أسئله و أجوبه رشيدي: تفاوت میان نسخه‌ها

    بدون خلاصۀ ویرایش
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۳۶: خط ۳۶:
    عناوین فقرات مذكور در متن کتاب به شرح ذيل است:
    عناوین فقرات مذكور در متن کتاب به شرح ذيل است:


    1- بطلان تناسخ و اثبات حشر اجساد:  
    #بطلان تناسخ و اثبات حشر اجساد:  
     
    #:گفتارى است كلامى كه در پاسخ پرسش مولانا معظم عمادالدوله والدين (احيانا مطرزى) نگاشته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=3&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ج2، ص1]</ref>.
    گفتارى است كلامى كه در پاسخ پرسش مولانا معظم عمادالدوله والدين (احيانا مطرزى) نگاشته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=3&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ج2، ص1]</ref>.
    #اسئله مرتضى معظم سيد‌ ‎مجد المله والدين عاليشاه الابرقوهى:
     
    #:پرسش‌هایى است در مسائل كلامى و عرفانى و كشوردارى كه شخص مذكور از خواجه استفسار كرده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=38&viewType=html ر.ک: همان، ص38]</ref>.
    2- اسئله مرتضى معظم سيد‌ ‎مجد المله والدين عاليشاه الابرقوهى:
    #اسئله ملك الحكماء و الاطباء حكيم فرنگى: هفت مسأله فلسفى پزشكى است با ديباچه حكيم فرنگى كه نام آن در نسخه سفيد مانده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=52&viewType=html ر.ک: همان، ص52]</ref>.
     
    #سؤال مولانا معظم ملك الافاضل نورالدين كوه كيلوئى:
    پرسش‌هایى است در مسائل كلامى و عرفانى و كشوردارى كه شخص مذكور از خواجه استفسار كرده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=38&viewType=html ر.ک: همان، ص38]</ref>.
    #:اين سؤال درباره مجهول مطلق است كه: المجهول المطلق لا يمكن الحكم عليه.خواجه نخست نظر ديگر وى را گفته و سپس نظر خود را آورده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=95&viewType=html ر.ک: همان، ص95]</ref>.
     
    #سؤال مولانا معظم... عمادالدوله والدين المطرزى:
    3- اسئله ملك الحكماء و الاطباء حكيم فرنگى: هفت مسأله فلسفى پزشكى است با ديباچه حكيم فرنگى كه نام آن در نسخه سفيد مانده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=52&viewType=html ر.ک: همان، ص52]</ref>.
    #:مشتمل بر تنها یک پرسش درباره حرص و ديگر كاستى‌هاى روانى در مردمان و قول قرآن: '''و لقد كرمنا بنى آدم...و فضلناهم على كثير ممن خلقنا''' تفضيلا است. پاسخ درمقام انسانى و پندآمیز است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=102&viewType=html ر.ک: همان، ص102]</ref>.
     
    #اعتذار: در آن از مشغولیت بسيار به كارهاى ساختمانى و درختكارى اظهار شرمندگى مى‌كند و در واقع جواب این پرسش عمومى را مى‌دهد كه برخى در پنهان از یکديگر مى‌پرسند، این پيرمرد با این جايگاه در دانش‌ها و دارایى‌ها كه به دست آورده چه آزمند است. سپس به بدگویى از بیکارى مى‌پردازد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=112&viewType=html ر.ک: همان، ص112]</ref>.
    4- سؤال مولانا معظم ملك الافاضل نورالدين كوه كيلوئى:
    #سؤال مولانا معظم عضدالدوله والدين المطرزى: مطرزى در ديباچه سؤال به دشوارى موضوع و اينكه پيش از آن [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسى]]، اثيرالدين ابهرى، ابن كمونه و... بدان پرداخته‌اند، اشاره مى‌كند و سپس پرسش خود را در میان مى‌گذارد: كسى درون اتاقى رفته و مى‌گوید كه هر سخنى كه من در این اتاق مى‌گویم دروغ است و غير از این سخنى نمى‌گوید و بيرون مى‌آيد. اكنون این سخن راست است يا دروغ.اگر راست است بايد دروغ باشد و اگر دروغ است بايد كه راست باشد. پس بايد هم راست باشد و هم دروغ و این محال است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=122&viewType=html ر.ک: همان، ص122]</ref>.
     
    #سؤال مولانا معظم شهاب المله والدين الزاكانى: پرسشى است درباره اينكه بارى تعالى قادر مختار است يا موجب بالذات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=126&viewType=html ر.ک: همان، ص126]</ref>.
    اين سؤال درباره مجهول مطلق است كه: المجهول المطلق لا يمكن الحكم عليه.خواجه نخست نظر ديگر وى را گفته و سپس نظر خود را آورده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=95&viewType=html ر.ک: همان، ص95]</ref>.
    #سؤال صاحب معظم ملك الوزراء و الامراء ناصرالدين امیر يحيى: پرسشى است عقيدتى درباره قتل پيامبران و عصمت ايشان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=133&viewType=html ر.ک: همان، ص133]</ref>.
     
    #سؤال مولانا معظم شرف المله والدين قاضى سيواس: پرسشى است درباره آيه: '''الم ذلك الکتاب لا ريب فيه هدى للمتقين'''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=138&viewType=html ر.ک: همان، ص138]</ref>.
    5- سؤال مولانا معظم... عمادالدوله والدين المطرزى:
    #اسئله مولانا معظم ملك الافاضل و الحكما شمس المله والدين الجوهرى السمنانى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=141&viewType=html ر.ک: همان، ص141]</ref>: این مسائل در شش بند عرضه مى‌شود: 1- تسلسل در جانب علت محال است؛ اما در جانب معلول جايز. 2- تقدم واجب بر عالم تقدم ذاتى باشد بر چه وجه مى‌باشد. 3- در خصوص مواليد سه گانه به واسطه فعل و انفعال عناصر اربعه. 4- حركات چهارگانه: ارادى، طبيعى، قسير و عرض. 5- حركات فلكى چگونه است؟ 6- اختلاف در نفوس بشرى، اختلاف اخلاق و صور، حركت نبض چگونه است؟ و...
     
    #ذكر جمیل پادشاه: مباحث مقام فراهان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=178&viewType=html ر.ک: همان، ص178]</ref>:
    مشتمل بر تنها یک پرسش درباره حرص و ديگر كاستى‌هاى روانى در مردمان و قول قرآن: '''و لقد كرمنا بنى آدم...و فضلناهم على كثير ممن خلقنا''' تفضيلا است. پاسخ درمقام انسانى و پندآمیز است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=102&viewType=html ر.ک: همان، ص102]</ref>.
    #:به گفتگویى مى‌پردازد كه در شب دوشنبه 14 جمادى 709ق در مقام فراهان درباره شناخت ماه 29 و 30 روزه با پادشاه اسلام(كه ظاهرا اولجايتو است) داشته است.
     
    #رساله سؤالات علما: مباحث مقام سلطانيه: گفتگوهایى است در چهار مبحث متفاوت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=192&viewType=html ر.ک: همان، ص192]</ref>.
    6- اعتذار: در آن از مشغولیت بسيار به كارهاى ساختمانى و درختكارى اظهار شرمندگى مى‌كند و در واقع جواب این پرسش عمومى را مى‌دهد كه برخى در پنهان از یکديگر مى‌پرسند، این پيرمرد با این جايگاه در دانش‌ها و دارایى‌ها كه به دست آورده چه آزمند است. سپس به بدگویى از بیکارى مى‌پردازد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=112&viewType=html ر.ک: همان، ص112]</ref>.
    #تفسير آيه '''ولو شئنا لآتينا كل نفس هداها و لكن حق القول منى لاملان جهنم من الجنه و الناس اجمعين'''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=224&viewType=html ر.ک: همان، ص224]</ref>.
     
