كرد كه با بزرگان بود و به همین دلیل در دل مؤمنان جاى گرفته بود.


    در خانه‌اش هميشه به روى همگان باز بود. در سرما و گرما پياده جهت تدريس از منزل به مسجد اعظم مى‌رفتند. غالبا كارهاى دفترشان را خود انجام داده و حتى در بسيارى از مواقع خود شخصا به تلفن جواب مى‌دادند. دوست داشتند زندگى ايشان در گمنامى و خارج از هياهوى دنياى مادى سپرى شود.
    در خانه‌اش همیشه به روى همگان باز بود. در سرما و گرما پیاده جهت تدریس از منزل به مسجد اعظم مى‌رفتند. غالبا كارهاى دفترشان را خود انجام داده و حتى در بسیارى از مواقع خود شخصا به تلفن جواب مى‌دادند. دوست داشتند زندگى ایشان در گمنامى و خارج از هیاهوى دنیاى مادى سپرى شود.


    ==عشق به اهلبيت عليهم السلام==
    ==عشق به اهلبیت علیهم السلام==




    آيت الله ميرزا هاشم آملى به اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام بسيار علاقه‌مند بود و به آنها عشق مى‌ورزيد. كمتر مواقعى بود كه نام مقدس آنان را بشنوند و اشكشان جارى نشود به خصوص هر وقت نام مقدس حضرت على عليه السّلام را مى‌آوردند اشك در ديدگانش حلقه مى‌زد.
    آیت الله میرزا هاشم آملى به اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام بسیار علاقه‌مند بود و به آنها عشق مى‌ورزید. كمتر مواقعى بود كه نام مقدس آنان را بشنوند و اشكشان جارى نشود به خصوص هر وقت نام مقدس حضرت على علیه السّلام را مى‌آوردند اشك در دیدگانش حلقه مى‌زد.


    هرگاه از خواب بر مى‌خواستند به شوق زيارت امير المؤمنين على عليه السّلام و به ياد روزهاى خوش اقامت در جوار مرقد مطهرش بر حضرت درود فرستاده و مى‌فرمودند: «السلام عليك يا أمير المؤمنين و رحمة الله و بركاته».
    هرگاه از خواب بر مى‌خواستند به شوق زیارت امیر المؤمنین على علیه السّلام و به یاد روزهاى خوش اقامت در جوار مرقد مطهرش بر حضرت درود فرستاده و مى‌فرمودند: «السلام علیك یا أمیر المؤمنین و رحمة الله و بركاته».


    شور و عشق معظم له به سرور شهيدان امام حسين عليه السّلام غير قابل توصيف بود. مجلس عزايى كه ايشان در ده شب اول ماه محرم در مسجد اعظم بر پا مى‌كردند زبانزد همگان بود. ايشان براى سادات احترام خاصى قائل بودند و در مجالس با تمام قد به پاى آنها بر مى‌خاستند. (مجلۀ نور علم دورۀ پنجم شمارۀ پنجم)
    شور و عشق معظم له به سرور شهیدان امام حسین علیه السّلام غیر قابل توصیف بود. مجلس عزایى كه ایشان در ده شب اول ماه محرم در مسجد اعظم بر پا مى‌كردند زبانزد همگان بود. ایشان براى سادات احترام خاصى قائل بودند و در مجالس با تمام قد به پاى آنها بر مى‌خاستند. (مجلۀ نور علم دورۀ پنجم شمارۀ پنجم)


    ==شاگردان==
    ==شاگردان==




    گروهى از آيات و حجج اسلام از شاگردان مجرب و برجستۀ ايشان به شمار مى‌آيند از جمله:
    گروهى از آیات و حجج اسلام از شاگردان مجرب و برجستۀ ایشان به شمار مى‌آیند از جمله:


    1 - آيت الله سيد جعفر كريمى
    1 - آیت الله سید جعفر كریمى


    2 - آيت الله عبد الله جوادى آملى
    2 - آیت الله عبد الله جوادى آملى


    3 - آيت الله حاج شيخ حسن حسن‌زادۀ آملى
    3 - آیت الله حاج شیخ حسن حسن‌زادۀ آملى


