موسوعة أحكام المرتد في الشريعة الإسلامية: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
}} | }} | ||
'''موسوعة أحكام المرتد في الشريعة الإسلامية'''، تحقیقی مستند و مستدل پیرامون احکام مرتد از دیدگاه مذاهب اسلامی است که توسط حسین علیان امینی به عربی تألیف و توسط عبدالرسول هادیان تکمیل شده است. | '''موسوعة أحكام المرتد في الشريعة الإسلامية'''، تحقیقی مستند و مستدل پیرامون احکام مرتد از دیدگاه مذاهب اسلامی است که توسط [[عليان اميني، حسين|حسین علیان امینی]] به عربی تألیف و توسط [[هاديان، عبدالرسول|عبدالرسول هادیان]] تکمیل شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
موضوع ارتداد از جمله مسائل مهم فقه اسلامی است و با وجود اینکه از موضوعات جدید و غریب محافل علمی نیست، چون در بیشتر کتب و مقالات فقهی علما و فقهای متقدم و متأخر مطرح شده است؛ لکن در قرون اخیر پس از اینکه در محافل علمی و تحقیقی به شیوه متفاوتی مطرح و مشتمل بر بعد اجتماعی و تطبیقی در بسیاری از مسائل فقهی و حقوقی شده، اهمیت ویژه‌ای به دست آورده است<ref>ر.ک مقدمه،، ص12</ref>. | موضوع ارتداد از جمله مسائل مهم فقه اسلامی است و با وجود اینکه از موضوعات جدید و غریب محافل علمی نیست، چون در بیشتر کتب و مقالات فقهی علما و فقهای متقدم و متأخر مطرح شده است؛ لکن در قرون اخیر پس از اینکه در محافل علمی و تحقیقی به شیوه متفاوتی مطرح و مشتمل بر بعد اجتماعی و تطبیقی در بسیاری از مسائل فقهی و حقوقی شده، اهمیت ویژه‌ای به دست آورده است<ref>ر.ک مقدمه،، ص12</ref>. | ||
حکم تاریخی و جاودان امام خمینی(ره) پیرامون ارتداد و اعدام سلمان رشدی، نویسنده انگلیسی هندی الاصل، مؤلف کتاب بدنام «آیات شیطانی»، به‌عنوان نقطه عطف عظیمی در حیات مسلمین شمرده می‌شود. از جهتی این فتوا توانست همه مسلمین را متحد کند و محوری عمومی بشود که مسلمانان جهان در شگفت‌ترین صورت از انسجام و اتحاد پیرامون آن بچرخند. از جهت دیگر نیز اهمیت و کفایت حکم شرعی برای ارتداد در این سطح و عرصه تأثیرش در این فراز مشخص شد<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>. | حکم تاریخی و جاودان [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی(ره)]] پیرامون ارتداد و اعدام سلمان رشدی، نویسنده انگلیسی هندی الاصل، مؤلف کتاب بدنام «آیات شیطانی»، به‌عنوان نقطه عطف عظیمی در حیات مسلمین شمرده می‌شود. از جهتی این فتوا توانست همه مسلمین را متحد کند و محوری عمومی بشود که مسلمانان جهان در شگفت‌ترین صورت از انسجام و اتحاد پیرامون آن بچرخند. از جهت دیگر نیز اهمیت و کفایت حکم شرعی برای ارتداد در این سطح و عرصه تأثیرش در این فراز مشخص شد<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>. | ||
اهتمام عمومی به موضوع ارتداد در قرون اخیر، نیاز به مرجع جامعی در قالب موسوعه ویژه این موضوع را آشکار می‌کند که همه جوانب و اقوال و آراء مربوط به آن را در بر بگیرد؛ تا به‌منزله راهنمایی کامل و عمومی باشد که نیازهای محققین در این عرصه را پاسخ دهد؛ لذا این موسوعه فراهم آمد<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>. این اثر از دو جهت، اثر جامعی است: احکام و فروع فقهی مختلف مربوط به این موضوع و همچنین آراء مذاهب فقهی مختلف اسلامی در کتاب واحدی گرد آمده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | اهتمام عمومی به موضوع ارتداد در قرون اخیر، نیاز به مرجع جامعی در قالب موسوعه ویژه این موضوع را آشکار می‌کند که همه جوانب و اقوال و آراء مربوط به آن را در بر بگیرد؛ تا به‌منزله راهنمایی کامل و عمومی باشد که نیازهای محققین در این عرصه را پاسخ دهد؛ لذا این موسوعه فراهم آمد<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>. این اثر از دو جهت، اثر جامعی است: احکام و فروع فقهی مختلف مربوط به این موضوع و همچنین آراء مذاهب فقهی مختلف اسلامی در کتاب واحدی گرد آمده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
در ابتدای مباحث معنای لغوی و اصطلاحی ارتداد مطرح شده است. ارتداد در لغت به معنای رجوع از چیزی و برگشت از آن است <ref>ر.ک: متن کتاب، ص19</ref>. اما در اصطلاح، فقهای شیعه و سنی برای ارتداد و مرتد معانی متعددی ذکر کرده‌اند که البته به معنی واحدی بازمی‌گردد و تنها در اطلاق و تقیید متفاوت هستند؛ برخی کلامشان را مقید به قیدی نکرده و برخی نیز قیودی مانند اظهار آورده یا تصریح به کلمه کفر کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص21</ref>. حاصل کلام فقها این است: ارتداد، کفر بعد از اسلام است؛ لکن برخی صفت مکلف بودن و برخی هم قید اظهار کفر را به آن افزوده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>. | در ابتدای مباحث معنای لغوی و اصطلاحی ارتداد مطرح شده است. ارتداد در لغت به معنای رجوع از چیزی و برگشت از آن است <ref>ر.ک: متن کتاب، ص19</ref>. اما در اصطلاح، فقهای شیعه و سنی برای ارتداد و مرتد معانی متعددی ذکر کرده‌اند که البته به معنی واحدی بازمی‌گردد و تنها در اطلاق و تقیید متفاوت هستند؛ برخی کلامشان را مقید به قیدی نکرده و برخی نیز قیودی مانند اظهار آورده یا تصریح به کلمه کفر کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص21</ref>. حاصل کلام فقها این است: ارتداد، کفر بعد از اسلام است؛ لکن برخی صفت مکلف بودن و برخی هم قید اظهار کفر را به آن افزوده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>. | ||
در بررسی روایات ارتداد سه روایت ذکر شده است. در یکی از این روایات که در کتاب شریف کافی آمده، عمار ساباطی نقل می‌کند که شنیدم امام صادق(ع) فرمود: «هر مسلمانی از اسلام مرتد شود و نبوت محمد(ص) را انکار و تکذیب کند، خونش مباح است...». در این روایت در تفسیر ارتداد از اسلام دو امر ذکر شده است: جحد نبی(ص)، یعنی انکار آن حضرت به عمد و دوم تکذیب نبوت محمد(ص)<ref>ر.ک: همان</ref>. | در بررسی روایات ارتداد سه روایت ذکر شده است. در یکی از این روایات که در کتاب شریف کافی آمده، عمار ساباطی نقل می‌کند که شنیدم [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] فرمود: «هر مسلمانی از اسلام مرتد شود و نبوت محمد(ص) را انکار و تکذیب کند، خونش مباح است...». در این روایت در تفسیر ارتداد از اسلام دو امر ذکر شده است: جحد نبی(ص)، یعنی انکار آن حضرت به عمد و دوم تکذیب نبوت محمد(ص)<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
ارتداد از بزرگ‌ترین کبائر و قبیح‌ترین آنهاست؛ چراکه از بدترین انواع کفر و شدیدترین آنها از جهت حکم و موجب حبط اعمال دنیا و آخرت است؛ چراکه مرتد گمراهی را پس از هدایت طلبیده و به آن تشویق و ترغیب کرده است؛ بدون اینکه دلیلی داشته باشد که بر آن تکیه کند یا حجت محکمی بر آن بیاورد؛ بنابراین مغضوب خداوند متعال قرار گرفته و در آخرت مشمول لعنت و عذاب الهی خواهد بود. در دنیا نیز احکامی بر آن بار خواهد شد که شارع مقدس تقریر کرده و فقها در نوشته‌هایشان آورده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص25</ref>. | ارتداد از بزرگ‌ترین کبائر و قبیح‌ترین آنهاست؛ چراکه از بدترین انواع کفر و شدیدترین آنها از جهت حکم و موجب حبط اعمال دنیا و آخرت است؛ چراکه مرتد گمراهی را پس از هدایت طلبیده و به آن تشویق و ترغیب کرده است؛ بدون اینکه دلیلی داشته باشد که بر آن تکیه کند یا حجت محکمی بر آن بیاورد؛ بنابراین مغضوب خداوند متعال قرار گرفته و در آخرت مشمول لعنت و عذاب الهی خواهد بود. در دنیا نیز احکامی بر آن بار خواهد شد که شارع مقدس تقریر کرده و فقها در نوشته‌هایشان آورده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص25</ref>. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
در باب دوم کتاب معنای کفر و ضابطه آن از دیدگاه امامیه و دیگر مذاهب اسلامی با استناد به مذاهب هریک مورد بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص82-65</ref>. در ادامه، ارتداد اعتقادی مطرح و دیدگاه مذاهب مختلف در رابطه با مجسمه، مشبهه، مجبره و... مطرح شده و چنین نتیجه‌گیری شده که گاهی معتقدین به این امور، به‌طور مطلق فتوای به کفرشان داده شده؛ گاهی هم تفاسیر مختلفی از این امور به عمل آمده، آنگاه بنا بر برخی از تفاسیر، حکم به کفر آنها شده و بنا بر برخی دیگر خیر، اما بیشتر معاصرین معتقدند اگر آنها به لوازم فاسد مذاهبشان ملتزم باشند، کافرند<ref>ر.ک: همان، ص120</ref>. | در باب دوم کتاب معنای کفر و ضابطه آن از دیدگاه امامیه و دیگر مذاهب اسلامی با استناد به مذاهب هریک مورد بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص82-65</ref>. در ادامه، ارتداد اعتقادی مطرح و دیدگاه مذاهب مختلف در رابطه با مجسمه، مشبهه، مجبره و... مطرح شده و چنین نتیجه‌گیری شده که گاهی معتقدین به این امور، به‌طور مطلق فتوای به کفرشان داده شده؛ گاهی هم تفاسیر مختلفی از این امور به عمل آمده، آنگاه بنا بر برخی از تفاسیر، حکم به کفر آنها شده و بنا بر برخی دیگر خیر، اما بیشتر معاصرین معتقدند اگر آنها به لوازم فاسد مذاهبشان ملتزم باشند، کافرند<ref>ر.ک: همان، ص120</ref>. | ||
مشهور بین متقدمین از فقها از عصر شیخ مفید تا سید جزایری حکم به کفر و نجاست کسی است که یکی از ضروریات مذهب را انکار کند؛ لکن مشهور بین متأخرین از ایشان حکم به خروج از ایمان است نه اسلام؛ پس تا زمانی که از ناصبین و غلات نباشند، حکم به طهارت و حرمت خون و اموال آنها می‌شود؛ البته موجب خروج آنها از مذهب خواهد شد<ref>ر.ک: همان، ص149</ref>. | مشهور بین متقدمین از فقها از عصر [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] تا سید جزایری حکم به کفر و نجاست کسی است که یکی از ضروریات مذهب را انکار کند؛ لکن مشهور بین متأخرین از ایشان حکم به خروج از ایمان است نه اسلام؛ پس تا زمانی که از ناصبین و غلات نباشند، حکم به طهارت و حرمت خون و اموال آنها می‌شود؛ البته موجب خروج آنها از مذهب خواهد شد<ref>ر.ک: همان، ص149</ref>. | ||
با توجه به اینکه مشهور بین فقهای امامیه حکم به قتل مرتد فطری است، بدون اینکه توبه او پذیرفته شود، سؤال این است که آیا توبه و اسلام او بین خود و خدایش پذیرفته می‌شود؟ به‌عبارت‌دیگر اگرچه توبه ظاهری او بین مردم پذیرفته نمی‌شود و اثری بر آن مترتب نیست، آیا توبه باطنی او بین خود و خدایش قبول می‌شود؟ نویسنده با استناد به منابع مختلف شیعه به این سؤال پاسخ داده است<ref>ر.ک: همان، ص301</ref>. | با توجه به اینکه مشهور بین فقهای امامیه حکم به قتل مرتد فطری است، بدون اینکه توبه او پذیرفته شود، سؤال این است که آیا توبه و اسلام او بین خود و خدایش پذیرفته می‌شود؟ به‌عبارت‌دیگر اگرچه توبه ظاهری او بین مردم پذیرفته نمی‌شود و اثری بر آن مترتب نیست، آیا توبه باطنی او بین خود و خدایش قبول می‌شود؟ نویسنده با استناد به منابع مختلف شیعه به این سؤال پاسخ داده است<ref>ر.ک: همان، ص301</ref>. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب در ابتدای کتاب و فهارس اعلام، اصطلاحات، کتب، فرق، اماکن و آیات در انتهای کتاب ذکر شده است. | فهرست مطالب در ابتدای کتاب و فهارس اعلام، اصطلاحات، کتب، فرق، اماکن و آیات در انتهای کتاب ذکر شده است. | ||
در پاورقی‌های کتاب، آدرس آیات، روایات و مستندات مطالب ذکر شده است. | در پاورقی‌های کتاب، آدرس آیات، روایات و مستندات مطالب ذکر شده است. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||