موطأ ابن وهب الصغير: تفاوت میان نسخه‌ها

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

ابن وهب از نخستین کسانی بوده که بین «حدّثنا» و «اخبرنا» فرق می‌نهاده <ref>ر.ک: مقدمه، ص58</ref>‏ و در روایت نحوه اخذ خود از شیوخ را با دقت بیان می‌کرده است. منابع بر کثیر الحدیث بودن او تأکید نموده و یادآور شده‌اند که وی یک‎صد هزار حدیث روایت کرده بود. بخش قابل‌توجهی از این احادیث هم‌اکنون در جای‌جای کتب گوناگون حدیثی ضبط شده و شماری از آن‌ها را روایات وی نیز که جنبه تاریخی دارد، در منابع مهمی چون سیره ابن هشام (متوفی 218ق)، فتوح مصر ابن عبدالحکم (متوفی 257ق) و أنساب الأشراف بلاذری (متوفی 279ق) و منابع متأخرتر نقل شده است<ref>ر.ک: شعار، جعفر، ج5، ص92</ref>‏.

در مقدمه محقق، ابتدا اوضاع علمی عصر ابن وهب بررسی شده است. عصر عباسی اول، که عبدالله بن وهب در آن زمان زندگی می‌کرد، اوج فرهنگ اسلامی و نهضت علم و ادب بود. برخی این عصر را عصر پیشوایان مجتهد نیز نامیده‌اند؛ چراکه تعداد زیادی از علمای بزرگ در این عصر ظهور یافتند که در تمامی علوم دست به تألیف و تدوین و گردآوری زدند. از جمله مشوقین حرکت علمی در این عصر، وجود مکاتب علمی در شهرهای مختلف بود. مشهورترین این مکاتب: مکتب مدینه منوره بود که سرزمین نزول وحی و اولین پایتخت اسلامی و آغاز و تکمیل رسالت بود. اهل این شهر حدیث را از رسول‌الله(ص) و از صحابه و تابعین فراگرفتند. از جمله مشهورترین علما در این شهر مالک بن انس بود. پس‌ازآن مکتب عراق که معروف به مکتب رأی و قیاس بود و ریاست آن را ابوحنیفه و اصحابش به عهده داشتند؛ اما از مکتب مصر به‌اندازه یا نزدیک به این دو مکتب یاد نمی‌شد و این در حالی بود که لیث بن سعد، عمرو بن حارث، بکیر بن اشج در آن مکتب بودند که در علم و حفظ درجه کمتری نداشتند. ابن وهب نیز از جمله برجستگان این مکتب بود<ref>ر.ک: مقدمه، ص12-9</ref>‏.

اشاره به نام و کنیه، خاندان، تحصیل علم و مشایخ از بخش‌های دیگر مقدمه است. در ادامه در دو فهرست مجزا اسامی شیوخ ابن وهب که در موطأ الصغیر ذکر شده و اسامی شیوخی که در این کتاب نیامده لیست شده است. پس‌ازآن اسامی شاگردانش نیز لیست شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص47-33</ref>‏. سپس به نام 17 اثر او اشاره شده که شماره‌های 16 و 17 به موطأ الصغیر و موطأ الکبیر اختصاص دارد<ref>ر.ک: مقدمه، ص49-48</ref>‏.