    #تفسير آيه '''و لو علم فيهم خيرا لاسمعهم'''...<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=232&viewType=html ر.ک: همان، ص232]</ref>
    7- سؤال مولانا معظم عضدالدوله والدين المطرزى: مطرزى در ديباچه سؤال به دشوارى موضوع و اينكه پيش از آن [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسى]]، اثيرالدين ابهرى، ابن كمونه و... بدان پرداخته‌اند، اشاره مى‌كند و سپس پرسش خود را در میان مى‌گذارد: كسى درون اتاقى رفته و مى‌گوید كه هر سخنى كه من در این اتاق مى‌گویم دروغ است و غير از این سخنى نمى‌گوید و بيرون مى‌آيد. اكنون این سخن راست است يا دروغ.اگر راست است بايد دروغ باشد و اگر دروغ است بايد كه راست باشد. پس بايد هم راست باشد و هم دروغ و این محال است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=122&viewType=html ر.ک: همان، ص122]</ref>.
    #تفسير '''انا انزلناه في ليله القدر'''. تاویلاتى است عرفانى درباره شب قدر نه تفسير حرف به حرف این آيه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=237&viewType=html ر.ک: همان، ص237]</ref>.
     
    #فايده زيارت: گفتارى است درباره ارزش تن بزرگان پس از وفات و نيز زيارت قبور ايشان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=242&viewType=html ر.ک: همان، ص242]</ref>.
    8- سؤال مولانا معظم شهاب المله والدين الزاكانى: پرسشى است درباره اينكه بارى تعالى قادر مختار است يا موجب بالذات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=126&viewType=html ر.ک: همان، ص126]</ref>.
    #شرح حديث انا مدينه العلم و على بابها<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=249&viewType=html ر.ک: همان، ص249]</ref>.
     
    #مراتب علوم: علم معقول و منقول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=256&viewType=html ر.ک: همان، ص256]</ref>.
    9- سؤال صاحب معظم ملك الوزراء و الامراء ناصرالدين امیر يحيى: پرسشى است عقيدتى درباره قتل پيامبران و عصمت ايشان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=133&viewType=html ر.ک: همان، ص133]</ref>.
    #ذيل رساله لطايف طبى. این نام به قلم نویسنده رساله، در سرآغاز رساله آمده است و چنين برمى‌آيد كه خواجه رساله‌اى به نام لطايف طبى داشته است كه این یکى دنباله آن است. گفتارى است حاوى دو پرسش و پاسخ پزشكى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=261&viewType=html ر.ک: همان، 261]</ref>.
     
    #تدویر زمین: رساله در علم هيئت، گفتارى است در اثبات كرویت زمین برپايه انديشه ستاره شناسان و تفسير آياتى از قرآن در این زمینه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=267&viewType=html ر.ک: همان، ص267]</ref>.
    10- سؤال مولانا معظم شرف المله والدين قاضى سيواس: پرسشى است درباره آيه: '''الم ذلك الکتاب لا ريب فيه هدى للمتقين'''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=138&viewType=html ر.ک: همان، ص138]</ref>.
    #تفسير '''لو كان البحر مدادا''': جواب قاضى مرو درباره پایان ناپذيرى كلمات الهى و تفسير آيه فوق<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=349&viewType=html ر.ک: همان، ص349]</ref>.
     
