غزالی، احمد بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

    جز (جایگزینی متن - 'ابن جوزى' به 'ابن جوزى')
    جز (جایگزینی متن - 'جامى' به 'جامى ')
    خط ۴۶: خط ۴۶:
    اين دو برادر در كودكى پدرشان را از دست دادند و گفته شده است كه پدرشان پيش از درگذشت، تربيت فرزندانش را به مردى زاهد و متقى به نام احمد رادكانى سپرد. در طوس بود كه احمد، مانند برادرش، تحصيلات مقدماتى خود را در فقه به پايان رساند و هنوز جوان بود كه به تصوف گراييد ([[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، ج 17، ص 237؛ سبكى، ج 6، ص 60، 193-195).
    اين دو برادر در كودكى پدرشان را از دست دادند و گفته شده است كه پدرشان پيش از درگذشت، تربيت فرزندانش را به مردى زاهد و متقى به نام احمد رادكانى سپرد. در طوس بود كه احمد، مانند برادرش، تحصيلات مقدماتى خود را در فقه به پايان رساند و هنوز جوان بود كه به تصوف گراييد ([[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، ج 17، ص 237؛ سبكى، ج 6، ص 60، 193-195).


    احمد ابتدا مريد ابوبكر نساج طوسى شد كه با چهار واسطه شاگرد جنيد است (جامى، ص 379، 559). احتمالاً احمد تا 487 كه ابوبكر نساج درگذشت، نزد وى بود و وقتى هم كه برادرش در 488 او را به جاى خود در نظاميه بغداد گذاشت، احمد در تصوف شهرت يافته بود (ابن خلكان، ج 1، ص 97؛ سبكى، ج 6، ص 61، 197؛ خواندمير، ج 2، ص 317).
    احمد ابتدا مريد ابوبكر نساج طوسى شد كه با چهار واسطه شاگرد جنيد است ([[جامی، عبدالرحمن|جامى]] ، ص 379، 559). احتمالاً احمد تا 487 كه ابوبكر نساج درگذشت، نزد وى بود و وقتى هم كه برادرش در 488 او را به جاى خود در نظاميه بغداد گذاشت، احمد در تصوف شهرت يافته بود (ابن خلكان، ج 1، ص 97؛ سبكى، ج 6، ص 61، 197؛ خواندمير، ج 2، ص 317).


    غزالى در بغداد و شهرهاى ديگر به فارسى و عربى مجالس وعظ داشت و چندان در وعظ بليغ و فصيح بود كه نه تنها عوام از مجالس او استقبال مى‌كردند، بلكه علما و دانشمندان نيز در آن حاضر مى‌شدند (سبكى، ج 6، ص 60؛ [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]]، ج 1، ص 647). از جمله مجالس مشهور غزالى، مجلس وعظ وى نزد سلطان محمود سلجوقى بود كه در ازاى آن، سلطان به او هزار دينار داد ([[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، همان جا؛ ذهبى، ج 4، ص 46). البته برخى، احاديث و اخبارى را كه غزالى در مجالس وعظ به آنها استناد مى‌جست، صحيح ندانسته‌اند (ابن اثير، ج 10، ص 640؛ [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]]، ج 1، ص 647). از جمله [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]] (ج 17، ص 238) با آنكه او را در وعظ بسيار توانا مى‌داند، احاديثش را موضوعه و معانى مطرح‌شده در آن را فاسد مى‌شمرد.
    غزالى در بغداد و شهرهاى ديگر به فارسى و عربى مجالس وعظ داشت و چندان در وعظ بليغ و فصيح بود كه نه تنها عوام از مجالس او استقبال مى‌كردند، بلكه علما و دانشمندان نيز در آن حاضر مى‌شدند (سبكى، ج 6، ص 60؛ [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]]، ج 1، ص 647). از جمله مجالس مشهور غزالى، مجلس وعظ وى نزد سلطان محمود سلجوقى بود كه در ازاى آن، سلطان به او هزار دينار داد ([[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، همان جا؛ ذهبى، ج 4، ص 46). البته برخى، احاديث و اخبارى را كه غزالى در مجالس وعظ به آنها استناد مى‌جست، صحيح ندانسته‌اند (ابن اثير، ج 10، ص 640؛ [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]]، ج 1، ص 647). از جمله [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]] (ج 17، ص 238) با آنكه او را در وعظ بسيار توانا مى‌داند، احاديثش را موضوعه و معانى مطرح‌شده در آن را فاسد مى‌شمرد.
    خط ۵۸: خط ۵۸:
    «ابن شهرآشوب» (متوفى 588)، از محدثان بزرگ شيعه (ابن شهرآشوب، ج 1، ص 9؛ افندى اصفهانى، ج 5، ص 125)؛ «ابوالقاسم عمر بن محمد بن احمد بن عكرمه»،معروف به ابن برزى، فقيه شافعى (متوفى 560) (ابن خلكان، ج 3، ص 444) و «عبد الواحد آمدى» (متوفى 550)، مؤلف غرر الحكم و درر الكلم (حاجى خليفه، ج 1، س 616).
    «ابن شهرآشوب» (متوفى 588)، از محدثان بزرگ شيعه (ابن شهرآشوب، ج 1، ص 9؛ افندى اصفهانى، ج 5، ص 125)؛ «ابوالقاسم عمر بن محمد بن احمد بن عكرمه»،معروف به ابن برزى، فقيه شافعى (متوفى 560) (ابن خلكان، ج 3، ص 444) و «عبد الواحد آمدى» (متوفى 550)، مؤلف غرر الحكم و درر الكلم (حاجى خليفه، ج 1، س 616).


