دستور الوزراء: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'كتابها' به 'کتاب‌ها'
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''')
جز (جایگزینی متن - 'كتابها' به 'کتاب‌ها')
خط ۳۶: خط ۳۶:
كتاب حاضر دومين تأليف خوندمير است كه نخست در سال 906ق در زندگى امير عليشير نوائى امير سلطان حسين بايقرا در هرات آنرا تأليف كرده و احوال وزراى اسلام را تا همان زمان در آن آورده است. سپس بار ديگر پس از برچيده شدن سلطنت سلطان حسين و فرزندان او و تسلط محمد شيبانى خان بر هرات و خراسان، مطالب ديگر و حوادث پس از 906ق را بر آن افزوده و روايت يا نسخه دومى از آن انتشار داده است. بهمين جهت از اين كتاب دو روايت وجود دارد، يكى روايت اول كه همان تأليف 906ق باشد و ديگر روايت دوم كه شرح حال دوازده وزير ديگر را بر آن افزوده است و آخرين تاريخى كه در آن آورده<ref>ص 453 از متن حاضر</ref>سال 914ق است و پيداست كه پس از 914ق اين روايت دوم را ترتيب داده است و پيش از 916 كه شيبانى كشته شده آنرا بپايان رسانده است<ref>مقدمه، ص 7</ref>
كتاب حاضر دومين تأليف خوندمير است كه نخست در سال 906ق در زندگى امير عليشير نوائى امير سلطان حسين بايقرا در هرات آنرا تأليف كرده و احوال وزراى اسلام را تا همان زمان در آن آورده است. سپس بار ديگر پس از برچيده شدن سلطنت سلطان حسين و فرزندان او و تسلط محمد شيبانى خان بر هرات و خراسان، مطالب ديگر و حوادث پس از 906ق را بر آن افزوده و روايت يا نسخه دومى از آن انتشار داده است. بهمين جهت از اين كتاب دو روايت وجود دارد، يكى روايت اول كه همان تأليف 906ق باشد و ديگر روايت دوم كه شرح حال دوازده وزير ديگر را بر آن افزوده است و آخرين تاريخى كه در آن آورده<ref>ص 453 از متن حاضر</ref>سال 914ق است و پيداست كه پس از 914ق اين روايت دوم را ترتيب داده است و پيش از 916 كه شيبانى كشته شده آنرا بپايان رسانده است<ref>مقدمه، ص 7</ref>


در ميان مورخان اسلامى همواره نوشتن كتابهائى كه منحصراً در احوال وزيران باشد از آغاز تمدن اسلام معمول بوده است و كتاب حاضر از آن جمله است. [[دستور الوزراء]] به نسبت كتاب جامعى است از احوال وزراى اسلام از آغاز خلافت تا زمان مؤلف يعنى تا انقراض تيموريان و جلوس صفويه كه در ضمن احوال آصف بن برخيا و بزرگ‌مهر را نيز از روى داستانها بر ابتداى آن افزوده است<ref>همان، ص 8</ref>
در ميان مورخان اسلامى همواره نوشتن کتاب‌هائى كه منحصراً در احوال وزيران باشد از آغاز تمدن اسلام معمول بوده است و كتاب حاضر از آن جمله است. [[دستور الوزراء]] به نسبت كتاب جامعى است از احوال وزراى اسلام از آغاز خلافت تا زمان مؤلف يعنى تا انقراض تيموريان و جلوس صفويه كه در ضمن احوال آصف بن برخيا و بزرگ‌مهر را نيز از روى داستانها بر ابتداى آن افزوده است<ref>همان، ص 8</ref>


قسمت‌هاى آغاز كتاب در احوال وزراى پيشين يعنى پيش از دوره تيمورى چندان معتبر و دقيق نيست و فقط در آن ميان شرح حال [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] و نظام‌الملک و صاحب‌ديوان جوينى و رشيدالدين فضل اللّه تا اندازه‌اى مفصل و دقيق است؛ ولى خوندمير در تأليف آن رنج برده و به كتابهايى چند مانند [[جامع التواريخ]] رشيدى و جامع الحكايات (كه مراد جوامع الحكايات و لوامع الروايات [[عوفی، محمد بن محمد|محمد عوفى]] است) و جامع الحكايات و التواريخ جلالى و روضۀ الصفا و فرج بعد الشدّه و ملك‌نامه و وصاياى نظام‌الملک چنانكه خود نام مى‌برد، رجوع كرده است. از آن جهت كه برخى از كتاب‌هايى كه خواند مير از آنها نام مى‌برد اكنون موجود نيست، اطلاعات اين كتاب اهميت مى‌يابد. مهم‌ترين جنبه اين كتاب اينست كه درباره وزراى عصر خود يعنى وزراى تيموريان و مخصوصاً وزراى سلطان حسين مطالب تازه و دقيقى كه در كتابهاى ديگر نيست، بسيار فراوان است<ref>همان، ص9</ref>
قسمت‌هاى آغاز كتاب در احوال وزراى پيشين يعنى پيش از دوره تيمورى چندان معتبر و دقيق نيست و فقط در آن ميان شرح حال [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] و نظام‌الملک و صاحب‌ديوان جوينى و رشيدالدين فضل اللّه تا اندازه‌اى مفصل و دقيق است؛ ولى خوندمير در تأليف آن رنج برده و به کتاب‌هايى چند مانند [[جامع التواريخ]] رشيدى و جامع الحكايات (كه مراد جوامع الحكايات و لوامع الروايات [[عوفی، محمد بن محمد|محمد عوفى]] است) و جامع الحكايات و التواريخ جلالى و روضۀ الصفا و فرج بعد الشدّه و ملك‌نامه و وصاياى نظام‌الملک چنانكه خود نام مى‌برد، رجوع كرده است. از آن جهت كه برخى از كتاب‌هايى كه خواند مير از آنها نام مى‌برد اكنون موجود نيست، اطلاعات اين كتاب اهميت مى‌يابد. مهم‌ترين جنبه اين كتاب اينست كه درباره وزراى عصر خود يعنى وزراى تيموريان و مخصوصاً وزراى سلطان حسين مطالب تازه و دقيقى كه در کتاب‌هاى ديگر نيست، بسيار فراوان است<ref>همان، ص9</ref>


خواند مير مقدمه‌اش را با ذكر شمه‌اى از مناقب و مفاخر آصف بن برخيا و بزرگمهر حكيم آغاز نموده است. پس از آن به ترتيب اسامى وزراى بنى اميه، بنى عباس، سامانيه، ديالمه، غزنويان، سلجوقيان، اسماعيليه، خوارزمشاه، سلغرى، آل مظفر، چنگيزخانى ذكر شده است.
خواند مير مقدمه‌اش را با ذكر شمه‌اى از مناقب و مفاخر آصف بن برخيا و بزرگمهر حكيم آغاز نموده است. پس از آن به ترتيب اسامى وزراى بنى اميه، بنى عباس، سامانيه، ديالمه، غزنويان، سلجوقيان، اسماعيليه، خوارزمشاه، سلغرى، آل مظفر، چنگيزخانى ذكر شده است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش