۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'یا' به 'یا'
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') |
جز (جایگزینی متن - 'یا' به 'یا') |
||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
نویسنده در کتاب از سبب تألیف آن صحبتی نکرده ولی چنانکه از مطالب آن پیداست، نظر وی رد فرقهها و جریانهای سیاسی مخالف بوده است. وی کتابش را با ذکر امارت و اقوال در آن ذکر کرده و به اوضاع جاری زمان خودش که در آن خروج بر حاکمان وقت شایع بوده، اشاره میکند و در این اثنا مذهب سلف درباره این مسائل را بیان میدارد. از سویی چون [[خلال، احمد بن محمد|خلال]]، بر جمع علم احمد مشتاق بوده دست به نگارش این اثر زده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41887/1/46 ر.ک: همان، ص46]</ref> | نویسنده در کتاب از سبب تألیف آن صحبتی نکرده ولی چنانکه از مطالب آن پیداست، نظر وی رد فرقهها و جریانهای سیاسی مخالف بوده است. وی کتابش را با ذکر امارت و اقوال در آن ذکر کرده و به اوضاع جاری زمان خودش که در آن خروج بر حاکمان وقت شایع بوده، اشاره میکند و در این اثنا مذهب سلف درباره این مسائل را بیان میدارد. از سویی چون [[خلال، احمد بن محمد|خلال]]، بر جمع علم احمد مشتاق بوده دست به نگارش این اثر زده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41887/1/46 ر.ک: همان، ص46]</ref> | ||
این کتاب هفت جلد دارد که محقق، سه جلد آن را تحقیق کرده است؛ جلد اول آن از اطاعت امام و ذکر ائمه قریش و خروج بر سلطان و بیان احکام سارقان (لصوص) و اجرای حکم شهادت بر کسی که در راه دفاع از عرض و مالش کشته شود و همچنین ذکر فضائل پیامبر اکرم(ص) و توضیح مقام محمود و بحث جامعی درباره خلافت، بحث کرده است. نویسنده در جلد دوم خلافت ابوبکر و عمر و عثمان و [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] را مطرح کرده و سپس شهادت بر عشره مبشره به بهشت را توضیح داده وی سپس حکم اهل سنت در انکار تقدیم [[امام على(ع)|علی(ع)]] بر سه خلیفه پیشین را مطرح مینماید، از معاویه بحث مینماید، از جنگهای صفین و جمل و شهدای این جنگها بحث میکند و سخن از اصحاب رسول خدا(ص) به میان میآورد. در جلد سوم، وی از روافض (شیعیان) و تغلیظ بر کسانی که احادیثی در طعن صحابه نوشته‌اند صحبت مینماید. وی با فتنههای | این کتاب هفت جلد دارد که محقق، سه جلد آن را تحقیق کرده است؛ جلد اول آن از اطاعت امام و ذکر ائمه قریش و خروج بر سلطان و بیان احکام سارقان (لصوص) و اجرای حکم شهادت بر کسی که در راه دفاع از عرض و مالش کشته شود و همچنین ذکر فضائل پیامبر اکرم(ص) و توضیح مقام محمود و بحث جامعی درباره خلافت، بحث کرده است. نویسنده در جلد دوم خلافت ابوبکر و عمر و عثمان و [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] را مطرح کرده و سپس شهادت بر عشره مبشره به بهشت را توضیح داده وی سپس حکم اهل سنت در انکار تقدیم [[امام على(ع)|علی(ع)]] بر سه خلیفه پیشین را مطرح مینماید، از معاویه بحث مینماید، از جنگهای صفین و جمل و شهدای این جنگها بحث میکند و سخن از اصحاب رسول خدا(ص) به میان میآورد. در جلد سوم، وی از روافض (شیعیان) و تغلیظ بر کسانی که احادیثی در طعن صحابه نوشته‌اند صحبت مینماید. وی با فتنههای بنی‌امیه و تفریع ابواب قدر و ذکر قدریه مطلب را ادامه میدهد سپس درباره برخی روایات مانند روایت شقی و سعید یا زاده شدن هر انسانی بر فطرت و... صحبت میکند. ادامه مباحث این جلد را با رد بر قدریه و مرجئه پایان میدهد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41887/1/47 ر.ک: همان، ص47-48]</ref> | ||
محقق از جلد چهارم تا هفتم را تحقیق نکرده است. بحث در جلد چهارم کتاب در ادامه مسائل مربوط به مرجئه است، در این جلد از دوری از مرجئه و عدم ازدواج و ارتباط با آنان صحبت شده است. پنجمین جلد حاوی مطالب ذیل است: ادامه کلام درباره مرجئه. تفریع ابواب رد بر مرجئه، ذکر جهم و بشر مریسی و ابن ابی داود و اصحابش. ذکر جهمیه و اقوال آنان و اختلافاتشان در قرآن و غیره. رد و انکار بر متوقفین در قرآن. جلد ششم هم شامل این مباحث است: انکار بر قائلین به مخلوق بودن قرآن و تکفیر آنان و بیان وجه تکفیرشان و توضیح اینکه قرآن از جانب خداست و هیچچیز از خدا نمیتواند مخلوق باشد و بیان اینکه قرآن از اسماء الله و علم اوست. بحث جامعی در رد بر قائلین به مخلوقیت قرآن. هفتمین و آخرین جلد کتاب نیز از سایر مواضع جهمیه در قول به مخلوقیت قرآن و رد بر کسانی که معتقدند لفظ قرآن مخلوق است و انکار قائلین بر ضد آن و احتجاجات ابوعبدالله علیه آنان، و آنچه از مروزی در بدعتگذاری جهمیه وارد شده است، بحث میکند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41887/1/48 ر.