    #رساله در اثبات اشرفيت عقلا از علما<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=413&viewType=html ر.ک: همان، ص413]</ref>.
    11- اسئله مولانا معظم ملك الافاضل و الحكما شمس المله والدين الجوهرى السمنانى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=141&viewType=html ر.ک: همان، ص141]</ref>: این مسائل در شش بند عرضه مى‌شود: 1- تسلسل در جانب علت محال است؛ اما در جانب معلول جايز. 2- تقدم واجب بر عالم تقدم ذاتى باشد بر چه وجه مى‌باشد. 3- در خصوص مواليد سه گانه به واسطه فعل و انفعال عناصر اربعه. 4- حركات چهارگانه: ارادى، طبيعى، قسير و عرض. 5- حركات فلكى چگونه است؟ 6- اختلاف در نفوس بشرى، اختلاف اخلاق و صور، حركت نبض چگونه است؟ و...
    #:در این رساله به تعريف علم و سپس تقسيم علم به تصور و تصديق و تقسيم‌هاى ديگر؛ مانند شرعى و غير شرعى پرداخته شده و پس از آن عقل به چهار معنى تقسيم شده است: 1- جوهر مجرد،2- قوت نظرى، 3- عقلى كه مناط تكليف است، 4- مصطلح جمهور.
     
    #سؤالات مرتضى معظم نظام‌الدين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=514&viewType=html ر.ک: همان، ص514]</ref>: چهار پرسش از هفت پرسش وى به جاى مانده است: پرسش چهارم درباره برترى امت محمد(ص) بر امت موسى(ع)، پنجم درباره معراج و آسمان هفتم و سدره المنتهى، پرسش ششم درباره پيامبر مرسل و پيامبر غير مرسل و علم لدنى است. پرسش هفتم درباره حديث: تنام عيناى و لاينام قلبى.
    12- ذكر جمیل پادشاه: مباحث مقام فراهان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=178&viewType=html ر.ک: همان، ص178]</ref>:
    #سؤالات مولانا معظم عماد المله والدين ابن الخوام<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=517&viewType=html ر.ک: همان، ص517]</ref>.
     
    به گفتگویى مى‌پردازد كه در شب دوشنبه 14 جمادى 709ق در مقام فراهان درباره شناخت ماه 29 و 30 روزه با پادشاه اسلام(كه ظاهرا اولجايتو است) داشته است.
     
    13- رساله سؤالات علما: مباحث مقام سلطانيه: گفتگوهایى است در چهار مبحث متفاوت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=192&viewType=html ر.ک: همان، ص192]</ref>.
     
    14- تفسير آيه '''ولو شئنا لآتينا كل نفس هداها و لكن حق القول منى لاملان جهنم من الجنه و الناس اجمعين'''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=224&viewType=html ر.ک: همان، ص224]</ref>.
     
    15- تفسير آيه '''و لو علم فيهم خيرا لاسمعهم'''...<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=232&viewType=html ر.ک: همان، ص232]</ref>
     
    16- تفسير '''انا انزلناه في ليله القدر'''. تاویلاتى است عرفانى درباره شب قدر نه تفسير حرف به حرف این آيه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=237&viewType=html ر.ک: همان، ص237]</ref>.
     
    17-فايده زيارت: گفتارى است درباره ارزش تن بزرگان پس از وفات و نيز زيارت قبور ايشان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=242&viewType=html ر.ک: همان، ص242]</ref>.
     
    18- شرح حديث انا مدينه العلم و على بابها<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=249&viewType=html ر.ک: همان، ص249]</ref>.
     
    19- مراتب علوم: علم معقول و منقول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=256&viewType=html ر.ک: همان، ص256]</ref>.
     
    20- ذيل رساله لطايف طبى. این نام به قلم نویسنده رساله، در سرآغاز رساله آمده است و چنين برمى‌آيد كه خواجه رساله‌اى به نام لطايف طبى داشته است كه این یکى دنباله آن است. گفتارى است حاوى دو پرسش و پاسخ پزشكى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=261&viewType=html ر.ک: همان، 261]</ref>.
     
    21- تدویر زمین: رساله در علم هيئت، گفتارى است در اثبات كرویت زمین برپايه انديشه ستاره شناسان و تفسير آياتى از قرآن در این زمینه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=267&viewType=html ر.ک: همان، ص267]</ref>.
     
