كتاب سليم بن قيس الهلالي

كتاب سليم بن قيس الهلالي

نام کتاب	كتاب سليم بن قيس الهلالي
نام های دیگر کتاب	التابعی الکبیر من اصحاب امیر المومنین و الامامین الحسنین و الامام زین العابدین و الامام الباقر علیهم السلام
پدیدآورندگان	سلیم بن قیس هلالی (نويسنده) انصاری، محمدباقر (محقق)
زبان	عربی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏339‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏8‎‏ک‎‏2
موضوع	اسلام - تاریخ - احادیث شیعه - تاریخ - احادیث علی بن ابیطالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت
ناشر	دليل ما
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1381 هـ.ش یا 1423 هـ.ق
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE1527AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

كتاب سليم بن قيس، به زبان عربى، از شيخ ابوصادق، سليم بن قيس هلالى عامرى كوفى، اولين كتاب شيعه در زمان امير المؤمنين، على(ع) مى‌باشد و مؤلف آن، از شخصيت‌هاى برجسته و از خواص اصحاب امير المؤمنين و امام حسن و امام حسين و امام زين العابدين(ع) است و امام باقر(ع) را نيز درك نموده است.

تاريخ ولادت سليم، دو سال قبل از هجرت و وفات او در سال 76ق، مى‌باشد.

امام صادق(ع)، در باره اين كتاب، مى‌فرمايد: «هر كس از شيعيان و دوستان ما كتاب سليم بن قيس هلالى را نداشته باشد، چيزى از مسائل ولايت ما نزد او نيست و از اسباب ما آگاهى ندارد. آن كتاب، الفباى شيعه و سرّى از اسرار آل محمد(ع) است».

امام زين العابدين(ع)، مى‌فرمايد: «سليم راست گفته است، خدا او را رحمت كند. همه اينها احاديث ما است كه از آنها خبر داريم».

امام حسن و امام حسين(ع) در باره اين كتاب به سليم فرموده‌اند: «راست گفتى، پدرمان، على(ع)، اين حديث را براى تو گفت و ما نشسته بوديم و ما اين حديث را از رسول الله(ص) حفظ كرده بوديم، همان‌گونه كه پدرمان براى تو نقل كرد بدون آنكه چيزى كم يا زياد شود.»

امير المؤمنين، على(ع)، در اين باره مى‌فرمايد: «خدايا! سليم را از اولياى من قرار بده. اى سليم! اين امر ولايت ما كه خداوند معرفت آن را به تو داده است و به اين وسيله بر تو منت گذارده، شناختن و خبره شدن در آن، از شناخت طلا و نقره مشكل‌تر است و عده كمى از امت، به آن، معرفت دارند، پس خدا را شكر كن و آنچه به تو عطا كرده و تو را به آن اختصاص داده با سپاس‌گزارى نگه دار.»

سليم، در ابتداى ورود به شهر مدينه، با حوادث عجيبى روبه‌رو شد كه هر مسلمانى از شنيدن آن رنج مى‌برد و چه بسا همين حوادث انگيزه‌اى براى تأليف اين كتاب گرديد.

او، مشاهده كرد كه اهل بيت وحى(ع) كه حافظان حقيقى دين و منصوب‌شدگان از طرف خداوند هستند، در جامعه اسلامى كنار زده شده‌اند و سفارش«إني تارك فيكم الثقلين»، ناديده گرفته شده و بين قرآن و عترت جدايى افتاده است. سليم، با مشاهده اين وضعيت، با احساس وظيفه‌اى كه در درونش بود، در اوان جوانى تمام وجود خود را وقف در راه حفظ سيره رسول الله(ص) و تاريخ صحيح اسلام نمود.

سليم، مخفيانه با اصحاب راستين پيامبر(ص) آشنايى پيدا كرد. در اولين مرحله، ملازمت امير المؤمنين، على(ع) را بر خود لازم دانست و خود را به منبع وحى متصل نمود، سپس با اصحاب آن حضرت، به‌خصوص، سلمان و ابوذر و مقداد و... ارتباط خصوصى برقرار كرد. او، از آنها در مورد سيره پيامبر اكرم(ص) و وقايع بعد از رحلت آن حضرت، به دقت مى‌پرسيد و جزئيات قضايا را جويا مى‌شد، آنان نيز بدون تقيه جواب مى‌دادند و سليم، همه مطالب آنها را مى‌نوشت و ثبت مى‌كرد.

وى، در طول شصت سال از عمرش اين كتاب را جمع‌آورى و تأليف كرد.

ساختار

مجموع احاديثى كه در دو نسخه مختلف از كتاب، جمع شده‌اند، هفتادتا مى‌باشند. بيست و يك حديث هم تحت عنوان «المستدرك من احاديث سليم»، توسط محقق كتاب، از موسوعات حديثى، گردآورى شده و به آخر كتاب مزبور، ملحق شده است.

گزارش محتوا

پاره‌اى از موضوعات مطرح شده در اين كتاب، عبارتند از: فضايل اهل بيت از زبان پيامبر اكرم(ص)، حوادث بعد از وفات آن حضرت به نقل از شاهدان عينى، ماجراى سقيفه از زبان سلمان، افتخارات و امتيازات حضرت على(ع)، حوادثى كه در زمان خلافت آن حضرت اتفاق افتاد و...

وابسته‌ها

اسرار آل محمد عليهم السلام: ترجمه كتاب سليم بن قيس هلالى، اولین کتاب حدیثی و تاریخی از قرن اول هجری

تاریخ سیاسی صدر اسلام

کتاب سلیم بن قیس الهلالي