تحفه شاهی: تفاوت میان نسخه‌ها

دیگر جنبه اهمیت تاریخی آن، گزارش مفصلی است که از غلبه منغیتی‎ها بر مرو و نواحی مجاور آن دارد. مسئله مرو و تصرف آن به دست امیر معصوم‎بیگ منغیت، یکی از صفحات غم‎انگیز و فراموش‎شده تاریخ ایران است. منابع تاریخی ایران، این واقعه را به‌اختصار برگزار کرده‌اند و توضیحی راجع به کم و کیف این قضیه به دست نمی‌دهند؛ به‌طوری‎که مفصل‎ترین گزارش در این‎باره از آن سر جان ‎ملکوم است. میرزا عبدالعظیم سامی در تحفه شاهی گزارشی منحصربه‎فرد، مبسوط و مفصل از این قضیه و همچنین از دعاوی امیران منغیتی نسبت به خراسان (که تداوم همان دعاوی امیران شیبانی و هشترخانی است) به دست می‌دهد. اگرچه در این گزارش مشروح، برخی تناقض‎ها یا اشتباه‌های تاریخی به‎ چشم می‌خورد (که مصحح نیز بدان‌ها اشاره نموده است؛ مثلاًص‎278، تعلیق شماره 52)، اما به واقع، برای تحلیل روابط سه‌جانبه ‎‎فی‌مابین امیران منغیتی بخارا، افغان‌ها و پادشاهان ایران (جانشینان نادر شاه و بعدها قاجاریان) بسیار مفید و ارزشمند است‎<ref>ر.ک: همان</ref>.

در پایان اشاره به این نکته ضروری است که اگرچه مصحح در ویرایش متن بسیار زحمت کشیده و تلاش وی کاملا نمایان است، اما هنوز برخی اغلاط چاپی و ویرایشی در آن دیده می‌شود که برای خواننده غیر متخصص می‌تواند مشکلاتی بیافریند که در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌شود: «وادع» به‌جای «وداع» (ص8)، «مرو» به‌جای «مرور» (ص33)، «صرفی» به‌جای «صیرفی» (ص20‎)، «نخودک اتاق» به‌جای «نخودک اناق» (ص37)، «اخل» به‌جای «آخال» (ص80)<ref>رحمتی، محسن، ص34</ref>.