إختلاف الأئمة العلماء: تفاوت میان نسخه‌ها - ویکی‌نور، دانشنامهٔ تخصصی

خط ۲۵:

| پیش از =

}}

'''اختلاف أئمة العلماء'''، اثر ابن ‌هُبَیْره، ابوالمظفر عون‌الدین یحیی بن ‌محمد بن ‌هبیره شیبانی

'''اختلاف أئمة العلماء'''، اثر [[ابن هبیره، یحیی بن محمد|ابن ‌هُبَیْره، ابوالمظفر عون‌الدین یحیی بن ‌محمد بن ‌هبیره شیبانی]]

(560-499ق)، ادیب، محدث، فقیه حنبلی و وزیر دو تن از خلفای عباسی است. این کتاب در فقه مقارن نوشته شده و آرای اختلافی چهار پیشوای مذاهب اربعه ~~«ابوحنیفه~~ (80-150ق)»، ~~«مالک~~ بن انس (۹۳–۱۷۹ق)»، ~~«محمد~~ بن ادریس شافعى (150-204ق)» و ~~«احمد~~ بن حنبل (164-241 ق)» را گرد آورده است. یوسف ~~احمد،~~ پژوهش این کتاب را انجام داده و در دو جلد عرضه نموده است.

(560-499ق)، ادیب، محدث، فقیه حنبلی و وزیر دو تن از خلفای عباسی است. این کتاب در فقه مقارن نوشته شده و آرای اختلافی چهار پیشوای مذاهب اربعه «[[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت|ابوحنیفه]] (80-150ق)»، «[[مالک بن انس]] (۹۳–۱۷۹ق)»، «[[شافعی، محمد بن ادریس|محمد بن ادریس شافعى]] (150-204ق)» و «[[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] (164-241 ق)» را گرد آورده است. [[احمد، یوسف|یوسف احمد]]، پژوهش این کتاب را انجام داده و در دو جلد عرضه نموده است.

مباحث این کتاب در جلد نخست با عنوان‌های «طهارت، نماز، جنازه‌ها، زکات، روزه، حج، ذبح، دادوستدها، رهن، حجر و تصرف در راه‌ها» شکل یافته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص470-467</ref> و در جلد دوم با «عاریت، ودیعه، غصب، شفعه، اجاره، فرایض، نکاح، طلاق، جنایات، سوگندها و داوری‌ها» ترتیب می‌گیرد<ref>ر.ک: همان، ج2، ص447-445</ref>‏.

ابن هبیره مقدمه‌ای کوتاه با رویکرد اصولی نوشته، سپس ابواب فقهی را در آنچه به اختلاف فتوا مربوط است، دنبال‌ ‌کرده است<ref>ر.ک: همان، ج1،

[[ابن هبیره، یحیی بن محمد|ابن هبیره]] مقدمه‌ای کوتاه با رویکرد اصولی نوشته، سپس ابواب فقهی را در آنچه به اختلاف فتوا مربوط است، دنبال‌ ‌کرده است<ref>ر.ک: همان، ج1،

ص27-21</ref>. ‏نگاه به شیوه اجتهادی پیشوایان چهاگانه اهل سنت در صدور فتوا، به آشنایی خواننده با فرایند مباحث کمک می‌کند؛ بدین‌گونه که:

# ابوحنیفه در تشخیص مسئله، نخست به قرآن می‌نگرد و چنانچه حکمی نیافت، به سنت نبوی(ص) رجوع‌ می‌کند و اگر کار به انجام نرسید، از میان گفتار صحابه آنچه را دوست داشته، برمی‌گزیند و آنگاه که کلامی از آنان نیافت، به رأی خود عمل ‌می‌کند؛

# [[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت|ابوحنیفه]] در تشخیص مسئله، نخست به قرآن می‌نگرد و چنانچه حکمی نیافت، به سنت نبوی(ص) رجوع‌ می‌کند و اگر کار به انجام نرسید، از میان گفتار صحابه آنچه را دوست داشته، برمی‌گزیند و آنگاه که کلامی از آنان نیافت، به رأی خود عمل ‌می‌کند؛

# مالک به ترتیب از کتاب خدا آغاز نموده، به احادیث می‌رسد و از میان آن‌ها آنچه را حجازیان روایت‌کرده‌اند، برمی‌گزیند. او تعامل اهل مدینه را اهمیت‌ داده، گاهی نیز حدیث را رها کرده و «تعامل» را ترجیح می‌دهد؛

# [[مالک بن انس|مالک]] به ترتیب از کتاب خدا آغاز نموده، به احادیث می‌رسد و از میان آن‌ها آنچه را حجازیان روایت‌کرده‌اند، برمی‌گزیند. او تعامل اهل مدینه را اهمیت‌ داده، گاهی نیز حدیث را رها کرده و «تعامل» را ترجیح می‌دهد؛

# شافعی یک مسئله را ابتدا از ظواهر قرآن (تا جایی که با ظاهر روایت رو‌به‌رو نگردیده و کنار گذاشته نشود)، اخذ می‌کند، سپس، به سنت مرفوعه به پیامبر(ص) می‌نگرد. نزد او ضعف در روایت یا اینکه از آحاد باشد، در اخذ به آن یکسان است؛

# [[شافعی، محمد بن ادریس|شافعی]] یک مسئله را ابتدا از ظواهر قرآن (تا جایی که با ظاهر روایت رو‌به‌رو نگردیده و کنار گذاشته نشود)، اخذ می‌کند، سپس، به سنت مرفوعه به پیامبر(ص) می‌نگرد. نزد او ضعف در روایت یا اینکه از آحاد باشد، در اخذ به آن یکسان است؛

# احمد بن حنبل در آغاز، به مصحف می‌نگرد، سپس احادیثی را که ثقه‌ها روایت نموده‌اند، دنبال می‌کند و در این کار، قول صحابه را بر قیاس مقدم می‌شمرد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، همان، ص6</ref>‏.

# [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] در آغاز، به مصحف می‌نگرد، سپس احادیثی را که ثقه‌ها روایت نموده‌اند، دنبال می‌کند و در این کار، قول صحابه را بر قیاس مقدم می‌شمرد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، همان، ص6</ref>‏.

نویسنده در بررسی آرا، نخست اشاره‌ای به اتفاق و اجماع پیشوایان مذاهب چهارگانه نموده، سپس به اختلاف‌ها می‌پردازد<ref>ر.ک: متن کتاب، همان، ص129</ref>.‏