    22-تفسير '''لو كان البحر مدادا''': جواب قاضى مرو درباره پایان ناپذيرى كلمات الهى و تفسير آيه فوق<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=349&viewType=html ر.ک: همان، ص349]</ref>.
     
    23- رساله در اثبات اشرفيت عقلا از علما<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=413&viewType=html ر.ک: همان، ص413]</ref>.
     
    در این رساله به تعريف علم و سپس تقسيم علم به تصور و تصديق و تقسيم‌هاى ديگر؛ مانند شرعى و غير شرعى پرداخته شده و پس از آن عقل به چهار معنى تقسيم شده است: 1- جوهر مجرد،2- قوت نظرى، 3- عقلى كه مناط تكليف است، 4- مصطلح جمهور.
     
    24- سؤالات مرتضى معظم نظام‌الدين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=514&viewType=html ر.ک: همان، ص514]</ref>: چهار پرسش از هفت پرسش وى به جاى مانده است: پرسش چهارم درباره برترى امت محمد(ص) بر امت موسى(ع)، پنجم درباره معراج و آسمان هفتم و سدره المنتهى، پرسش ششم درباره پيامبر مرسل و پيامبر غير مرسل و علم لدنى است. پرسش هفتم درباره حديث: تنام عيناى و لاينام قلبى.
     
    25- سؤالات مولانا معظم عماد المله والدين ابن الخوام<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2&sectionNumber=517&viewType=html ر.ک: همان، ص517]</ref>.


    == ویژگیهای اثر ==
    == ویژگیهای اثر ==
    ویژگى‌هاى این اثر را مى‌توان به چند دسته تقسيم كرد
    ویژگى‌هاى این اثر را مى‌توان به چند دسته تقسيم كرد


    1- خواجه در این کتاب در مجموع بيش از هر جاى ديگرى از مصنفات خود از خویش سخن گفته و قدرت ذهن و عمق مطالعات مختلف علمى و نيز مشرب فكرى و روال عقيدتى‌اش را به نمايش گذاشته است.
    خواجه در این کتاب در مجموع بيش از هر جاى ديگرى از مصنفات خود از خویش سخن گفته و قدرت ذهن و عمق مطالعات مختلف علمى و نيز مشرب فكرى و روال عقيدتى‌اش را به نمايش گذاشته است.
     
    # سادگى و روانى كلام.
    2- سادگى و روانى كلام.
    # اقتباس از آيات.
     
    # مباحث و مسائل فلسفى.
    3- اقتباس از آيات.
    # توجه به مهام ادارى و مملكت دارى.
     
    # اطلاعات پزشكى.
    4- مباحث و مسائل فلسفى.
     
    5- توجه به مهام ادارى و مملكت دارى.
     
    6- اطلاعات پزشكى.


    ==نسخه شناسى==
    ==نسخه شناسى==
    خط ۱۲۰: خط ۸۵:


    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    1- مقدمه رضا شعبانى بر کتاب.
    # مقدمه رضا شعبانى بر کتاب.
     
    #[[:noormags:72058| غفرانى، على؛ رشيدالدين فضل‌الله و انديشه آبادگرى در قلمرو ايلخانان؛ مطالعات اسلامی بهار 1385 - شماره 71 علمی-پژوهشی (حوزه علمیه)/ISC (‎24 صفحه - از 167 تا 190 )]].
    2- غفرانى، على؛ رشيدالدين فضل‌الله و انديشه آبادگرى در قلمرو ايلخانان؛فصلنامه دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه مشهد؛ شماره 71.
    # [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ تهرانى]]، [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة]]؛ ج سوم، چهارم، پنجم و هشتم.
     
    3- [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ تهرانى]]، [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة]]؛ ج سوم، چهارم، پنجم و هشتم.


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    خط ۱۳۰: خط ۹۳:
    [[رده:کلیات]]
    [[رده:کلیات]]
    [[رده:پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]
    [[رده:پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]
    [[رده:بهمن (1400)]]