ک: همان، ص48-49]</ref> | محقق از جلد چهارم تا هفتم را تحقیق نکرده است. بحث در جلد چهارم کتاب در ادامه مسائل مربوط به مرجئه است، در این جلد از دوری از مرجئه و عدم ازدواج و ارتباط با آنان صحبت شده است. پنجمین جلد حاوی مطالب ذیل است: ادامه کلام درباره مرجئه. تفریع ابواب رد بر مرجئه، ذکر جهم و بشر مریسی و ابن ابی داود و اصحابش. ذکر جهمیه و اقوال آنان و اختلافاتشان در قرآن و غیره. رد و انکار بر متوقفین در قرآن. جلد ششم هم شامل این مباحث است: انکار بر قائلین به مخلوق بودن قرآن و تکفیر آنان و بیان وجه تکفیرشان و توضیح اینکه قرآن از جانب خداست و هیچچیز از خدا نمیتواند مخلوق باشد و بیان اینکه قرآن از اسماء الله و علم اوست. بحث جامعی در رد بر قائلین به مخلوقیت قرآن. هفتمین و آخرین جلد کتاب نیز از سایر مواضع جهمیه در قول به مخلوقیت قرآن و رد بر کسانی که معتقدند لفظ قرآن مخلوق است و انکار قائلین بر ضد آن و احتجاجات ابوعبدالله علیه آنان، و آنچه از مروزی در بدعتگذاری جهمیه وارد شده است، بحث میکند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41887/1/48 ر.ک: همان، ص48-49]</ref> | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
نام موجود بر کتاب، «المسند من مسائل أبي عبدالله أحمد بن محمد بن حنبل | نام موجود بر کتاب، «المسند من مسائل أبي عبدالله أحمد بن محمد بن حنبل رضیاللهعنه» است که حاجی خلیفه و بروکلمان و فؤاد سزگین آن را به این نام خوانده و گفته‌اند این اثر جزئی از اثر جامع [[خلال، احمد بن محمد|خلال]] است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41887/1/41 ر.ک: همان، ص41]</ref> | ||
از جمله آثار خلال الجامع علوم احمد است که اثری مفصل و فقهی برگرفته از المسائل بوده است. هنری لائوست ضمن اشاره به کتاب الجامع و اهمیت آن، نسخه‌ای را که خود از کتاب دیده، بخشی از کتاب الجامع معرفی کرده است. ظاهراً این اثر تا قرن هشتم بهطور کامل موجود بوده و ابنتیمیه و ابنقیم به کرات از آن نقلقول کرده‌اند. درعینحال گفتههای برخی نویسندگان متأخر حنبلی چون ابراهیم بن محمد مشهور به ابن مفلح حنبلی (متوفی ۸۸۴ق) را درباره رواج و وجود آثار [[خلال، احمد بن محمد|ابوبکر خلال]]، نباید دلیل بر وجود آثار وی تا قرن نهم دانست، زیرا این نویسندگان اطلاعات خود درباره [[خلال، احمد بن محمد|ابوبکر خلال]] را به تمامی از طبقات الحنابلة ابن ابی یعلی اخذ کرده‌اند. در این نسخه نسبتاً کهن، عنوان کتاب المسند من مسائل احمد بن حنبل آمده است. [[زهرانی، عطیه|عطیه زهرانی]] این نسخه را با عنوان السنة به چاپ رسانده است. برخلاف نظر [[زهرانی، عطیه|زهرانی]]، نام صحیح این کتاب، همانگونه که لائوست گفته است، باید همان الجامع باشد. مهمترین دلیل این مدعا عبارتی است از [[خلال، احمد بن محمد|ابوبکر خلال]] در ضمن این کتاب که بر اساس آن کتاب السنة اثری جز کتاب مذکور است. | از جمله آثار خلال الجامع علوم احمد است که اثری مفصل و فقهی برگرفته از المسائل بوده است. هنری لائوست ضمن اشاره به کتاب الجامع و اهمیت آن، نسخه‌ای را که خود از کتاب دیده، بخشی از کتاب الجامع معرفی کرده است. ظاهراً این اثر تا قرن هشتم بهطور کامل موجود بوده و ابنتیمیه و ابنقیم به کرات از آن نقلقول کرده‌اند. درعینحال گفتههای برخی نویسندگان متأخر حنبلی چون ابراهیم بن محمد مشهور به ابن مفلح حنبلی (متوفی ۸۸۴ق) را درباره رواج و وجود آثار [[خلال، احمد بن محمد|ابوبکر خلال]]، نباید دلیل بر وجود آثار وی تا قرن نهم دانست، زیرا این نویسندگان اطلاعات خود درباره [[خلال، احمد بن محمد|ابوبکر خلال]] را به تمامی از طبقات الحنابلة ابن ابی یعلی اخذ کرده‌اند. در این نسخه نسبتاً کهن، عنوان کتاب المسند من مسائل احمد بن حنبل آمده است. [[زهرانی، عطیه|عطیه زهرانی]] این نسخه را با عنوان السنة به چاپ رسانده است. برخلاف نظر [[زهرانی، عطیه|زهرانی]]، نام صحیح این کتاب، همانگونه که لائوست گفته است، باید همان الجامع باشد. مهمترین دلیل این مدعا عبارتی است از [[خلال، احمد بن محمد|ابوبکر خلال]] در ضمن این کتاب که بر اساس آن کتاب السنة اثری جز کتاب مذکور است. | ||