    از جمله مشهورترين مريدان وى نيز عين القضات همدانى و ابونجيب سهروردى بودند (جامى، ص 418، 420).
    از جمله مشهورترين مريدان وى نيز عين القضات همدانى و ابونجيب سهروردى بودند ([[جامی، عبدالرحمن|جامى]] ، ص 418، 420).


    تاريخ وفات غزالى را بنا بر برخى منابع در 517 (رافعى، ج 2، ص 160-161؛ جامى، ص 380؛ خواندمير، ج 2، ص 319)، اما بنا بر اكثر منابع در 520 ([[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، ج 17، ص 240؛ ابن خلكان، ج 1، ص 98؛ ذهبى، ج 4، ص 45؛ يافعى، ج 3، ص 224-225) ذكر كرده‌اند. وى در قزوين وفات يافت و در همان جا در محله‌اى كه امروزه احمديه ناميده مى‌شود، به خاك سپرده شد (حمد الله مستوفى، ص 783-784، 790؛ جامى، همان جا؛ قس اوحدى بليانى، ج 1، ص 255 كه مرقد وى را در بروجرد دانسته است).
    تاريخ وفات غزالى را بنا بر برخى منابع در 517 (رافعى، ج 2، ص 160-161؛ [[جامی، عبدالرحمن|جامى]] ، ص 380؛ خواندمير، ج 2، ص 319)، اما بنا بر اكثر منابع در 520 ([[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، ج 17، ص 240؛ ابن خلكان، ج 1، ص 98؛ ذهبى، ج 4، ص 45؛ يافعى، ج 3، ص 224-225) ذكر كرده‌اند. وى در قزوين وفات يافت و در همان جا در محله‌اى كه امروزه احمديه ناميده مى‌شود، به خاك سپرده شد (حمد الله مستوفى، ص 783-784، 790؛ [[جامی، عبدالرحمن|جامى]] ، همان جا؛ قس اوحدى بليانى، ج 1، ص 255 كه مرقد وى را در بروجرد دانسته است).


    == آثار ==
    == آثار ==
    خط ۱۱۴: خط ۱۱۴:
    15. همو، «مجلس احمد غزالى با حضور يوسف صوفى»، معارف، دوره نوزدهم، ش 1، ص 3؛
    15. همو، «مجلس احمد غزالى با حضور يوسف صوفى»، معارف، دوره نوزدهم، ش 1، ص 3؛


    16. جامى، نفحات الانس من حضرات القدس، چاپ محمود عابدى، تهران 1386ش؛
    16. [[جامی، عبدالرحمن|جامى]] ، نفحات الانس من حضرات القدس، چاپ محمود عابدى، تهران 1386ش؛


    17. حاجى خليفه؛
    17. حاجى خليفه؛