الاجتهاد و التقليد و سلطات الفقيه و صلاحياته: تفاوت میان نسخه‌ها

در مقدمه نویسنده ضمن مثال‎هایی چون تحریم توتون و تنباکو در ایران، فتوای [[شیرازی، محمدتقی بن محب‌علی|شیخ محمدتقی شیرازی]] در مبارزه با انگلیس در انقلاب بیستم که در تاریخ عراق مشهور است و نیز مقابله و درگیری [[حکیم، محسن|مرحوم سید محسن حکیم]] علیه حزب بعث در عراق و نیز علیه جریان الحادی مارکسیست و انقلاب [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی(ره)]]، جهت اسقاط حکومت شاه و اقامه دولت اسلامی، به محدوده اختیارات فقها اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19158/1/9 ر.ک: مقدمه نویسنده، ص9-11]</ref>.

اجتهاد اولین موضوعی است که نویسنده، کتاب خویش را به آن اختصاص داده است. ایشان در این بخش به تاریخچه اجتهاد پرداخته و مراحل پیدایش اجتهاد، مدارس اجتهاد و ویژگی‎های آن را مورد بررسی قرار داده است. مدارس اجتهاد شامل سه مدرسه رأی (قیاس و استحسان و نظرات شخصی)، مدرسه حدیث و مدرسه شیعیان در اجتهاد می‎شود. در مدرسه رأی، همواره رأی به‎صورت وسیع مورد استفاده قرار می‎گرفته؛ به‎گونه‌ای که به مجتهد اجازه داده می‎شود نظر و ذوق شخصی خویش را در مسائل شرعی ‎به‎کار گیرد. در مدرسه حدیث، جمود بر نص و اخذ به ‎ظاهر حدیث، اساس کار مجتهدین بوده است. در مدرسه شیعه امامیه، مسائل مثبت و ارزشی این دو مدرسه مورد پسند و پذیرش قرار می‎گرفته و از مسائل منفی و غیر ارزشی اجتناب می‎شده است و این به‎واسطه اعتماد به حجت در استنباط احکام شرعی از راه ادله خاص خویش بوده است. نویسنده در ادامه به سیر و حرکت اجتهاد اشاره کرده و در این‎باره می‎گوید: آنچه مذهب شیعه را نسبت به دیگر مذاهب متمایز داشته است، حرکت اجتهاد در آن است که از بدو پیدایش تاکنون استمرار داشته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/844/169 ر.ک: حسام‎الدین، مصطفی، ص169]</ref>.

در پایان این قسم، موضوعی مهم و حساس که همانا ادله شرعی اثبات ولایت ‎فقیه است، مطرح شده است.

نویسنده در تحدید موضوع نزاع بین فقها در مسئله ولایت فقیه، میگوید: اختلاف معروف در مسئله مزبور منحصر در این است که آیا فقاهت، باعث می‎شود که صاحب آن دارای ولایت گردد یا خیر؟

وی به چندین روایت از جمله روایات ذیل در اثبات مدعای خویش مراجعه نموده است: توقیع امام زمان(عج) که ایشان می‎فرمایند: «أما الحوادث الواقعة فارجعوا فيها إلی رواة أحاديثنا، فإنهم حجتي عليكم و أنا حجة الله» و روایتی از عمر بن حنظله که [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] در مورد اختلاف بین دو نفر می‎فرمایند: «ينظران من كان منكم ممن قد روی حديثنا و نظر في حلالنا و حرامنا و عرف أحكامنا، فليرضوا به حكما فإني جعلته عليكم حاكما» و روایت حسن بن علی بن شعبه از امام حسین(ع) که ایشان از پدرش [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] چنین نقل نموده است: «مجاري الأمور و الأحكام علی أيدي العلماء بالله الأمناء علی حرامه و حلاله»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19158/1/183 ر.ک: متن کتاب، ص183-190]</ref>.