إرشاد ذوي العقول إلی براءة الصوفیة من الإتحاد و الحلول: تفاوت میان نسخه‌ها

'''إرشاد ذوي العقول إلی براءة الصوفیة من الإتحاد و الحلول'''، با عنوان فرعی عشرة رسائل تراثیة نادرة، مجموعه‌ای است حاوی 10 رساله از میراث نادر عرفانی به زبان عربی که به کوشش و تحقیق شیخ احمد فرید مزیدی توسط انتشارات دار الآثار الاسلامیة در سریلانکا در سال 1427 هجری./ 2007 میلادی، به چاپ رسیده است. شیخ احمد بن شیخ محمد مصطفی قادری نبوی شافعی بربلی سیلانی، بر این اثر تقریظ نوشته است.

این رساله را محمد بن جعفر بن ادریس کتانی حسنی فاسی نوشته است. پیش از ارائه رساله، ترجمه‌ای از مؤلف ارائه شده است. محتوای مطالب در دو فصل ارائه شده است؛ فصل اول مربوط به مسأله وحدت وجود است و فصل بعدی درباره موضع برخی مردم درباره این مسأله.<ref>ر.ک: همان، ص592</ref> نویسنده در بخش اول کتاب، بحث از وحدت وجود را این‌گونه مطرح می‌کند: متکلمان برای وحدت وجود، وحدت‌های سه‌گانه‌ای را گفته‌اند؛ اول: وحدت هر موجودی در انفراد و فردیت خودش یعنی در آن وجودی که خداوند به او بخشیده، مثل و مانندی ندارد؛ دوم: وحدت جمیع موجودات هستی بتمامها، به این معنی که تمام موجودات از ابتدای هستی تا بی‌نهایت، از اوست، که یک نورانیت و یک حقیقت متحده است و متضمن همه حقایق هستی است و این همان وحدت وجودی پیامبر بزرگوار اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است و از آن به حقیقت محمدیه و صادر اول، تعبیر می‌شود؛ سوم: وحدت وجودی که به واسطه آن حقیقت هر موجودی محقق می‌شود، بدین معنی که وجود من حیث هو، حقیقتی واحد است و آن متعلق به خداوند باری‌تعالی است پس اوست موجود علی الاطلاق وجود کائنات (نسبت وجود به کائنات دادن) به سبب استناد آنها به این وجود مطلق و استمداد از او استنشاق روائح وجود از وی است. وی سپس به کند و کاو در این معانی می‌پردازد و معنای وحدت وجود در نظر عارفان را بیان می‌نماید.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص241-248</ref>

این کتاب اثری است از برهان‌الدین بن حسن کورانی. این رساله با ارائه نمونه‌هایی از نسخه خطی اثر آغاز می‌شود و سپس شاهد مقدمه مصنف و متن رساله هستیم... .<ref>ر.ک: فهرست مطالب کتاب، ص592</ref> نویسنده در مقدمه کتاب پس از حمد و ثنای الهی و درود بر پیامبر اکرم(ص) و خاندان بزرگوار و صحابه ایشان، روایتی را با سند از استاد عارفش صفی‌الدین احمد بن محمد مدنی... از امام رضا(ع)... از امیرالمؤمنین(ع) پیامبر اکرم(ص) نقل می‌کند که فرمود: دانش در گنجینه‌هاست و کلید آن سؤال است. پس -خدایتان بیامرزد- بپرسید که در پرسیدن چهار گروه اجر می‌برند: پرسشگر، آموزگار، شنونده و دوستدار آنان. وی پس از ذکر این روایت، می‌گوید شما از من درباره مطالب مهم از کلام شیخ... محی‌الدین بن عربی سوال و درخواست کردید و امید داشتید که رئوس مطالب فتوحاتش را کشف کنید؛ چنانچه در باب 198 می‌گوید: «سبحان من اظهر الاشیاء و هو عینها» و شیخ علاءالدوله سمنانی وی را تشنیع می‌کند و این کلامش را به وجهی که بر امثال ما مخفی است، توجیه می‌نماید. یا جایی که در باب 171 فتوحات می‌گوید: ضمیر در آیه مبارکه 88 سوره قصص «کل شیء هالک الّا وجهه» به شیء برمی‌گردد و جامی در «شرح اللمعات» این کلام را این‌گونه توجیه می‌کند که مراد از وجه، ماهیت کلی است که عین ذات الله است اما مفهوم از کلام دوانی در «شرح العقائد» این است که علم به شکل تفصیلی عین معلوم است نه به شکل اجمالی و با فهم این مسأله بسیاری از سؤالاتی که بر متکلمین است، پاسخ داده می‌شود... .<ref>ر.ک: متن کتاب، ص277-278</ref>

در پایان کتاب پس از اتمام محتوای مطالب، اهم مصادر تحقیق، شرح‌حال شیخ احمد فرید مزیدی _محقق کتاب_، معرفی برخی فعالیت‌های علمی او در تصوف و سپس فهرست محتوای مطالب ارائه شده است.