تاریخ‌نامه طبری (پیش از اسلام): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ه‌گ' به ''
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ن' به 'ه‌ن')
جز (جایگزینی متن - 'ه‌گ' به '')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۴۸: خط ۴۸:
محمد‎ روشن‎ در‎ درآمد کوتاهی قبل از پیشگفتار‎ که‎ به‎‎ تصحیحات و چاپ‎های قبلی خود از تاریخ‌نامه طبری اشاره‎ می‌کنند، چکیده‌ای از تفحصات خود را چنین باز نموده‌اند: «سپاس‎ و آزادی خدای را‎ که‎ تاریخ‌نامه‎ طبری که به‌نادرست در پاره‌ای از نگاشته‌های‎ پارسی،‎ تاریخ بلعمی خوانده شده است و من به‎فراخی در پیشگفتار خود از این انتساب ناروا سخن رانده‌ام و باز نموده‌ام‎ که‎ [[بلعمی، محمد بن محمد|ابو‎علی محمد بن محمد بن بلعمی]] از پایه و مایه‎ دانش‎ بهره‌ای چندان نداشته و در این کار واسطه‌ای بیش‎ نبوده است و ترجمه ناب این اثر از دبیران و منشیان دانشمند‎ و گمنام‎ دیوان‎ سامانیان بوده است و سه تن یا سه گروه در این کار‎ اهتمام‎ ورزیده‌اند و به‌احتمال بسیار از کار همدیگر آگاهی نداشته‌اند»<ref>ر.ک: همان</ref>.
محمد‎ روشن‎ در‎ درآمد کوتاهی قبل از پیشگفتار‎ که‎ به‎‎ تصحیحات و چاپ‎های قبلی خود از تاریخ‌نامه طبری اشاره‎ می‌کنند، چکیده‌ای از تفحصات خود را چنین باز نموده‌اند: «سپاس‎ و آزادی خدای را‎ که‎ تاریخ‌نامه‎ طبری که به‌نادرست در پاره‌ای از نگاشته‌های‎ پارسی،‎ تاریخ بلعمی خوانده شده است و من به‎فراخی در پیشگفتار خود از این انتساب ناروا سخن رانده‌ام و باز نموده‌ام‎ که‎ [[بلعمی، محمد بن محمد|ابو‎علی محمد بن محمد بن بلعمی]] از پایه و مایه‎ دانش‎ بهره‌ای چندان نداشته و در این کار واسطه‌ای بیش‎ نبوده است و ترجمه ناب این اثر از دبیران و منشیان دانشمند‎ و گمنام‎ دیوان‎ سامانیان بوده است و سه تن یا سه گروه در این کار‎ اهتمام‎ ورزیده‌اند و به‌احتمال بسیار از کار همدیگر آگاهی نداشته‌اند»<ref>ر.ک: همان</ref>.


وی در ادامه به شرح و تفصیل دلایل و شواهد خود بر‎ این‎ مدعا‎ می‌پردازد که دلیل اول را وجود دو گونه مقدمه تازی و فارسی بر سر نسخه‌ها‎ و شاهد‎ دیگر‎ را تفاوت‎های فاحش شیوه‎ نگارش و روایت نسخه‌ها نسبت به یکدیگر می‌داند. ایشان، افزون بر‎ استنباط‎ها‎ و دریافت‎های خود در خصوص سه‌گانه‎ بودن روایت‎های تاریخ‌نامه، به تردیدها و دریافت‎های پیشگامان‎ تحقیقات‎ ادبی‎ و تاریخی‎ در ایران، از جمله [[قزوینی، محمد|علامه محمد قزوینی]] و [[بهار، محمدتقی|محمدتقی ملک‌الشعرای بهار]] اشاره می‌کند‎ که‎ آنها نیز متوجه‎ چندگونگی نسخه‌های تاریخ‌نامه طبری شده بوده‌اند. مصحح‎ دانشمند کتاب پس‎ از‎ ایراد‎ دلایل و استنباط‎های خود به این‎ نتیجه پیش‎گفته می‌رسد:
وی در ادامه به شرح و تفصیل دلایل و شواهد خود بر‎ این‎ مدعا‎ می‌پردازد که دلیل اول را وجود دو گونه مقدمه تازی و فارسی بر سر نسخه‌ها‎ و شاهد‎ دیگر‎ را تفاوت‎های فاحش شیوه‎ نگارش و روایت نسخه‌ها نسبت به یکدیگر می‌داند. ایشان، افزون بر‎ استنباط‎ها‎ و دریافت‎های خود در خصوص سانه‎ بودن روایت‎های تاریخ‌نامه، به تردیدها و دریافت‎های پیشگامان‎ تحقیقات‎ ادبی‎ و تاریخی‎ در ایران، از جمله [[قزوینی، محمد|علامه محمد قزوینی]] و [[بهار، محمدتقی|محمدتقی ملک‌الشعرای بهار]] اشاره می‌کند‎ که‎ آنها نیز متوجه‎ چندگونگی نسخه‌های تاریخ‌نامه طبری شده بوده‌اند. مصحح‎ دانشمند کتاب پس‎ از‎ ایراد‎ دلایل و استنباط‎های خود به این‎ نتیجه پیش‎گفته می‌رسد:


«اینک که سال‎هایی بلند از تحقیقات‎ ادبی‎ به شیوه‌ای علمی‎ و بنیادین می‌گذرد و دو سه تن از محققان صاحب‌نظر درباره‎‎ اثر‎ منسوب‎ به [[بلعمی، محمد بن محمد|بلعمی]] بذل اهتمام کرده‌اند و همگان به نتیجه‌ای‎ یگانه رسیده‌اند، تسمیه اثر و بازخواندن آن‎ به‎ نام‎ بلعمی ناروا است و شایسته است نام درست اثر را – تاریخ‌نامه طبری - ‎بخوانیم‎ و برای‎ سفارشی که امیر سامانی، منصور بن نوح به زبان‎ ابوالحسن فائق خاصه به [[بلعمی، محمد بن محمد|بلعمی]] کرده‎ است‎ و از او درخواسته تا متن تاریخ طبری را به فارسی برگردانند، آن‎ را‎ منسوب به [[بلعمی، محمد بن محمد|بلعمی]]‎ بدانیم و نه حاصل کار‎ او‎ و ترجمه‎ او»<ref>ر.ک: همان؛ مقدمه مصحح، صفحه هفده</ref>.
«اینک که سال‎هایی بلند از تحقیقات‎ ادبی‎ به شیوه‌ای علمی‎ و بنیادین می‌گذرد و دو سه تن از محققان صاحب‌نظر درباره‎‎ اثر‎ منسوب‎ به [[بلعمی، محمد بن محمد|بلعمی]] بذل اهتمام کرده‌اند و همگان به نتیجه‌ای‎ یگانه رسیده‌اند، تسمیه اثر و بازخواندن آن‎ به‎ نام‎ بلعمی ناروا است و شایسته است نام درست اثر را – تاریخ‌نامه طبری - ‎بخوانیم‎ و برای‎ سفارشی که امیر سامانی، منصور بن نوح به زبان‎ ابوالحسن فائق خاصه به [[بلعمی، محمد بن محمد|بلعمی]] کرده‎ است‎ و از او درخواسته تا متن تاریخ طبری را به فارسی برگردانند، آن‎ را‎ منسوب به [[بلعمی، محمد بن محمد|بلعمی]]‎ بدانیم و نه حاصل کار‎ او‎ و ترجمه‎ او»<ref>ر.ک: همان؛ مقدمه مصحح، صفحه هفده</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش