دیوان افضل‌الدین بدیل بن علی نجار خاقانی شروانی: تفاوت میان نسخه‌ها
(لینک درون متنی) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] از زمان خود او نزد ارباب فضل و بلاغت و ناقدان سخن و صاحبان تذکره و تاریخنویسان معروف بوده و غالباً از آنها بهعنوان بهترتی اشعار در کتب خود نقل و به تناسب حال به آنها استشهاد کردهاند؛ بهعنوان نمونه راحة الصدور راوندی که در سال 599ق، یعنی چهار سال بعد از مرگ [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] تألیف شده، یازده بیت از اشعار او دارد؛ یک مورد شش بیت از قصیده «طفلی و طفیل تست آدم...» که این را بیت دوم قرار داده و بیت اول را: | اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] از زمان خود او نزد ارباب فضل و بلاغت و ناقدان سخن و صاحبان تذکره و تاریخنویسان معروف بوده و غالباً از آنها بهعنوان بهترتی اشعار در کتب خود نقل و به تناسب حال به آنها استشهاد کردهاند؛ بهعنوان نمونه راحة الصدور راوندی که در سال 599ق، یعنی چهار سال بعد از مرگ [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] تألیف شده، یازده بیت از اشعار او دارد؛ یک مورد شش بیت از قصیده «طفلی و طفیل تست آدم...» که این را بیت دوم قرار داده و بیت اول را: | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|''ای شحنه شش جهات عالم ''|2=''بر چهار دری و هشت طارم''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
ضبط کرده است<ref>ر.ک: همان، صفحه شصتوسه</ref>. | ضبط کرده است<ref>ر.ک: همان، صفحه شصتوسه</ref>. | ||
| خط ۴۹: | خط ۵۰: | ||
اگر بخواهیم با نظری دقیق به اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] توجه و درباره او حکم کنیم، بررویهم باید او را مبتکر یک سبک تازه در سخنسرایی بدانیم. خود او نیز در اشعارش بارها به این معنی اشاره کرده و اگر قسمتی از آن را که ادعای شاعرانه است رد کنیم، قسمتی دیگر بجا و درست است؛ مثلاً در یک قصیده گوید: | اگر بخواهیم با نظری دقیق به اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] توجه و درباره او حکم کنیم، بررویهم باید او را مبتکر یک سبک تازه در سخنسرایی بدانیم. خود او نیز در اشعارش بارها به این معنی اشاره کرده و اگر قسمتی از آن را که ادعای شاعرانه است رد کنیم، قسمتی دیگر بجا و درست است؛ مثلاً در یک قصیده گوید: | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|''منصفان استاد دانندم که از معنی و لفظ ''|2=''شیوه تازه نه رسم باستان آوردهام''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
و نیز گوید: | و نیز گوید: | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|''هست طریق غریب اینکه من آوردهام ''|2=''اهل سخن را سزد گفته من پیشوا''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
و او اگرچه در بعضی موارد شعرای خراسان و سبک خراسانی را در نظر داشته، اما در ابداع ترکیبات و تشبیهات خاص و استخدام الفاظ و بیان معانی سبکی نو آورده و در نوع خود بینظیر است. غالب تذکرهنویسان نیز او را مبدع و مبتکر دانستهاند<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاهودو</ref>. | و او اگرچه در بعضی موارد شعرای خراسان و سبک خراسانی را در نظر داشته، اما در ابداع ترکیبات و تشبیهات خاص و استخدام الفاظ و بیان معانی سبکی نو آورده و در نوع خود بینظیر است. غالب تذکرهنویسان نیز او را مبدع و مبتکر دانستهاند<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاهودو</ref>. | ||
[[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] از شعرای پیشین، بیش از همه متوجه سبک عنصری است، اما قسمتی از قصائدش در ابتدا به تقلید سنائی غزنوی ساخته شده است. به همین جهت خود را بدل سنائی دانسته و گفته است: | [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] از شعرای پیشین، بیش از همه متوجه سبک عنصری است، اما قسمتی از قصائدش در ابتدا به تقلید سنائی غزنوی ساخته شده است. به همین جهت خود را بدل سنائی دانسته و گفته است: | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|''بدل من آمدم اندر جهان سنائی را ''|2=''بدین دلیل پدر نام من بدیل نهاد''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
و یا گفته است: | و یا گفته است: | ||
{{شعر}}{{ب|''چون به غزنین شاعری شد زیر خاک ''|2=''خاک شروان ساحری دیگر بزاد''}}{{پایان شعر}} <ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاهوسه</ref>. | |||
اما آنچه که [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] را از دیگر شاعران ممتاز میدارد، بهکار بردن لغات و ترکیبات خاص و ساختن تراکیب گوناگون است از لغاتی که دیگران بهکار نبردهاند. بنا بر همین جهات فهم غالب اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] مبتنی بر داشتن مقدمات علمی و آشنا بودن به اصطلاحات نجوم و سایر علوم است. همین اشکال در فهم اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] او را از حدود شعرای عادی بالاتر قرار داده و گویی اشعارش برای یک طبقه خاص ساخته شده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | اما آنچه که [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] را از دیگر شاعران ممتاز میدارد، بهکار بردن لغات و ترکیبات خاص و ساختن تراکیب گوناگون است از لغاتی که دیگران بهکار نبردهاند. بنا بر همین جهات فهم غالب اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] مبتنی بر داشتن مقدمات علمی و آشنا بودن به اصطلاحات نجوم و سایر علوم است. همین اشکال در فهم اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] او را از حدود شعرای عادی بالاتر قرار داده و گویی اشعارش برای یک طبقه خاص ساخته شده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۷۷: | خط ۸۵: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# مهدویفر، سعید، «نگاهی به دیوان خاقانی تصحیح سید ضیاءالدین سجادی بر اساس معیارهای نویافته»، پایگاه مجلات تخصصی نور، آینه میراث، سال 1392، شماره 29، صفحه 161 تا | #[[:noormags:1061217|مهدویفر، سعید، «نگاهی به دیوان خاقانی تصحیح سید ضیاءالدین سجادی بر اساس معیارهای نویافته»، پایگاه مجلات تخصصی نور، آینه میراث، سال 1392، شماره 29، صفحه 161 تا 206]]. | ||
#: | #[[:noormags:1297658|نوروزی، یعقوب؛ آببرین، سیفالله، «بررسی انتقادی چاپ دیوان خاقانی تصحیح ضیاءالدین سجادی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، آینه میراث، بهار و تابستان 1396، شماره 60، صفحه 265 تا 280]]. | ||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
| خط ۸۶: | خط ۹۳: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]] | ||
[[رده: | [[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | ||
[[رده: | [[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | ||
[[رده: | [[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | ||
[[رده: | |||
[[رده:25 تیر الی 24 مرداد]] | |||
[[رده:سال97-1تیر الی31]] | [[رده:سال97-1تیر الی31]] | ||