۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
ویرایش Hbaghizadeh@noornet.net (بحث) به آخرین تغییری که A-esmaili@noornet.net انجام داده بود وا...
جز (جایگزینی متن - ' ' به '') |
جز (ویرایش Hbaghizadeh@noornet.net (بحث) به آخرین تغییری که A-esmaili@noornet.net انجام داده بود وا...) |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type='authorDeathDate'|392 | |data-type='authorDeathDate'|392 هـ.ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
|data-type='authorCode'|AUTHORCODE3664AUTHORCODE | |data-type='authorCode'|AUTHORCODE3664AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div>'''ابن جنى، ابوالفتح عثمان بن جنى موصلى''' (321-392ق)، عالم به صرف و نحو، لغت و ادب عرب مى‌باشد.پدر او برده‌اى رومى از آن سليمان بن فهد ازدى موصلى بود كه «جنى» نام داشت و جنى خود به گفته [[سيوطى]] معرب گنى است. | </div> | ||
'''ابن جنى، ابوالفتح عثمان بن جنى موصلى''' (321-392ق)، عالم به صرف و نحو، لغت و ادب عرب مى‌باشد.پدر او برده‌اى رومى از آن سليمان بن فهد ازدى موصلى بود كه «جنى» نام داشت و جنى خود به گفته [[سيوطى]] معرب گنى است. | |||
ابن جنى در موصل زاده شد. از دوران كودكى و نوجوانى او اطلاعى در دست نيست. جز اين‌كه در آغاز جوانى، در جامع موصل، به تدريس صرف مشغول بوده است. در آن هنگام، ابوعلى فارسى بر آن ديار گذشت و مدرس جوان را در مسأله‌اى صرفى آزمود. چون ابن جنى از دادن پاسخ عاجز ماند، در سلك شاگردان ابوعلى درآمد و تا درگذشت استاد، يعنى چهل سال تمام، در سفر و حضر، ملازم او شد. به اعتبار اين چهل سال، آغاز آشنايى او و ابوعلى را در 337ق مى‌توان پنداشت. | ابن جنى در موصل زاده شد. از دوران كودكى و نوجوانى او اطلاعى در دست نيست. جز اين‌كه در آغاز جوانى، در جامع موصل، به تدريس صرف مشغول بوده است. در آن هنگام، ابوعلى فارسى بر آن ديار گذشت و مدرس جوان را در مسأله‌اى صرفى آزمود. چون ابن جنى از دادن پاسخ عاجز ماند، در سلك شاگردان ابوعلى درآمد و تا درگذشت استاد، يعنى چهل سال تمام، در سفر و حضر، ملازم او شد. به اعتبار اين چهل سال، آغاز آشنايى او و ابوعلى را در 337ق مى‌توان پنداشت. | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۸: | ||
ابن جنى شاگردان بسيارى تربيت كرده كه بعدها خود از دانشمندان بنام در ادب عرب شده‌اند؛ از جمله معروف‌ترين آن‌هاست: ابوالقاسم عمر بن ثابت ثمانينى، ابوالحسن على بن عبيدالله سمسمى، ابواحمد عبدالسلام بصرى، على بن زيد قاشانى (كاشانى)، ثابت بن محمد جرجانى، ابوعبدالله حسن بن احمد بن نصر، محمد بن عبدالله بن شاهويه. | ابن جنى شاگردان بسيارى تربيت كرده كه بعدها خود از دانشمندان بنام در ادب عرب شده‌اند؛ از جمله معروف‌ترين آن‌هاست: ابوالقاسم عمر بن ثابت ثمانينى، ابوالحسن على بن عبيدالله سمسمى، ابواحمد عبدالسلام بصرى، على بن زيد قاشانى (كاشانى)، ثابت بن محمد جرجانى، ابوعبدالله حسن بن احمد بن نصر، محمد بن عبدالله بن شاهويه. | ||
وى با امرا، سلاطين و برخى از بزرگان عصر خود ارتباط و مراوده داشته است و به نقل ابن قفطى، در خاندان ديلميان: عضدالدوله و فرزندانش را خدمت كرد و کتاب «البشرى و الظفر» را نيز در تفسير بيتى از اشعار عضدالدوله براى همو نوشت. ابن قفطى نوع خدمت ابن جنى را نزد اين شهرياران معلوم نكرده است. برخى به استناد نوشته ياقوت، ابن جنى را كاتب انشاء دربار | وى با امرا، سلاطين و برخى از بزرگان عصر خود ارتباط و مراوده داشته است و به نقل ابن قفطى، در خاندان ديلميان: عضدالدوله و فرزندانش را خدمت كرد و کتاب «البشرى و الظفر» را نيز در تفسير بيتى از اشعار عضدالدوله براى همو نوشت. ابن قفطى نوع خدمت ابن جنى را نزد اين شهرياران معلوم نكرده است. برخى به استناد نوشته ياقوت، ابن جنى را كاتب انشاء دربار عضد الدوله و صمصام الدوله دانسته‌اند. | ||
بى شك ابن جنى مانند استاد خود ابوعلى فارسى به مذهب اعتزال مى‌گراييد. او در بحث از برخى مسائل نحوى مطالبى آورده است كه بر مذهب او دلالت تمام دارد. مؤلفان شيعى او را شيعى مذهب مى‌دانند و ظاهراً چند عامل باعث چنين تصورى شده است: از جمله آن‌كه وى با [[شریف الرضی، محمد بن حسین|شريف رضى]] و [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] بسيار نزديك بود و نيز بر امام على و اهل بيت(ع) به روش شيعيان درود مى‌فرستاد. | بى شك ابن جنى مانند استاد خود ابوعلى فارسى به مذهب اعتزال مى‌گراييد. او در بحث از برخى مسائل نحوى مطالبى آورده است كه بر مذهب او دلالت تمام دارد. مؤلفان شيعى او را شيعى مذهب مى‌دانند و ظاهراً چند عامل باعث چنين تصورى شده است: از جمله آن‌كه وى با [[شریف الرضی، محمد بن حسین|شريف رضى]] و [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] بسيار نزديك بود و نيز بر امام على و اهل بيت(ع) به روش شيعيان درود مى‌فرستاد. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۸: | ||
وى نخستين كسى است كه به مبدأ و ريشه زبان نيز توجه كرده است. او به پديدآمدن لغات و اسامى اشيا مى‌پردازد و منشأ اجتماعى و قراردادى و نحوه پيدايى و گسترش آن را در جامعه نشان مى‌دهد. | وى نخستين كسى است كه به مبدأ و ريشه زبان نيز توجه كرده است. او به پديدآمدن لغات و اسامى اشيا مى‌پردازد و منشأ اجتماعى و قراردادى و نحوه پيدايى و گسترش آن را در جامعه نشان مى‌دهد. | ||
== تأليفات==وى آثارى مهم و ارزشمند در صرف، نحو، لغت، قرائت، شعر و ادب، دستور زبان و فقه اللغه تأليف كرده كه به بيش از 50 جلد مى‌رسد. از آن جمله است: | == تأليفات== | ||
وى آثارى مهم و ارزشمند در صرف، نحو، لغت، قرائت، شعر و ادب، دستور زبان و فقه اللغه تأليف كرده كه به بيش از 50 جلد مى‌رسد. از آن جمله است: | |||
#الخصائص. | #الخصائص. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۹: | ||
#مختصر العروض و القوافى. | #مختصر العروض و القوافى. | ||
== | == منبع== | ||
{{وابسته‌ها}}[[کتاب شرح اللمع في النحو]] | |||
دائرة المعارف بزرگ اسلامى، جلد سوم، ص252-257. | |||
== وابسته‌ها == | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[کتاب شرح اللمع في النحو]] | |||
[[سر صناعة الإعراب]] | [[سر صناعة الإعراب]] | ||
| خط ۸۲: | خط ۹۶: | ||
[[اللمع في العربية]] | [[اللمع في العربية]] | ||
[[المحتسب | [[المحتسب فی تبیین وجوه شواذ القراءات و الایضاح عنها]] | ||
[[المنصف شرح لکتاب التصریف]] | [[المنصف شرح لکتاب التصریف]] | ||