التعليق (في علم الكلام): تفاوت میان نسخه‌ها

    جز (جایگزینی متن - 'می‎ک' به 'می‌ک')
    جز (جایگزینی متن - 'ه‎ا' به 'ه‌ا')
    خط ۳۷: خط ۳۷:


    ==گزارش محتوا==
    ==گزارش محتوا==
    در مقدمه محقق، مباحث مفیدی ارائه گردیده است؛ از جمله آنها اشاره به دوره حیات زندگی مؤلف است که در نیشابور که مهد عقاید و کلام اسلامی بود، مکاتب و تفکرات کلامی گوناگون وجود داشت و در آن زمان تبادل افکار و نظرات و انتقادات به اوج خود رسیده بود و هر مذهب و گروهی تلاش می‌کرد با استناد به عقل و کتاب و سنت باورهای اعتقادی خویش را ثابت کند و در کنار آن به پاسخ‎گویی در مقابل شبهاتی که به آن وارد کرده‎اند، بپردازد. از جمله مراکز علمی و فرهنگی در آن زمان در نیشابور عبارت بود از: دارالکتب جامع منیعی، کتابخانه مسجد مطرّز، دارالکتب مدرسه صابونی، کتابخانه مدرسه سعیدیه، کتابخانه مدرسه بیهقیه و کتابخانه جامع نیشابور.
    در مقدمه محقق، مباحث مفیدی ارائه گردیده است؛ از جمله آنها اشاره به دوره حیات زندگی مؤلف است که در نیشابور که مهد عقاید و کلام اسلامی بود، مکاتب و تفکرات کلامی گوناگون وجود داشت و در آن زمان تبادل افکار و نظرات و انتقادات به اوج خود رسیده بود و هر مذهب و گروهی تلاش می‌کرد با استناد به عقل و کتاب و سنت باورهای اعتقادی خویش را ثابت کند و در کنار آن به پاسخ‎گویی در مقابل شبهاتی که به آن وارد کرده‌اند، بپردازد. از جمله مراکز علمی و فرهنگی در آن زمان در نیشابور عبارت بود از: دارالکتب جامع منیعی، کتابخانه مسجد مطرّز، دارالکتب مدرسه صابونی، کتابخانه مدرسه سعیدیه، کتابخانه مدرسه بیهقیه و کتابخانه جامع نیشابور.


    در ادامه محقق به بیان زندگی‌نامه مؤلف پرداخته و به معرفی شاگردان و اساتید او همت گمارده و نظرات اعلام و بزرگان را درباره مؤلف و تألیفات وی آورده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35816/1/7 ر.ک: مقدمه محقق، صفحه ‎یک تا بیست‎وپنج]</ref>.
    در ادامه محقق به بیان زندگی‌نامه مؤلف پرداخته و به معرفی شاگردان و اساتید او همت گمارده و نظرات اعلام و بزرگان را درباره مؤلف و تألیفات وی آورده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35816/1/7 ر.ک: مقدمه محقق، صفحه ‎یک تا بیست‎وپنج]</ref>.
    خط ۴۵: خط ۴۵:
    # فصل دوم: در بیان حدوث اعراض؛
    # فصل دوم: در بیان حدوث اعراض؛
    # فصل سوم: در اینکه هیچ جسمی خالی از عرض نیست و هیچ عرضی از حیث وجودی مقدم بر جسم نمی‎باشد؛
    # فصل سوم: در اینکه هیچ جسمی خالی از عرض نیست و هیچ عرضی از حیث وجودی مقدم بر جسم نمی‎باشد؛
    # فصل چهارم: هر چیزی که مقدم بر نشئه خویش نباشد، پدیده‎ای از پدیده‎ها خواهد بود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35816/1/25 ر.ک: همان، صفحه بیست‎ونه]</ref>.
    # فصل چهارم: هر چیزی که مقدم بر نشئه خویش نباشد، پدیده‌ای از پدیده‎ها خواهد بود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35816/1/25 ر.ک: همان، صفحه بیست‎ونه]</ref>.


