۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'الدين' به ' الدين'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - 'الدين' به ' الدين') |
||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
ابتدا لازم است، درباره واژه «قند» كه در عنوان كتاب آمده، توضيح دهيم. [[ابن منظور، محمد بن مکرم|ابن‌منظور]] در لسان‌العرب مى‌نويسد: «قند، شيره فشرده نيشكر است». فيروزآبادى نيز در القاموس المحيط در همين ماده اين واژه را معرّب مى‌داند. در يادداشت‌هاى دكتر محمد معين بر برهان قاطع آمده است: قند معرّب كَند است و اين واژه در اصل هندى است. | ابتدا لازم است، درباره واژه «قند» كه در عنوان كتاب آمده، توضيح دهيم. [[ابن منظور، محمد بن مکرم|ابن‌منظور]] در لسان‌العرب مى‌نويسد: «قند، شيره فشرده نيشكر است». فيروزآبادى نيز در القاموس المحيط در همين ماده اين واژه را معرّب مى‌داند. در يادداشت‌هاى دكتر محمد معين بر برهان قاطع آمده است: قند معرّب كَند است و اين واژه در اصل هندى است. | ||
كتاب حاضر، براى دانشمندانى كه به تحقيق درباره‌ى آسياى ميانه مى‌پردازند، كتابى ناشناخته نيست. تنها دو قطعه بزرگ، از اين كتاب حجيم امروز در دست است: نسخه‌اى در استانبول و نسخه‌اى در پاريس. نسخه استانبول شرح حال محدثانى را در بردارد كه نامشان با حروف خاء تا كاف شروع مى‌شده است و ظاهراً نسخهى اصلى تأليف | كتاب حاضر، براى دانشمندانى كه به تحقيق درباره‌ى آسياى ميانه مى‌پردازند، كتابى ناشناخته نيست. تنها دو قطعه بزرگ، از اين كتاب حجيم امروز در دست است: نسخه‌اى در استانبول و نسخه‌اى در پاريس. نسخه استانبول شرح حال محدثانى را در بردارد كه نامشان با حروف خاء تا كاف شروع مى‌شده است و ظاهراً نسخهى اصلى تأليف نجم الدين نسفى است، در حالى كه نسخهى پاريس تحريرى است خلاصه، و در مواردى مفصل، به قلم ابوالفضل محمد بن عبدالجليل سمرقندى، شاگرد نجم الدين نسفى. از كتاب القند تحريرهايى نيز به فارسى با عنوان قنديّه در دست است كه با دو نسخهى موجود عربى شباهت چندانى ندارد. محتمل است كه نسفى كتاب ديگرى در تاريخ و فضايل سمرقند داشته و اين اثر بوده كه اساس تحريرهاى فارسى، خصوصاً در مورد تاريخ پيش از اسلام سمرقند، قرار گرفته است. | ||
برخى از مناطقى كه در اين كتاب از آنها نام برده شده و عموماً در منطقه ماوراءالنهر قرار دارند، حتى در كتاب‌ها و فرهنگ‌هاى جغرافيايى به چشم نمى‌خورد و اين مسئله، كار تحقيق كتاب را دشوار كرده است. | برخى از مناطقى كه در اين كتاب از آنها نام برده شده و عموماً در منطقه ماوراءالنهر قرار دارند، حتى در كتاب‌ها و فرهنگ‌هاى جغرافيايى به چشم نمى‌خورد و اين مسئله، كار تحقيق كتاب را دشوار كرده است. | ||
اين اثر از جمله آثارى است كه با وجود افتادگى‌هايى كه در آغاز و پايان آن به چشم مى‌خورد، آنچه در دست مانده از فوايد تاريخى، جغرافيايى، رجالى و حديثى فراوانى برخوردار است كه بسيارى از آنها را نمى‌توان در ديگر كتاب‌ها يافت. افتادگى آغاز كتاب، ما را از شناخت منابع مورد اعتماد او محروم كرده؛ چه آنكه ذكر منابع در آغاز كتاب، شيوه بسيارى از تاريخنگاران است و آنها معمولاً به عناوين كتاب‌هايى كه در موضوع مورد بحث نگاشته شده و يا از آنها بهره برده‌اند، اشاره مى‌كنند. البته با وجود اين افتادگى‌ها، نام بسيارى از كتاب‌هايى كه او از آنها بهره گرفته، در نسخه خطى پاريس و استانبول باقى مانده است و مصحح كتاب از اين دو نسخه بهره گرفته است. از مهمترين كتاب‌هايى كه از آن ياد مى‌شود، كتاب التاريخ فى اخبار ولاه خراسان، اثر بوعلى حسين بن احمد سلامى است. از اين كتاب گمشده، تاريخنگاران بعدى استفاده زيادى برده‌اند و ناگفته نماند كه | اين اثر از جمله آثارى است كه با وجود افتادگى‌هايى كه در آغاز و پايان آن به چشم مى‌خورد، آنچه در دست مانده از فوايد تاريخى، جغرافيايى، رجالى و حديثى فراوانى برخوردار است كه بسيارى از آنها را نمى‌توان در ديگر كتاب‌ها يافت. افتادگى آغاز كتاب، ما را از شناخت منابع مورد اعتماد او محروم كرده؛ چه آنكه ذكر منابع در آغاز كتاب، شيوه بسيارى از تاريخنگاران است و آنها معمولاً به عناوين كتاب‌هايى كه در موضوع مورد بحث نگاشته شده و يا از آنها بهره برده‌اند، اشاره مى‌كنند. البته با وجود اين افتادگى‌ها، نام بسيارى از كتاب‌هايى كه او از آنها بهره گرفته، در نسخه خطى پاريس و استانبول باقى مانده است و مصحح كتاب از اين دو نسخه بهره گرفته است. از مهمترين كتاب‌هايى كه از آن ياد مى‌شود، كتاب التاريخ فى اخبار ولاه خراسان، اثر بوعلى حسين بن احمد سلامى است. از اين كتاب گمشده، تاريخنگاران بعدى استفاده زيادى برده‌اند و ناگفته نماند كه نجم الدين نسفى در كتاب خود از اين اثر نام نبرده و تنها نام نگارنده آن را ذكر كرده است. | ||
مهمترين كتاب‌هايى كه با توجه به ارتباط نزديك آنها با اين كتاب، به احتمال قريب به يقين از آنها بهره گرفته شده، عبارتند از: | مهمترين كتاب‌هايى كه با توجه به ارتباط نزديك آنها با اين كتاب، به احتمال قريب به يقين از آنها بهره گرفته شده، عبارتند از: | ||