دیوان غالب دهلوی مشتمل بر غزلیات و رباعیات فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'می‌ک' به 'می‌ک') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ه' به 'ه‌ه') |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
محقق در دیباچه چاپ دوم در مورد ویژگیهای شعر [[غالب دهلوي، اسدالله بن عبدالله|غالب دهلوی]] بیان می‌دارد که: جایگاه شعر غالب در سیر تخیل ادبی تا بدان پایه است که برای بررسی سیر طبیعی خیال و پژوهش در شعر و ادب فارسی از اشارت بدان گریزی نیست. هنگامی که شاعرانی چون مشتاق اصفهانی و شعله اصفهانی در مکتب اصفهان از سبک معروف دوران خویش روی برتافتند و به | محقق در دیباچه چاپ دوم در مورد ویژگیهای شعر [[غالب دهلوي، اسدالله بن عبدالله|غالب دهلوی]] بیان می‌دارد که: جایگاه شعر غالب در سیر تخیل ادبی تا بدان پایه است که برای بررسی سیر طبیعی خیال و پژوهش در شعر و ادب فارسی از اشارت بدان گریزی نیست. هنگامی که شاعرانی چون مشتاق اصفهانی و شعله اصفهانی در مکتب اصفهان از سبک معروف دوران خویش روی برتافتند و به شیوه‌های پیشین بازگشتند، در آن سوی مرزهای سیاسی ایران همان روش، با نگرشی نو و طرزی تازه شکل می‌گرفت و سخنسنجان باریکبینی را به خیل خیالپردازان آن سامان به ارمغان می‌فرستاد که حاصل این رهآورد ادبی، شاعر اندیشمند و نویسنده دیدهور [[غالب دهلوي، اسدالله بن عبدالله|میرزا اسدالله خان غالب دهلوی]] بود. | ||
[[غالب دهلوي، اسدالله بن عبدالله|غالب]] با | [[غالب دهلوي، اسدالله بن عبدالله|غالب]] با قصیده‌های صمیمی و غزلهای دلنشین و مثنویها و رباعیات دلپذیر خود در محفل خیالپروران و نازکاندیشان و آتشنفسان دوران خود بر صدر نشسته و قدر دیده است و این در حالی است که در درون مرزهای سیاسی ایران، آنسان که بایسته شناخته نیست. | ||
شیوه [[غالب دهلوي، اسدالله بن عبدالله|غالب]] در اشعارش همان روش و کیفیت سخن عرفی و کلیم و صائب است که به سبک خیالپروریهای [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی]] و [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] و [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] رنگ و بوی یافته است. | شیوه [[غالب دهلوي، اسدالله بن عبدالله|غالب]] در اشعارش همان روش و کیفیت سخن عرفی و کلیم و صائب است که به سبک خیالپروریهای [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی]] و [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] و [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] رنگ و بوی یافته است. | ||
او در | او در گونه‌های نظم و نثر فارسی قلم خویش را بر روش طرز خداداد جنبانده و به شیوه‌های گوناگون، طبع آزموده و با نقش طرحهای رنگارنگ، نگارخانه‌ای خیالانگیز برپای داشته و در آن سوی مرزها بر مسند سخنوران گردنفرازی چون [[نظامی گنجوی|نظامی]] و [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی]] تکیه زده است: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|''امروز من نظامی و خاقانیم به دهر''|2=''دهلی ز من به گنجه و شروان برابر است''}} | {{ب|''امروز من نظامی و خاقانیم به دهر''|2=''دهلی ز من به گنجه و شروان برابر است''}} | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
ردیفها و | ردیفها و قافیه‌های اشعار غالب بهگونهای است که در همه حروف الفبا از او غزل برجای مانده است و این خود حاکی از تعمد شاعر در سرودن اشعاری بهمنظور تکمیل دیوان میباشد. | ||
تأثیر اساطیر ایرانی و فرهنگ زرتشتی در سخن غالب نشانگر تعلق خاطر وی به تمدن و فرهنگ و | تأثیر اساطیر ایرانی و فرهنگ زرتشتی در سخن غالب نشانگر تعلق خاطر وی به تمدن و فرهنگ و پیشینه‌های فکری ایرانیان میباشد. از آن جمله است واژه‌های زندخوانی، آتش‌پرستی، مغ، آتشکده، لهراسب، جمشید، سیاووش، زرتشت و این ابیات: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|''گر مسلمانی یکی بین، زردهشت است آنکه او''|2=''اختلافی در میان ظلمت و نور افگند''}} | {{ب|''گر مسلمانی یکی بین، زردهشت است آنکه او''|2=''اختلافی در میان ظلمت و نور افگند''}} | ||
| خط ۱۳۱: | خط ۱۳۱: | ||
حیدرستایی و حیدرپرستی و شیفتگی غالب به [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] موجب شده است که وی «غالب» را تخلص خویش سازد تا به یاری نام خود که اسدالله است، با اسدالله غالب، یعنی [[امام على(ع)|علی بن ابیطالب(ع)]] همنامی کرده باشد. نام [[امام على(ع)|علی(ع)]] و یاد او همواره سخن غالب را رنگ و بوی بخشیده و کلام وی را وجد و حال داده است.<ref>ر.ک: همان، ص38</ref>. | حیدرستایی و حیدرپرستی و شیفتگی غالب به [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] موجب شده است که وی «غالب» را تخلص خویش سازد تا به یاری نام خود که اسدالله است، با اسدالله غالب، یعنی [[امام على(ع)|علی بن ابیطالب(ع)]] همنامی کرده باشد. نام [[امام على(ع)|علی(ع)]] و یاد او همواره سخن غالب را رنگ و بوی بخشیده و کلام وی را وجد و حال داده است.<ref>ر.ک: همان، ص38</ref>. | ||
غزلها و رباعیهای این مجموعه با پنج نسخه برابر نهاده و تلاش شده که نزدیکترین | غزلها و رباعیهای این مجموعه با پنج نسخه برابر نهاده و تلاش شده که نزدیکترین واژه‌ها وتعبیرها به زبان شاعر برگزیده شود و دیگر واژه‌ها و تعبیرها به ذیل متن منتقل شده و نسخهبدل عنوان گیرد، بدین نشانی: | ||
# د: نشان از نسخه دهلی دارد. | # د: نشان از نسخه دهلی دارد. | ||
# ن: به معنی نسخه نولکشور است. | # ن: به معنی نسخه نولکشور است. | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
فهرست مطالب در ابتدای کتاب ذکر گردیده است. | فهرست مطالب در ابتدای کتاب ذکر گردیده است. | ||
جدول برابری | جدول برابری نسخه‌ها در پایان کتاب جایگاه هر غزل را در هر نسخه مشخص می‌کند و گزارش برخی واژه‌ها، نامها، نشانها بیشتر شامل واژه‌ها و اصطلاحاتی است که در ایران دیروز و یا هند و پاکستان امروز رواج داشته و یا دارد و امروز از زبان فارسی دور شده و یا مفهوم آن دگرگون گشته است. | ||
فهارس فنی مشتمل بر پیوستها، | فهارس فنی مشتمل بر پیوستها، نمایه‌ها و کتابنامه در انتهای کتاب ذکر گردیده است. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||