ایرانیان و یونانیان به روایت پلوتارخ: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'نزدیک ى' به 'نزدیکى') |
جز (جایگزینی متن - 'فارسى' به 'فارسی') |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
'''ايرانيان و يونانيان'''، نوشته [[پلوتارک|پلوتارخ (تارك)]]، ترجمه احمد كسروى است. | '''ايرانيان و يونانيان'''، نوشته [[پلوتارک|پلوتارخ (تارك)]]، ترجمه احمد كسروى است. | ||
اين كتاب، ترجمه | اين كتاب، ترجمه فارسی گزيده‌اى از سرگذشت‌ها (زندگى‌ها)، نوشته پلوتارخ يونانى است كه نه به انگيزه شرح رويدادهاى تاريخى، كه براى روشن ساختن گوشه و كنار زندگى گروهى از مردان نامور روم و يونان در سده نخست ميلادى، به يونانى نوشته شد و گزارش‌هایى از دوران افسانه‌اى «رومولوس» و «اوديسه» تا نزدیک به نيم قرن پيش از دوره نويسنده در بر دارد. اين كتاب تنها به سال‌هاى زندگى و رفتارهاى ويژه آن قهرمانان نمى‌پردازد، بلكه از درون خانه‌ها و رازهاى آنان نيز گزارش مى‌دهد و در كنار شرح حال قهرمانى يونانى، به شرح زندگانى قهرمانى رومى نيز مى‌پردازد و از اين رو، بر پايه زندگى افراد به بازگويى رويدادها مى‌پردازد و همواره پاى سنجش دو تمدن بزرگ يونان و روم در ميان مى‌آيد. گزيده فارسی اين كتاب، زندگى‌نامه قهرمانانى را در بر دارد كه تاريخچه آنان دست كم در پاره‌اى از زندگى‌شان به ايران يا شاهان ايرانى پيوند خورده است. | ||
بسيارى از خردمندان و اديبان و هنرآفرينان جهان از كتاب پلوتارخ سود برده و از درون‌مايه آن براى آفريدن نمايش‌نامه‌ها و داستان‌ها و منظومه‌ها بهره گرفته‌اند؛ چنان‌كه دست‌مايه ويليام شكسپير، نمايش‌نامه نويس تواناى انگليسى، در تراژدى معروف «جوليوس قيصر» همين كتاب بود. وى هم‌چنين در برگرداندن نظم‌هايى از اين كتاب به نثر كوشيد. بسيارى از شرح حال نويسان و مورخان نيز به نوشته‌هاى پلوتارخ در اين كتاب استناد كرده‌اند. | بسيارى از خردمندان و اديبان و هنرآفرينان جهان از كتاب پلوتارخ سود برده و از درون‌مايه آن براى آفريدن نمايش‌نامه‌ها و داستان‌ها و منظومه‌ها بهره گرفته‌اند؛ چنان‌كه دست‌مايه ويليام شكسپير، نمايش‌نامه نويس تواناى انگليسى، در تراژدى معروف «جوليوس قيصر» همين كتاب بود. وى هم‌چنين در برگرداندن نظم‌هايى از اين كتاب به نثر كوشيد. بسيارى از شرح حال نويسان و مورخان نيز به نوشته‌هاى پلوتارخ در اين كتاب استناد كرده‌اند. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
==وضعيت كتاب== | ==وضعيت كتاب== | ||
اين كتاب، جز سياهه عنوان‌هاى اصلى، از هر فهرست يا نمايه‌اى تهى است و تنها عكس‌هايى از قهرمانان يونانى، رومى و ايرانى و نقشه‌هايى از ايران و يونان باستان را در بر دارد، اما پانوشت‌هاى مترجم آن بسيار سودمند است و اطلاعات تاريخى نيكويى درباره رويدادها و افراد يادشده در كتاب عرضه مى‌كند. مترجم هم‌چنين در پانوشت‌ها يا خود متن، به اصلاح شكل | اين كتاب، جز سياهه عنوان‌هاى اصلى، از هر فهرست يا نمايه‌اى تهى است و تنها عكس‌هايى از قهرمانان يونانى، رومى و ايرانى و نقشه‌هايى از ايران و يونان باستان را در بر دارد، اما پانوشت‌هاى مترجم آن بسيار سودمند است و اطلاعات تاريخى نيكويى درباره رويدادها و افراد يادشده در كتاب عرضه مى‌كند. مترجم هم‌چنين در پانوشت‌ها يا خود متن، به اصلاح شكل فارسیِ نام يونانى يا رومى (لاتين) شخصيت‌ها مى‌پردازد؛ زيرا بر اين است كه بسيارى از مترجمان ايرانى، نام‌هاى فارسی اين افراد را بر پايه نام‌هاى انگليسى يا فرانسوى آنان برساخته‌اند. | ||
وى، شكل اصلى نام كسان و جاى‌ها را در پانوشت‌ها آورده و شكل درست نام‌هاى ايرانى را كه مى‌شناخته، بر پايه اصل ايرانى آنها و آنهايى را كه نمى‌شناخته، بر پايه شكل لاتينى‌شان باز نوشته و درباره نام‌هاى باستانى، همان صورت كهن آنها را آورده و شكل كنونى‌شان را ميان دو هلال گنجانده است. كتاب پلوتارخ بر پايه روند تاريخى اصلى خود موجود نيست و سرگذشت‌هاى گزارش شده در آن، پس و پيش شده‌اند، اما به هر روى، زيانى به كتاب نرسيده و چيزى از ارج آن نكاسته و از اين رو، مترجم نيز كه اين ترجمه را نه از اصل يونانى كتاب، بلكه از ترجمه انگليسى آن به نام «ارثر هوگو كلوغ» سامان داده، ترتيب موجود را در نسخه‌هاى كنونى فرو گذارده و خود ترتيب ديگرى بر پايه درازاى دوره زمانى هر يك از شخصيت‌ها برگزيده است. | وى، شكل اصلى نام كسان و جاى‌ها را در پانوشت‌ها آورده و شكل درست نام‌هاى ايرانى را كه مى‌شناخته، بر پايه اصل ايرانى آنها و آنهايى را كه نمى‌شناخته، بر پايه شكل لاتينى‌شان باز نوشته و درباره نام‌هاى باستانى، همان صورت كهن آنها را آورده و شكل كنونى‌شان را ميان دو هلال گنجانده است. كتاب پلوتارخ بر پايه روند تاريخى اصلى خود موجود نيست و سرگذشت‌هاى گزارش شده در آن، پس و پيش شده‌اند، اما به هر روى، زيانى به كتاب نرسيده و چيزى از ارج آن نكاسته و از اين رو، مترجم نيز كه اين ترجمه را نه از اصل يونانى كتاب، بلكه از ترجمه انگليسى آن به نام «ارثر هوگو كلوغ» سامان داده، ترتيب موجود را در نسخه‌هاى كنونى فرو گذارده و خود ترتيب ديگرى بر پايه درازاى دوره زمانى هر يك از شخصيت‌ها برگزيده است. | ||