    4 - آيت الله حاج شيخ محمد محمدى گيلانى
    4 - آیت الله حاج شیخ محمد محمدى گیلانى


    5 - آيت الله سيد ابو الفضل موسوى تبريزى
    5 - آیت الله سید ابو الفضل موسوى تبریزى


    6 - آيت الله حاج شيخ اسماعيل صالحى مازندرانى
    6 - آیت الله حاج شیخ اسماعیل صالحى مازندرانى


    7 - آيت الله حاج سيد على محقق داماد
    7 - آیت الله حاج سید على محقق داماد


    8 - فرزند ايشان، شيخ صادق لاريجانى
    8 - فرزند ایشان، شیخ صادق لاریجانى


    9 - آيت الله حاج شيخ عباس محفوظى
    9 - آیت الله حاج شیخ عباس محفوظى


    ==تأليفات==
    ==تألیفات==




    از جملۀ آثار ايشان كه به رشتۀ تحرير درآمده و به طبع رسيده عبارت است از:
    از جملۀ آثار ایشان كه به رشتۀ تحریر درآمده و به طبع رسیده عبارت است از:


    1 - كتاب كشف الحقايق، اين كتاب تقرير درس بيع و خيارات ايشان است.
    1 - كتاب كشف الحقایق، این كتاب تقریر درس بیع و خیارات ایشان است.


    2 - المعالم المأثورة، در طهارت
    2 - المعالم المأثورة، در طهارت
    خط ۱۱۸: خط ۱۱۸:
    4 - منتهى الأفكار، مباحث الفاظ
    4 - منتهى الأفكار، مباحث الفاظ


    5 - بدايع الأفكار، تقريرات درس خارج اصول آيت الله آقا ضياء عراقى
    5 - بدایع الأفكار، تقریرات درس خارج اصول آیت الله آقا ضیاء عراقى


    6 - كتاب الرهن
    6 - كتاب الرهن
    خط ۱۲۶: خط ۱۲۶:
    8 - كتاب الصوم
    8 - كتاب الصوم


    9 - رسالة النبيه
    9 - رسالة النبیه


    10 - رساله‌اى در خلل صلوة
    10 - رساله‌اى در خلل صلوة


    11 - حاشيه‌اى بر التحصيل بهمنيار
    11 - حاشیه‌اى بر التحصیل بهمنیار


    12 - تعليقه‌اى بر عروة الوثقى
    12 - تعلیقه‌اى بر عروة الوثقى


    13 - كتابى از آغاز بيع تا آخر مكاسب
    13 - كتابى از آغاز بیع تا آخر مكاسب


    14 - دورۀ صلوة
    14 - دورۀ صلوة
    خط ۱۴۵: خط ۱۴۵:




    در تاريخ هفتم اسفند ماه سال 1371 هجرى شمسى، برابر با چهارم رمضان 1413 هجرى قمرى، روح بلند عالم بزرگ و روحانى خدمتگذار و دانش‌پرور، مرحوم آيت الله العظمى آقاى حاج ميرزا هاشم آملى - قدس سره - شخصيتى كه بيش از نيم قرن در سنگر علم و دانش درس خوانده و تدريس كرده و شاگرد پرورش داده بود، به ملكوت اعلى پيوست. پيكر پاك آن فقيه نامدار از مسجد امام حسن عسگرى عليه السّلام قم در ميان اندوه فراوان مردم تشييع شده و در حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله عليها به خاك سپرده شد.
    در تاریخ هفتم اسفند ماه سال 1371 هجرى شمسى، برابر با چهارم رمضان 1413 هجرى قمرى، روح بلند عالم بزرگ و روحانى خدمتگذار و دانش‌پرور، مرحوم آیت الله العظمى آقاى حاج میرزا هاشم آملى - قدس سره - شخصیتى كه بیش از نیم قرن در سنگر علم و دانش درس خوانده و تدریس كرده و شاگرد پرورش داده بود، به ملكوت اعلى پیوست. پیكر پاك آن فقیه نامدار از مسجد امام حسن عسگرى علیه السّلام قم در میان اندوه فراوان مردم تشییع شده و در حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها به خاك سپرده شد.