    نگارنده در ضمن این فصول چهارگانه، به اثبات این مطلب می‌پردازد که این عالمی که حادث بودن آن ثابت گردیده، احتیاج به یک فاعلی دارد که می‎باید ازلی و قدیم باشد و همچنین باقی و ابدی باشد و عدمی برای وی متصور نباشد و در وجودش محتاج به غیر نباشد و قائم به خویش باشد. در ادامه، مؤلف بحث را به این نتیجه مهم می‌رساند که جهان هستی حادث است و هر حادثی محتاج به محدثی است تااینکه او را از عدم به عرصه وجود آورد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35816/1/25 ر.ک: همان]</ref>.
    نگارنده در ضمن این فصول چهارگانه، به اثبات این مطلب می‌پردازد که این عالمی که حادث بودن آن ثابت گردیده، احتیاج به یک فاعلی دارد که می‎باید ازلی و قدیم باشد و همچنین باقی و ابدی باشد و عدمی برای وی متصور نباشد و در وجودش محتاج به غیر نباشد و قائم به خویش باشد. در ادامه، مؤلف بحث را به این نتیجه مهم می‌رساند که جهان هستی حادث است و هر حادثی محتاج به محدثی است تااینکه او را از عدم به عرصه وجود آورد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35816/1/25 ر.ک: همان]</ref>.
    خط ۶۴: خط ۶۴:
    باب دیگری از کتاب به موضوع امامت اختصاص یافته است، که در آن از اوصاف امام و تعیین ائمه دوازده‎گانه بعد از رسول اکرم(ص) سخن به میان آمده است و در نهایت، این مباحث به موضوع غیبت امام عصر(عج) و مسائل مرتبط با آن ختم می‎گردد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35816/1/26 ر.ک: همان]</ref>.
    باب دیگری از کتاب به موضوع امامت اختصاص یافته است، که در آن از اوصاف امام و تعیین ائمه دوازده‎گانه بعد از رسول اکرم(ص) سخن به میان آمده است و در نهایت، این مباحث به موضوع غیبت امام عصر(عج) و مسائل مرتبط با آن ختم می‎گردد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35816/1/26 ر.ک: همان]</ref>.


    نقطه مشترک مهمی که در سراسر کتاب، وجود دارد این است که مؤلف در هریک از فصول و بخش‎ها پس از تشریح و تبیین مطالب مربوطه، به پاسخ‎گویی به‎وسیله ادله عقلی و نقلی، به شبهاتی که در آن زمینه مطرح شده است، می‌پردازد؛ خصوصا در باب اعجاز قرآن کریم که مؤلف مانند سید مرتضی معتقد به صرفه است. از طرفی دیگر باور و اعتقاد کسانی را که می‎گویند ستارگان در عمرها و آجال و حیات و مرگ مردم تأثیر دارند را مورد انتقاد قرار داده و بر این باور است که این اعتقاد خارج از تعالیم و آموزه‎های اسلام است. همچنین کسانی که می‎گویند: حس ششم، حسی متفاوت و جدای از مابقی حواس پنج‎گانه است، از نظر مؤلف سخنی نامعقول گفته‎اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35816/1/27 ر.ک: همان، صفحه سی‎ویک]</ref>.  
    نقطه مشترک مهمی که در سراسر کتاب، وجود دارد این است که مؤلف در هریک از فصول و بخش‎ها پس از تشریح و تبیین مطالب مربوطه، به پاسخ‎گویی به‎وسیله ادله عقلی و نقلی، به شبهاتی که در آن زمینه مطرح شده است، می‌پردازد؛ خصوصا در باب اعجاز قرآن کریم که مؤلف مانند سید مرتضی معتقد به صرفه است. از طرفی دیگر باور و اعتقاد کسانی را که می‎گویند ستارگان در عمرها و آجال و حیات و مرگ مردم تأثیر دارند را مورد انتقاد قرار داده و بر این باور است که این اعتقاد خارج از تعالیم و آموزه‎های اسلام است. همچنین کسانی که می‎گویند: حس ششم، حسی متفاوت و جدای از مابقی حواس پنج‎گانه است، از نظر مؤلف سخنی نامعقول گفته‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35816/1/27 ر.ک: همان، صفحه سی‎ویک]</ref>.  


    ==وضعیت کتاب==
    ==وضعیت کتاب==