الزيدية: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ايران' به 'ایران') |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر =قراءة في المشروع و بحث في المکونات | | عنوان‌های دیگر =قراءة في المشروع و بحث في المکونات | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[حمید الدین، عبدالله بن محمد]] ( | [[حمید الدین، عبدالله بن محمد]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 239/6 /ح8ز9 | | کد کنگره =BP 239/6 /ح8ز9 | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و متن است. اگرچه كتاب، فاقد تبويب و فصل‌بندى به شيوه مرسوم نگارش است، اما يازده بحث اصلى مى‌توان در آن مشاهده نمود. | كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و متن است. اگرچه كتاب، فاقد تبويب و فصل‌بندى به شيوه مرسوم نگارش است، اما يازده بحث اصلى مى‌توان در آن مشاهده نمود. نویسنده در نگارش مباحث، از نظم منطقى پيروى نكرده است؛ به‌عنوان مثال، معرفى فرقه زيديه در عنوان «الزيدية و الإمام زيد» آورده شده و يا «استعمالات الزيدية» كه به لحاظ منطقى جايگاهش در ابتداى مباحث است در اواسط آن ذكر شده است. كتاب به شيوه مستند نگارش نشده و از اشاره به منابع خوددارى شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
لفظ زيديه اشاره به انتساب اين فرقه به زيد بن على بن حسين بن على بن ابى‌طالب دارد. ارتباط زيديه با زيد بن على(ع) از نوع علاقه تبعيت در قضاياى علمى نيست. زيديه اگرچه رأى زيد بن على(ع) را مى‌پذيرند، اما ملتزم به تقليد از او بلكه از ديگر ائمه اهل‌بيت(ع) نيستند. زيديه، معتقد است كه اجتهاد در هر عصرى و در هر مكانى براى هركس كه اسباب اجتهاد را دارا باشد واجب است.<ref>متن كتاب، ص93</ref>برخى از معاصرين معتقدند كه زيديه تنها منسوب به امام زيد است و هيچ علاقه‌اى بين اين دو نيست.<ref>همان، ص93</ref> | لفظ زيديه اشاره به انتساب اين فرقه به زيد بن على بن حسين بن على بن ابى‌طالب دارد. ارتباط زيديه با زيد بن على(ع) از نوع علاقه تبعيت در قضاياى علمى نيست. زيديه اگرچه رأى زيد بن على(ع) را مى‌پذيرند، اما ملتزم به تقليد از او بلكه از ديگر ائمه اهل‌بيت(ع) نيستند. زيديه، معتقد است كه اجتهاد در هر عصرى و در هر مكانى براى هركس كه اسباب اجتهاد را دارا باشد واجب است.<ref>متن كتاب، ص93</ref>برخى از معاصرين معتقدند كه زيديه تنها منسوب به امام زيد است و هيچ علاقه‌اى بين اين دو نيست.<ref>همان، ص93</ref> | ||
نویسنده در بخشى از كتاب به تبيين ديدگاه زيديه درباره خلافت پرداخته است. اولويّت على(ع) به خلافت، بين فِرَق زيديه مشترك است. از ديگر موضوعاتى كه بين فرق زيديه مشترك است عبارت است از: برخطا دانستن ابوبكر و همراهان در امور زير: | |||
#برگرداندن مقام خلافت از على(ع)؛ | #برگرداندن مقام خلافت از على(ع)؛ | ||
#منع فاطمه(س) از فدك كه از پيامبر(ص) به آن حضرت به ارث رسيد.<ref>همان، ص96</ref> | #منع فاطمه(س) از فدك كه از پيامبر(ص) به آن حضرت به ارث رسيد.<ref>همان، ص96</ref> | ||
در برخى از كتب فِرَق چنين آمده كه زيديه فقهش را از مذهب [[ابن حیون، نعمان بن محمد|ابوحنيفه]] گرفته و در فروع، حنفى است. اصول دين را هم از معتزله گرفته است و حال‌آنكه زيديه اين دو نسبت را به‌شدت نفى مى‌كند. | در برخى از كتب فِرَق چنين آمده كه زيديه فقهش را از مذهب [[ابن حیون، نعمان بن محمد|ابوحنيفه]] گرفته و در فروع، حنفى است. اصول دين را هم از معتزله گرفته است و حال‌آنكه زيديه اين دو نسبت را به‌شدت نفى مى‌كند. نویسنده در بخش ديگرى از مباحث به بررسى اين موضوع پرداخته است.<ref>همان، ص100</ref> | ||
فرقه‌هاى متعددى به زيديه نسبت داده شده است. | فرقه‌هاى متعددى به زيديه نسبت داده شده است. نویسنده ابتدا سه فرقه جاروديه، صالحيه و جريريه را نام برده و مؤسسين آنها را ذكر مى‌كند. پس از آن فرقه‌هاى ديگرى چون حسینیه، مطرفيه و مخترعه را طرح و به تبيين افكار و اعتقادات آنها مى‌پردازد.<ref>همان، ص109 - 115</ref> | ||
از جمله ويژگى‌هاى بارز زيديه، جايگاه مرتفعى است كه براى ائمه اهل‌بيت(ع) قائل است. زيديه براى ائمه(ع)، مرجعيت سياسى نيز قائل است. اهل‌بيت، مطابق فكر زيديه عبارتند از [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]]، امام حسن(ع)، امام حسين(ع) و فرزندان آنان كه از سيره و افعال آنان پيروى كنند. | از جمله ويژگى‌هاى بارز زيديه، جايگاه مرتفعى است كه براى ائمه اهل‌بيت(ع) قائل است. زيديه براى ائمه(ع)، مرجعيت سياسى نيز قائل است. اهل‌بيت، مطابق فكر زيديه عبارتند از [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]]، امام حسن(ع)، امام حسين(ع) و فرزندان آنان كه از سيره و افعال آنان پيروى كنند. نویسنده در بخشى از كتاب اسامى ائمه زيديه را با تاريخ وفات آنها ذكر كرده است؛ افرادى همچون زيد بن على، عبدالله بن حسن بن حسن، محمد بن عبدالله نفس زكيه، ناصر اطروش حسن بن على و.<ref>همان، ص115 - 116</ref> | ||
نویسنده در ذيل عنوان «امامت» به بررسى ويژگى‌هاى امام از ديدگاه زيديه پرداخته است. از جمله مسائلى كه به‌منزله شعار زيديه است، «امامت مفضول با وجود فاضل» است. نویسنده در اينجا به اشتباهى كه در قول به صحت امامت در استناد به اين مسئله صورت گرفته، اشاره كرده است. وى تأكيد مى‌كند كه در امامت [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] تنها موضوع افضليت مطرح نبوده، بلكه امامت آن حضرت به «نص» بوده است.<ref>همان، ص140</ref> | |||
از جمله بخش‌هاى مفيد كتاب، ذكر مصادر زيديه به‌تفكيك منابع اصول دين، فقه و حديث و تفسير است.<ref>همان، ص146</ref> | از جمله بخش‌هاى مفيد كتاب، ذكر مصادر زيديه به‌تفكيك منابع اصول دين، فقه و حديث و تفسير است.<ref>همان، ص146</ref> | ||