تفسیر الخزرجی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
كتاب حاضر از مقدمه تحقيق و مقدمه نويسنده و متن اصلى (شامل: تفسير واژگان غريب و ناسخ و منسوخ در آيات قرآن از سوره حمد تا سوره كوثر) تشكيل شده است. متأسفانه بخشى از مقدمه نويسنده و همچنين قسمتى از آخر كتاب افتاده است و به همين جهت مطالب اين اثر ناقص است و همچنين برخى از ويژگى‌ها و مشخصات نگارش اثر حاضر ناشناخته مانده است. | كتاب حاضر از مقدمه تحقيق و مقدمه نويسنده و متن اصلى (شامل: تفسير واژگان غريب و ناسخ و منسوخ در آيات قرآن از سوره حمد تا سوره كوثر) تشكيل شده است. متأسفانه بخشى از مقدمه نويسنده و همچنين قسمتى از آخر كتاب افتاده است و به همين جهت مطالب اين اثر ناقص است و همچنين برخى از ويژگى‌ها و مشخصات نگارش اثر حاضر ناشناخته مانده است. | ||
متأسفانه مشخص نيست كه چه كسى مقدمه تحقيق را نوشته و كى و كجا و چگونه نگارش آن را به انجام رسانده است. بعد از مقدمه مختصرى كه در مورد تحقيق كتاب نوشته شده، شرح حال نويسنده به‌صورت اختصارى بيان شده است ..<ref>مقدمه كتاب، ص3-5</ref> | متأسفانه مشخص نيست كه چه كسى مقدمه تحقيق را نوشته و كى و كجا و چگونه نگارش آن را به انجام رسانده است. بعد از مقدمه مختصرى كه در مورد تحقيق كتاب نوشته شده، شرح حال نويسنده به‌صورت اختصارى بيان شده است ...<ref>مقدمه كتاب، ص3-5</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
درباره محتوا و ويژگى‌هاى اين اثر، توجه به نكات زير مفيد است: | درباره محتوا و ويژگى‌هاى اين اثر، توجه به نكات زير مفيد است: | ||
#نويسنده درباره نسخ از جمله چنين نوشته است: در حزب سوم، يكى از آيات منسوخ قول خداى تعالى است: ''' «إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ ما أَنْزَلْنا... اللَّاعِنُونَ» ''' ..<ref>بقره: 159</ref> ابن حبيب گفته است كه اين آيه منسوخ است با قول خداى متعال ''' «... إِلَّا الَّذِينَ تابُوا...» ''' ..<ref>بقره: 160</ref>، ولى جمهور پيشينيان اعتقاد دارند كه اين آيه محكم است؛ چون استثناء، ناسخ ماقبلش نيست و ادامه و تتمه كلام قبلش است ..<ref>متن كتاب، ص40</ref> | #نويسنده درباره نسخ از جمله چنين نوشته است: در حزب سوم، يكى از آيات منسوخ قول خداى تعالى است: ''' «إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ ما أَنْزَلْنا... اللَّاعِنُونَ» ''' ...<ref>بقره: 159</ref> ابن حبيب گفته است كه اين آيه منسوخ است با قول خداى متعال ''' «... إِلَّا الَّذِينَ تابُوا...» ''' ...<ref>بقره: 160</ref>، ولى جمهور پيشينيان اعتقاد دارند كه اين آيه محكم است؛ چون استثناء، ناسخ ماقبلش نيست و ادامه و تتمه كلام قبلش است ...<ref>متن كتاب، ص40</ref> | ||
#نويسنده در شرح واژگان غريب اين آيه: ''' «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ كَثِيراً مِنَ الْأَحْبارِ...» ''' ..<ref>توبه: 34</ref>، چنين نوشته است: يَكْنِزُونَ؛ يعنى دفن مى‌كنند و كنز هر مالى است كه مدفون شود. اين اصل معنا در لغت است؛ سپس كنز با اين آيه عبارت شد از هر آنچه كه زكاتش پرداخت نشود؛ هرچند كه آشكار باشد و هر مالى كه زكاتش پرداخت شود، گنج نيست؛ هرچند مدفون در زمين باشد ..<ref>ر.ك: همان، ص153</ref> | #نويسنده در شرح واژگان غريب اين آيه: ''' «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ كَثِيراً مِنَ الْأَحْبارِ...» ''' ...<ref>توبه: 34</ref>، چنين نوشته است: يَكْنِزُونَ؛ يعنى دفن مى‌كنند و كنز هر مالى است كه مدفون شود. اين اصل معنا در لغت است؛ سپس كنز با اين آيه عبارت شد از هر آنچه كه زكاتش پرداخت نشود؛ هرچند كه آشكار باشد و هر مالى كه زكاتش پرداخت شود، گنج نيست؛ هرچند مدفون در زمين باشد ...<ref>ر.ك: همان، ص153</ref> | ||
#نويسنده در بيان آيات منسوخ در حزب 59 چنين نوشته است: در اين حزب يكى از منسوخ‌ها عبارت است از قول خداى تعالى در سوره تكوير: ''' «لِمَنْ شاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَسْتَقِيمَ» ''' ..<ref>تكوير: 28</ref> كه با قول خداوند متعال: ''' «وَ ما تَشاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشاءَ اللَّهُ» ''' ..<ref>تكوير: 29</ref>، نسخ شده است و قول خداى متعال در سوره طارق ''' «فَمَهِّلِ الْكافِرِينَ» ''' ..<ref>طارق: 17</ref> كه با آيه سيف و با هر آيه‌اى كه در آن غلظت و شدت است، نسخ شده است ..<ref>ر.ك: همان، ص443-444</ref> | #نويسنده در بيان آيات منسوخ در حزب 59 چنين نوشته است: در اين حزب يكى از منسوخ‌ها عبارت است از قول خداى تعالى در سوره تكوير: ''' «لِمَنْ شاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَسْتَقِيمَ» ''' ...<ref>تكوير: 28</ref> كه با قول خداوند متعال: ''' «وَ ما تَشاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشاءَ اللَّهُ» ''' ...<ref>تكوير: 29</ref>، نسخ شده است و قول خداى متعال در سوره طارق ''' «فَمَهِّلِ الْكافِرِينَ» ''' ...<ref>طارق: 17</ref> كه با آيه سيف و با هر آيه‌اى كه در آن غلظت و شدت است، نسخ شده است ...<ref>ر.ك: همان، ص443-444</ref> | ||
#نويسنده در تفسير سوره كوثر چنين نوشته است: ابن عباس گفته است كه كوثر، خير كثير است و اين واژه، بر وزن فوعل است و بر كثرت دلالت دارد و گفته شده كه كوثر نهرى در بهشت است. ''' «وَ انْحَرْ» '''؛ يعنى ذبح كن كه مقصود در روز قربانى است و گفته شده معنايش اين است كه دو دستت را براى تكبير بالا ببر. و ''' «شانِئَكَ» '''؛ يعنى دشمن تو ..<ref>همان، ص461</ref> در متن چنين آمده: «و شانِئَكَ؛ أى: مبغضك» و در پاورقى اين توضيح ذكر شده كه: مطالب اين كتاب در اينجا؛ يعنى در نيمه كلمه «مُبغِضُكَ» بعد از حروف «مبغ» قطع شده است و بقيه با استفاده از «معاني القرآن» فراء نوشته شده است ..<ref>همان، ص461، پاورقى 6</ref> | #نويسنده در تفسير سوره كوثر چنين نوشته است: ابن عباس گفته است كه كوثر، خير كثير است و اين واژه، بر وزن فوعل است و بر كثرت دلالت دارد و گفته شده كه كوثر نهرى در بهشت است. ''' «وَ انْحَرْ» '''؛ يعنى ذبح كن كه مقصود در روز قربانى است و گفته شده معنايش اين است كه دو دستت را براى تكبير بالا ببر. و ''' «شانِئَكَ» '''؛ يعنى دشمن تو ...<ref>همان، ص461</ref> در متن چنين آمده: «و شانِئَكَ؛ أى: مبغضك» و در پاورقى اين توضيح ذكر شده كه: مطالب اين كتاب در اينجا؛ يعنى در نيمه كلمه «مُبغِضُكَ» بعد از حروف «مبغ» قطع شده است و بقيه با استفاده از «معاني القرآن» فراء نوشته شده است ...<ref>همان، ص461، پاورقى 6</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
نسخهٔ ۴ مهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۲:۳۲
| نام کتاب | تفسیر الخزرجی |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | نفس الصباح فی غریب القرآن و ناسخه و منسوخه
المسمی نفس الصباح فی غریب القرآن و ناسخه و منسوخه |
| پدیدآورندگان | خزرجی، احمد بن عبدالصمد (نويسنده)
مزیدی، احمد فرید (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 85/2 /خ4ن7 |
| موضوع | قرآن - علوم قرآنی
قرآن - مسایل لغوی قرآن - ناسخ و منسوخ قرآن - واژه نامهها |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1429 هـ.ق یا 2008 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11560AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
تفسير الخزرجي المسمى بنفس الصباح في غريب القرآن و ناسخه و منسوخه، اثر احمد بن عبدالصمد خزرجى (متوفاى 592ق) است كه در آن، برخى از آيات قرآن كريم را از سوره حمد تا سوره كوثر، به زبان عربى در يك جلد از منظر الفاظ غريب و ناسخ و منسوخ تفسير كرده است.
روش نويسنده در اثر حاضر، لغوى و روايى - تفسيرى است.
ساختار
كتاب حاضر از مقدمه تحقيق و مقدمه نويسنده و متن اصلى (شامل: تفسير واژگان غريب و ناسخ و منسوخ در آيات قرآن از سوره حمد تا سوره كوثر) تشكيل شده است. متأسفانه بخشى از مقدمه نويسنده و همچنين قسمتى از آخر كتاب افتاده است و به همين جهت مطالب اين اثر ناقص است و همچنين برخى از ويژگى‌ها و مشخصات نگارش اثر حاضر ناشناخته مانده است.
متأسفانه مشخص نيست كه چه كسى مقدمه تحقيق را نوشته و كى و كجا و چگونه نگارش آن را به انجام رسانده است. بعد از مقدمه مختصرى كه در مورد تحقيق كتاب نوشته شده، شرح حال نويسنده به‌صورت اختصارى بيان شده است ...[۱]
گزارش محتوا
درباره محتوا و ويژگى‌هاى اين اثر، توجه به نكات زير مفيد است:
- نويسنده درباره نسخ از جمله چنين نوشته است: در حزب سوم، يكى از آيات منسوخ قول خداى تعالى است: «إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ ما أَنْزَلْنا... اللَّاعِنُونَ» ...[۲] ابن حبيب گفته است كه اين آيه منسوخ است با قول خداى متعال «... إِلَّا الَّذِينَ تابُوا...» ...[۳]، ولى جمهور پيشينيان اعتقاد دارند كه اين آيه محكم است؛ چون استثناء، ناسخ ماقبلش نيست و ادامه و تتمه كلام قبلش است ...[۴]
- نويسنده در شرح واژگان غريب اين آيه: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ كَثِيراً مِنَ الْأَحْبارِ...» ...[۵]، چنين نوشته است: يَكْنِزُونَ؛ يعنى دفن مى‌كنند و كنز هر مالى است كه مدفون شود. اين اصل معنا در لغت است؛ سپس كنز با اين آيه عبارت شد از هر آنچه كه زكاتش پرداخت نشود؛ هرچند كه آشكار باشد و هر مالى كه زكاتش پرداخت شود، گنج نيست؛ هرچند مدفون در زمين باشد ...[۶]
- نويسنده در بيان آيات منسوخ در حزب 59 چنين نوشته است: در اين حزب يكى از منسوخ‌ها عبارت است از قول خداى تعالى در سوره تكوير: «لِمَنْ شاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَسْتَقِيمَ» ...[۷] كه با قول خداوند متعال: «وَ ما تَشاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشاءَ اللَّهُ» ...[۸]، نسخ شده است و قول خداى متعال در سوره طارق «فَمَهِّلِ الْكافِرِينَ» ...[۹] كه با آيه سيف و با هر آيه‌اى كه در آن غلظت و شدت است، نسخ شده است ...[۱۰]
- نويسنده در تفسير سوره كوثر چنين نوشته است: ابن عباس گفته است كه كوثر، خير كثير است و اين واژه، بر وزن فوعل است و بر كثرت دلالت دارد و گفته شده كه كوثر نهرى در بهشت است. «وَ انْحَرْ» ؛ يعنى ذبح كن كه مقصود در روز قربانى است و گفته شده معنايش اين است كه دو دستت را براى تكبير بالا ببر. و «شانِئَكَ» ؛ يعنى دشمن تو ...[۱۱] در متن چنين آمده: «و شانِئَكَ؛ أى: مبغضك» و در پاورقى اين توضيح ذكر شده كه: مطالب اين كتاب در اينجا؛ يعنى در نيمه كلمه «مُبغِضُكَ» بعد از حروف «مبغ» قطع شده است و بقيه با استفاده از «معاني القرآن» فراء نوشته شده است ...[۱۲]
وضعيت كتاب
در پايان اثر حاضر، فقط فهرست مطالب آمده و متأسفانه فهرست‌هاى فنى (آيات، روايات، اعلام، اصطلاحات و...) تنظيم نشده است. همچنين با تأسف معلوم نيست كه تصحيح و تنظيم پاورقى‌ها را چه كسى و در چه زمان و مكانى نوشته است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.