    پيام تسليت رهبر معظم انقلاب به مناسبت رحلت ايشان
    پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب به مناسبت رحلت ایشان


    بسم الله الرحمن الرحيم
    بسم الله الرحمن الرحیم


    إنا لله و إنا إليه راجعون
    إنا لله و إنا إلیه راجعون


    با تأسف و تأثر اطلاع يافتم كه عالم جليل القدر و فقيه و اصولى برجسته و بزرگوار آيت الله العظمى حاج ميرزا هاشم آملى رضوان الله تعالى عليه، دار فانى را وداع كرده و به رحمت ايزدى پيوست.
    با تأسف و تأثر اطلاع یافتم كه عالم جلیل القدر و فقیه و اصولى برجسته و بزرگوار آیت الله العظمى حاج میرزا هاشم آملى رضوان الله تعالى علیه، دار فانى را وداع كرده و به رحمت ایزدى پیوست.


    ايشان از علمايى بودند كه پس از طى مدارج عاليه و استفاده از محضر اكابر در حوزۀ علميّۀ نجف اشرف و سالها تدريس و تربيت شاگردان در آن حوزه، به قم هجرت كرده و در اين حوزۀ مقدسه بساط تدريس را گسترده و منشأ افاضات فقهى و اصولى و تربيت تلامذۀ بسيار شدند و بزرگانى از حوزۀ درس ايشان بهره بردند.
    ایشان از علمایى بودند كه پس از طى مدارج عالیه و استفاده از محضر اكابر در حوزۀ علمیّۀ نجف اشرف و سالها تدریس و تربیت شاگردان در آن حوزه، به قم هجرت كرده و در این حوزۀ مقدسه بساط تدریس را گسترده و منشأ افاضات فقهى و اصولى و تربیت تلامذۀ بسیار شدند و بزرگانى از حوزۀ درس ایشان بهره بردند.


    وجود با بركت اين فقيه عالى مقام، يكى از بركات الهى در حوزۀ علميّۀ قم بود و اكنون فقدان آن بزرگوار ضايعه‌اى بزرگ محسوب مى‌گردد. اينجانب اين حادثۀ مصيبت بار را به پيشگاه مقدس حضرت ولى عصر ارواحنا فداه و به مراجع معظم و علما و فضلاى حوزه‌هاى علميّه و مقلدين ايشان و نيز به خانوادۀ محترم به خصوص به فرزندان برومند ايشان تسليت عرض مى‌كنم و رحمت و مغفرت الهى را براى آن مرحوم مسئلت مى‌نمايم.
    وجود با بركت این فقیه عالى مقام، یكى از بركات الهى در حوزۀ علمیّۀ قم بود و اكنون فقدان آن بزرگوار ضایعه‌اى بزرگ محسوب مى‌گردد. اینجانب این حادثۀ مصیبت بار را به پیشگاه مقدس حضرت ولى عصر ارواحنا فداه و به مراجع معظم و علما و فضلاى حوزه‌هاى علمیّه و مقلدین ایشان و نیز به خانوادۀ محترم به خصوص به فرزندان برومند ایشان تسلیت عرض مى‌كنم و رحمت و مغفرت الهى را براى آن مرحوم مسئلت مى‌نمایم.


    سيد على خامنه‌اى
    سید على خامنه‌اى


    8 اسفند 1371
    8 اسفند 1371
    خط ۱۶۹: خط ۱۶۹:
    [[مجمع الأفکار و مطرح الأنظار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
    [[مجمع الأفکار و مطرح الأنظار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر


    [[المعالم المأثورة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[المعالم المأثورة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده


    [[تقریرات الأصول (  آملی، میرزا هاشم )]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
    [[تقریرات الأصول (  آملی، میرزا هاشم )]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
    خط ۱۷۷: خط ۱۷۷:
    [[الاجتهاد و التقلید ( آملی، میرزا هاشم)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
    [[الاجتهاد و التقلید ( آملی، میرزا هاشم)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر


    [[ بدائع الافکار في الأصول ( عراقی، ضیاء الدین )]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقرر
    [[ بدائع الافکار فی الأصول ( عراقی، ضیاء الدین )]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقرر


    [[منتهی الأفکار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
    [[منتهی الأفکار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر


    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:زندگی‌نامه]]

