تناسب آیات

تناسب آیات

نام کتاب	تناسب آیات
نام های دیگر کتاب	التمهید فی علوم القرآن
پدیدآورندگان	مولائی نیا همدانی، عزت الله (مترجم) معرفت، محمدهادی (نويسنده)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏69‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏6‎‏ ‎‏ت‎‏8041
موضوع	قرآن - علوم قرآنی
ناشر	بنیاد معارف اسلامی
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1373 هـ.ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE10531AUTOMATIONCODE

معرفى كتاب

«تناسب آيات»ترجمۀ قسمتى از جلد پنجم كتاب«التمهيد في علوم

القرآن»نوشته علامه محمد هادى معرفت با ترجمه-آقاى عزت الله مولائى‌نيا همدانى مى‌باشد كه يكى از مهم‌ترين موضوعات علوم و

معارف قرآنى،يعنى تناسب بين آيات را مورد بحث و بررسى قرار مى‌دهد.اين موضوع

از ديرباز مورد توجه دانشمندان علوم قرآنى قرار گرفته است.به اعتقاد نويسنده تنظيم آيات

در هرسوره توقيفى است و با نظر معصوم عليه السلام انجام پذيرفته است،زيرا اختلاف نمود آيات

دليلى جز توقيف نمى‌تواند داشته باشد، علاوه بر اينكه حسن مطلع و ختام هرسوره نشانگر آن است

كه سوره(مجموع آيات)هدف يا اهدافى را دنبال مى‌كرده كه با تمامى سوره اتمام يافته، از اين‌رو

جز به توقيفى بودن ترتيب سور و آيات رأى ديگرى نمى‌توان قائل شد.

مترجم در مقدمه كتاب به معرفى كتاب«التمهيد»، تعريف«تناسب»از ديدگاه انديشمندان اسلامى

و معرفى كتابهايى كه در اين زمينه نگاشته شده و نيز فائده و نقش علم تناسب در تفسير قرآن كريم

و انواع ارتباطهاى ممكن التصور بين آيات پرداخته است.

در فصل اول كتاب، تناسب و تناسق معنوى در قرآن كريم، تشكل سياق،آياتى كه درك تناسب

آنها مشكل است نظير آيات 189 بقره،1 و 2 اسراء،2 و 3 نساء و...، تناسب تمام آيات

يك سوره با اهداف و اغراض كلى آن، تناسب ابتدا و انتهاى هرسوره با هم و تناسب هردو با اهداف آن،

حسن ائتلاف و انسجام مجموعۀ آيات هرسورة،نقد نظريه مستشرقين در ادعاى پراكنده بودن

مطالب سوره‌هاى قرآن، سوره حمد و تناسب آيات اين سوره با اهدافش، سوره مباركه بقره و تناسق آيات آن مورد بررسى قرار گرفته است و در فصل دوم، تناسب فواصل آيات قرآن كريم، اقسام فواصل از قبيل:تمكين

و ارائه آياتى كه اين قسم در آن رعايت شده است، تصدير، توشيخ و ايغال و ارائه نمونه‌اى

از آيات دراين‌باره، بررسى فواصلى كه وجه تناسب آنها روشن نشده است.

در فصل سوم به بيان قانون و ضابطۀ معرفت و شناخت فواصل در آيات كه در امر تفسير بسيار

مهم و ضرورى است بيان شده است.

فصل چهارم به بيان ديدگاه دانشمندان در مورد وجود سجع و عدم آن در قرآن كريم

پرداخته است.برخى شأن قرآن را بالاتر از آن مى‌دانند كه در آن سجع به كار رفته باشد و برخى

چون معتزله نظر به وجود و اثبات سجع در قرآن كريم داده و اين ويژگى را باعث برترى سخن و كلام خداوند

قلمداد كرده‌اند.انواع فواصل كلام نظير:متوازى، مطرّف، متماثل، مرصّع، متقارب و...

اساس و مبانى فواصل قرآنى و...در اين فصل مورد بررسى قرار گرفته است.

فواتح و خواتيم سور قرآنى، مبادى، مقدمات و افتتاحات در كلام خداوند،خطابات خداوند در قرآن كريم

كه بصورت مشافهه‌اى صورت گرفته كه خود باعث بزرگداشت شأن مخاطبين است،حروف مقطعه در اوائل

سوره‌ها و بيان ديدگاههاى مختلف درباره آنها، تناسب سوره‌ها و ديدگاههاى متفاوت در اين موضوع

در فصول بعدى مورد بررسى قرار گرفته است.

ساختار كتاب

كتاب مشتمل بر يك پيشگفتار و نه فصل ذيل مى‌باشد:

فصل اول:تناسب و تناسق معنوى در قرآن كريم.فصل دوم:اقسام فواصل قرآن كريم فصل سوم:قانون و ضابطۀ معرفت و شناخت فواصل در آيات.

فصل چهارم:وجود سجع در قرآن.فصل پنجم:فواتح و خواتيم سوره‌هاى

قرآن كريم.فصل ششم:مبادى، مقدمات و افتتاحات در كلام خداى تعالى.

فصل هفتم:خطابات خداوند در قرآن كريم.فصل هشتم:حروف مقطعه در اوائل

سوره‌ها.فصل نهم:تناسب سوره‌ها.

در پايان هم فهرست آيات، مصادر و مطالب كتاب آمده است.

نسخه‌شناسى

اين كتاب كه ترجمه بخشى از«التمهيد في علوم القرآن» علامه

محمد هادى معرفت است، توسط آقاى عزت اللّه مولائى‌نيا همدانى نگاشته شده و در قطع

وزيرى با جلد شوميز در 212 صفحه براى بار اول در سال 1373 هجرى شمسى

از سوی «بنياد معارف اسلامى» قم منتشر شده است.

پیوندها

مطالعه کتاب تناسب آیات در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور