۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ن‌ب' به 'ن‌ب'
جز (جایگزینی متن - 'ن‌ح' به 'ن‌ح') |
جز (جایگزینی متن - 'ن‌ب' به 'ن‌ب') |
||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
دیگر جنبه قابل توجه در این اثر، این است که شغل لشکرنویسی مؤلف، باعث شده تا کتاب وی عموماًشرح نبردها و جنگهای امیران بخارا با همسایگان باشد. بدین ترتیب، اگرچه از مسائل و ماجراهای اجتماعی هم (جز در مواردی که به امور نظامی مربوط باشد و آن‌هم به‌صورت غیر مستقیم) چیزی نمی‌نویسد، حتی از ایلچیها، سفیران، تجار و مسائل جاری در دربار و دیوان و جز آن، خبری به دست نمی‌دهد، اما شرح تفصیلی دقیق جنگها، باعث شده تا شیوه جنگیدن و اصطلاحات فراوان نظامی که در آن دوره استفاده می‌شد، در این کتاب بیاید. درعین‌حال، مؤلف برخی نکات ارزشمند اجتماعی را در لابهلای شرح جنگها و نبردها آورده است؛ از جمله در صفحات 10 تا 12 که نقش ویرانگر ایلات و مشاجرات آنها در اوضاع اجتماعی منطقه را بهخوبی بیان کرده است. همچنین در این اثر، بسیاری از نام روستاها، محلات و حتی مراتع ماوراءالنهر اشاره و ثبت شده که در متون دیگر یافت نمی‌شود. بر اساس این داده‌های بسیار ارزشمند، می‌توان جغرافیای تاریخی منطقه را مورد مطالعه قرار داد<ref>ر.ک: همان</ref>. | دیگر جنبه قابل توجه در این اثر، این است که شغل لشکرنویسی مؤلف، باعث شده تا کتاب وی عموماًشرح نبردها و جنگهای امیران بخارا با همسایگان باشد. بدین ترتیب، اگرچه از مسائل و ماجراهای اجتماعی هم (جز در مواردی که به امور نظامی مربوط باشد و آن‌هم به‌صورت غیر مستقیم) چیزی نمی‌نویسد، حتی از ایلچیها، سفیران، تجار و مسائل جاری در دربار و دیوان و جز آن، خبری به دست نمی‌دهد، اما شرح تفصیلی دقیق جنگها، باعث شده تا شیوه جنگیدن و اصطلاحات فراوان نظامی که در آن دوره استفاده می‌شد، در این کتاب بیاید. درعین‌حال، مؤلف برخی نکات ارزشمند اجتماعی را در لابهلای شرح جنگها و نبردها آورده است؛ از جمله در صفحات 10 تا 12 که نقش ویرانگر ایلات و مشاجرات آنها در اوضاع اجتماعی منطقه را بهخوبی بیان کرده است. همچنین در این اثر، بسیاری از نام روستاها، محلات و حتی مراتع ماوراءالنهر اشاره و ثبت شده که در متون دیگر یافت نمی‌شود. بر اساس این داده‌های بسیار ارزشمند، می‌توان جغرافیای تاریخی منطقه را مورد مطالعه قرار داد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
دیگر جنبه اهمیت تاریخی آن، گزارش مفصلی است که از غلبه منغیتیها بر مرو و نواحی مجاور آن دارد. مسئله مرو و تصرف آن به دست امیر معصومبیگ منغیت، یکی از صفحات غم‌انگیز و فراموششده تاریخ ایران است. منابع تاریخی ایران، این واقعه را به‌اختصار برگزار کرده‌اند و توضیحی راجع به کم و کیف این قضیه به دست نمی‌دهند؛ بهطوریکه مفصلترین گزارش در | دیگر جنبه اهمیت تاریخی آن، گزارش مفصلی است که از غلبه منغیتیها بر مرو و نواحی مجاور آن دارد. مسئله مرو و تصرف آن به دست امیر معصومبیگ منغیت، یکی از صفحات غم‌انگیز و فراموششده تاریخ ایران است. منابع تاریخی ایران، این واقعه را به‌اختصار برگزار کرده‌اند و توضیحی راجع به کم و کیف این قضیه به دست نمی‌دهند؛ بهطوریکه مفصلترین گزارش در این‌باره از آن سر جان ملکوم است. میرزا عبدالعظیم سامی در تحفه شاهی گزارشی منحصربهفرد، مبسوط و مفصل از این قضیه و همچنین از دعاوی امیران منغیتی نسبت به خراسان (که تداوم همان دعاوی امیران شیبانی و هشترخانی است) به دست می‌دهد. اگرچه در این گزارش مشروح، برخی تناقضها یا اشتباه‌های تاریخی به چشم می‌خورد (که مصحح نیز بدان‌ها اشاره نموده است؛ مثلاًص278، تعلیق شماره 52)، اما به واقع، برای تحلیل روابط سه‌جانبه فی‌مابین امیران منغیتی بخارا، افغان‌ها و پادشاهان ایران (جانشینان نادر شاه و بعدها قاجاریان) بسیار مفید و ارزشمند است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
از جمله ویژگیهای کتاب، ذکر شجرنامه خاندان استرخانیان (هشترخانیان) و منغیتیه بخاراست که آن را از روزگار عبیدالله خان (1114-1223ق) آغاز می‌کند و گاه به‌تفصیل و در بعضی موارد به‌اجمال به شرح حال جنگهای آنان می‌پردازد. همچنین مؤلف در شرح و بسط تاریخ خاندان مغنیتیه بخارا غیر از تمام جانبداریها، به اعمال و رفتار نابهنجار حاکمان منغیته و بخارا نسبت به شیعیان مهر تأیید زده است.<ref>مقدمه مصحح، صفحه چهل</ref>. | از جمله ویژگیهای کتاب، ذکر شجرنامه خاندان استرخانیان (هشترخانیان) و منغیتیه بخاراست که آن را از روزگار عبیدالله خان (1114-1223ق) آغاز می‌کند و گاه به‌تفصیل و در بعضی موارد به‌اجمال به شرح حال جنگهای آنان می‌پردازد. همچنین مؤلف در شرح و بسط تاریخ خاندان مغنیتیه بخارا غیر از تمام جانبداریها، به اعمال و رفتار نابهنجار حاکمان منغیته و بخارا نسبت به شیعیان مهر تأیید زده است.<ref>مقدمه مصحح، صفحه چهل</ref>. | ||