    نسخهٔ ‏۱۹ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۰۹:۲۲

    آملی، هاشم
    نام آملی، هاشم
    نام های دیگر آیت‌الله آملی

    نجفی آملی، میرزا هاشم

    آملی، آغا میرزا هاشم

    نام پدر
    متولد 1282 هـ.ش
    محل تولد
    رحلت 1371 هـ.ش یا 1413 هـ.ق
    اساتید
    برخی آثار مجمع الأفکار و مطرح الأنظار / نوع اثر: کتاب / نقش: مقرر

    منتهی الأفکار / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده

    کد مولف 209


    ولادت و تحصیلات

    آیت الله العظمى حاج میرزا هاشم آملى در سال 1322 هجرى قمرى در لاریجان آمل دیده به جهان گشود. تحصیلات مقدماتى را در آمل از جناب ثقة الاسلام آقا شیخ احمد آملى و حجت الاسلام آقا سید تاج فرا گرفت. در آستانۀ سال 1335 هجرى قمرى، كه سیزده بهار از عمر شریف ایشان گذشته بود، به تشویق و ترغیب یكى از بستگان، زادگاه خود را به عزم تحصیل در تهران ترك گفت. در بدو ورود به تهران مورد توجه مرحوم مدرس كه آن زمان متولى مدرسۀ عالى سپهسالار (مدرسۀ عالى شهید مطهرى) بود واقع گردید.

    در اقامت ده سالۀ خود در این مركز علمى، پس از فراگیرى شرح لمعه و قوانین، توانست، سطوح عالى را از اساتید برجستۀ وقت فرا گیرد. در فلسفه و اشارات و اسفار و الهیات در حوزۀ درس مرحوم میرزا طاهر تنكابنى و میرزا ید الله نظرپاك، و در دروس دیگر از محضر مرحوم میرزا محمد رضا فقیه لاریجانى و سید محمد تنكابنى و حجت الاسلام آقا شیخ حسین آملى و حاج شیخ على لواسانى و میرزا عبد الله غروى بهره‌هاى وافر برد.

    عزیمت به قم

    در سال 1345 هجرى قمرى، براى تكمیل معلومات رهسپار حوزۀ علمیّۀ قم شد. در همین ایام با استقرار مرحوم آیت الله العظمى حاج شیخ عبد الكریم حایرى یزدى حوزۀ علمیّۀ قم جان تازه‌اى به خود گرفته بود. ایشان با اشتیاق خاصى در حوزۀ درس اساتید برجستۀ قم حاضر شده و از خرمن دانش آن بزرگواران خوشه‌هاى علمى فراوانى چید. آیت الله میرزا هاشم آملى در مدت اقامت در قم توانستند، از محضر درس آیات عظام، حایرى یزدى، حجت، یثربى، كاشانى و شاه‌آبادى بهره‌مند گردند.

    هجرت به نجف

    در سال 1351 هجرى قمرى، بعد از سپرى شدن اقامت 5 ساله و تحصیل و تدریس مداوم در حوزۀ علمیّۀ قم، با اخذ درجۀ اجتهاد از آیت الله حائرى یزدى و آیت الله حجت، جهت ادامۀ تحصیل و درك محضر اساتید نجف، به آن دیار هجرت كرده و در جوار مولاى متقیان امیر مؤمنان على علیه السلام اقامت گزیدند.

    این دوره از حیات علمى معظم له تأثیر فراوانى در شكل گیرى درجات معنوى و روحانى ایشان داشت. آیت الله آملى در دورۀ اقامت 30 سالۀ خود در حوزۀ بزرگ نجف توانست از محفل درس آیات عظام حاج میرزا حسین نائینى، حاج شیخ ضیاء الدین عراقى و حاج سید ابو الحسن اصفهانى استفاده برده و به مراتب عالى‌ترى از تقوا و دانش دست یابد.

    بازگشت به ایران

    ایشان بعد از 30 سال تحقیق و تدریس در دانشگاه بزرگ جهان تشیع «نجف اشرف» در سال 1381 هجرى قمرى به دعوت جمعى از اساتید و فضلاى حوزۀ علمیّۀ قم به ایران بازگشت و در جوار مرقد مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها در شهر قم به تدریس فقه و اصول پرداخت. در همین فرصت عدۀ زیادى از محققین حوزه به شركت در درس ایشان موفق شدند.

    در این زمان كه یك سال از ارتحال زعیم بزرگ، مرحوم آیت الله العظمى بروجردى مى‌گذشت، حوزۀ قم بیش از هر زمانى نیازمند فقها و عالمان بزرگ بود. ایشان با تلاش خستگى ناپذیر لحظه‌اى از هدایت و ارشاد باز نایستاد و به مناسبت‌هاى مختلف به اشاعۀ فقه و فقاهت شیعه پرداخته و ادامۀ این راه و تخصصى كردن این رشته را زیاد سفارش مى‌فرمودند.

    آیت الله آملى به تربیت فقیه و تدریس فقه ارزش فوق العاده نهاده و از مدتى قبل در این فكر بودند كه مدرسه‌اى براى تربیت فقیه تأسیس كنند. یعنى آن گروه از جوانان مستعد و با ذوق را كه مدتى در فقه و اصول كار كرده‌اند در اختیار گرفته و با تأمین زندگى آنان، آنها را در مسیر فقاهت قرار دهند. حتى از روز نخست كه مدرسه‌اى در خیابان بیمارستان فاطمى به نام مدرسۀ ولى عصر عجل الله تعالى فرجه را تأسیس كردند، تصمیم بر این داشتند كه این مدرسه را به این واحد اختصاص داده و دار الفقاهة تشكیل دهند.

    ویژگیهاى اخلاقى

    آیت الله میرزا هاشم آملى از خصایص والاى انسانى برخوردار و متخلق به اخلاق الهى بود. ایشان در رفتار و گفتار به انبیاء و ائمۀ اطهار علیهم السلام اقتدا مى‌كرد. او خوش بیان، خوش برخورد و خوش اخلاق بود. از تجمل پرستى و مظاهر بزرگ‌نمایى سخت بیزار و متنفر بود و با طلاب جوان همان گونه برخورد مى‌كرد كه با بزرگان بود و به همین دلیل در دل مؤمنان جاى گرفته بود.

    در خانه‌اش همیشه به روى همگان باز بود. در سرما و گرما پیاده جهت تدریس از منزل به مسجد اعظم مى‌رفتند. غالبا كارهاى دفترشان را خود انجام داده و حتى در بسیارى از مواقع خود شخصا به تلفن جواب مى‌دادند. دوست داشتند زندگى ایشان در گمنامى و خارج از هیاهوى دنیاى مادى سپرى شود.

    عشق به اهلبیت علیهم السلام

    آیت الله میرزا هاشم آملى به اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام بسیار علاقه‌مند بود و به آنها عشق مى‌ورزید. كمتر مواقعى بود كه نام مقدس آنان را بشنوند و اشكشان جارى نشود به خصوص هر وقت نام مقدس حضرت على علیه السّلام را مى‌آوردند اشك در دیدگانش حلقه مى‌زد.

    هرگاه از خواب بر مى‌خواستند به شوق زیارت امیر المؤمنین على علیه السّلام و به یاد روزهاى خوش اقامت در جوار مرقد مطهرش بر حضرت درود فرستاده و مى‌فرمودند: «السلام علیك یا أمیر المؤمنین و رحمة الله و بركاته».

    شور و عشق معظم له به سرور شهیدان امام حسین علیه السّلام غیر قابل توصیف بود. مجلس عزایى كه ایشان در ده شب اول ماه محرم در مسجد اعظم بر پا مى‌كردند زبانزد همگان بود. ایشان براى سادات احترام خاصى قائل بودند و در مجالس با تمام قد به پاى آنها بر مى‌خاستند. (مجلۀ نور علم دورۀ پنجم شمارۀ پنجم)

    شاگردان

    گروهى از آیات و حجج اسلام از شاگردان مجرب و برجستۀ ایشان به شمار مى‌آیند از جمله:

    1 - آیت الله سید جعفر كریمى

    2 - آیت الله عبد الله جوادى آملى

    3 - آیت الله حاج شیخ حسن حسن‌زادۀ آملى

    4 - آیت الله حاج شیخ محمد محمدى گیلانى

    5 - آیت الله سید ابو الفضل موسوى تبریزى

    6 - آیت الله حاج شیخ اسماعیل صالحى مازندرانى

    7 - آیت الله حاج سید على محقق داماد

    8 - فرزند ایشان، شیخ صادق لاریجانى

    9 - آیت الله حاج شیخ عباس محفوظى

    تألیفات

    از جملۀ آثار ایشان كه به رشتۀ تحریر درآمده و به طبع رسیده عبارت است از:

    1 - كتاب كشف الحقایق، این كتاب تقریر درس بیع و خیارات ایشان است.

    2 - المعالم المأثورة، در طهارت

    3 - مجمع الأفكار، دورۀ اصول فقه

    4 - منتهى الأفكار، مباحث الفاظ

    5 - بدایع الأفكار، تقریرات درس خارج اصول آیت الله آقا ضیاء عراقى

    6 - كتاب الرهن

    7 - كتاب الإجارة

    8 - كتاب الصوم

    9 - رسالة النبیه

    10 - رساله‌اى در خلل صلوة

    11 - حاشیه‌اى بر التحصیل بهمنیار

    12 - تعلیقه‌اى بر عروة الوثقى

    13 - كتابى از آغاز بیع تا آخر مكاسب

    14 - دورۀ صلوة

    15 - دورۀ مباحث طهارت

    16 - دوره‌هاى متعدد اصول

    رحلت

    در تاریخ هفتم اسفند ماه سال 1371 هجرى شمسى، برابر با چهارم رمضان 1413 هجرى قمرى، روح بلند عالم بزرگ و روحانى خدمتگذار و دانش‌پرور، مرحوم آیت الله العظمى آقاى حاج میرزا هاشم آملى - قدس سره - شخصیتى كه بیش از نیم قرن در سنگر علم و دانش درس خوانده و تدریس كرده و شاگرد پرورش داده بود، به ملكوت اعلى پیوست. پیكر پاك آن فقیه نامدار از مسجد امام حسن عسگرى علیه السّلام قم در میان اندوه فراوان مردم تشییع شده و در حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها به خاك سپرده شد.

    پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب به مناسبت رحلت ایشان

    بسم الله الرحمن الرحیم

    إنا لله و إنا إلیه راجعون

    با تأسف و تأثر اطلاع یافتم كه عالم جلیل القدر و فقیه و اصولى برجسته و بزرگوار آیت الله العظمى حاج میرزا هاشم آملى رضوان الله تعالى علیه، دار فانى را وداع كرده و به رحمت ایزدى پیوست.

    ایشان از علمایى بودند كه پس از طى مدارج عالیه و استفاده از محضر اكابر در حوزۀ علمیّۀ نجف اشرف و سالها تدریس و تربیت شاگردان در آن حوزه، به قم هجرت كرده و در این حوزۀ مقدسه بساط تدریس را گسترده و منشأ افاضات فقهى و اصولى و تربیت تلامذۀ بسیار شدند و بزرگانى از حوزۀ درس ایشان بهره بردند.

    وجود با بركت این فقیه عالى مقام، یكى از بركات الهى در حوزۀ علمیّۀ قم بود و اكنون فقدان آن بزرگوار ضایعه‌اى بزرگ محسوب مى‌گردد. اینجانب این حادثۀ مصیبت بار را به پیشگاه مقدس حضرت ولى عصر ارواحنا فداه و به مراجع معظم و علما و فضلاى حوزه‌هاى علمیّه و مقلدین ایشان و نیز به خانوادۀ محترم به خصوص به فرزندان برومند ایشان تسلیت عرض مى‌كنم و رحمت و مغفرت الهى را براى آن مرحوم مسئلت مى‌نمایم.

    سید على خامنه‌اى

    8 اسفند 1371

    (نامداران راحل صفحۀ 393)


    وابسته‌ها

    مجمع الأفکار و مطرح الأنظار / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر

    المعالم المأثورة / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده

    تقریرات الأصول ( آملی، میرزا هاشم ) / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر

    تحریر الأصول ( آملی، هاشم ) / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر

    الاجتهاد و التقلید ( آملی، میرزا هاشم) / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر

    بدائع الافکار فی الأصول ( عراقی، ضیاء الدین ) / نوع اثر: کتاب / نقش: مقرر

    منتهی الأفکار / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر