ابن حاجب، عثمان بن عمر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ق' به 'ق') |
(←آثار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR07764.jpg|بندانگشتی|ابن حاجب، عثمان بن عمر]] | [[پرونده:NUR07764.jpg|بندانگشتی|ابن حاجب، عثمان بن عمر]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |ابن حاجب، عثمان بن عمر | ||
|- | |- | ||
|نام‌های دیگر | |نام‌های دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | ابن ال‍ح‍اج‍ب، اب‍و ع‍م‍رو ج‍م‍ال ال‍دی‍ن عثمان بن عمر | ||
ابن ال‍ح‍اج‍ب، عثمان بن عمر | ابن ال‍ح‍اج‍ب، عثمان بن عمر | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" | | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" | | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" | | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |646 ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" | | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" | | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
|data-type= | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE7764AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
'''اِبْن حاجِب، ابوعمرو جمال‌الدين عثمان بن عمر'''، نحوى و فقيه مالكى در سال 570ق متولد شد. خاندان وى احتمالاً از كردان ساكن دونه (قريه‌اى در همدان) بودند و نسبت‌هاى دوينى و روينى كه به وى داده شده، ظاهراً تصحيف دونى است. پدرش كه مردى سپاهى بود، به عنوان حاجب در دستگاه امير عزالدين موسك صلاحى خدمت مى‌كرد. | '''اِبْن حاجِب، ابوعمرو جمال‌الدين عثمان بن عمر'''، نحوى و فقيه مالكى در سال 570ق متولد شد. خاندان وى احتمالاً از كردان ساكن دونه (قريه‌اى در همدان) بودند و نسبت‌هاى دوينى و روينى كه به وى داده شده، ظاهراً تصحيف دونى است. پدرش كه مردى سپاهى بود، به عنوان حاجب در دستگاه امير عزالدين موسك صلاحى خدمت مى‌كرد. | ||
ابن حاجب در اسنا، شهرى در منطقه صعيد مصر، ديده به جهان گشود. او در قاهره به فراگرفتن قرآن پرداخت و سپس فقه مالكى آموخت. وى قرائات هفتگانه را نزد ابوالجود غياث بن فارس لخمى، «التيسير و الشاطبيه» را نزد شاطبى و نيز قرائات مختلف را به طرق المُبهج سبط خياط نزد شهاب غزنوى خواند. او فقه را از ابومنصور ابيارى و همچنين ابوالحسين بن جبير و شفا را نزد امام شاذلى آموخت. همچنين نزد شاطبى، ابن البناء، ابوالقاسم بوصيرى، اسماعيل بن ياسين و ديگران ادب عربى و حديث فراگرفت. | == تولد == | ||
ابن حاجب در سال 570ق در اسنا، شهرى در منطقه صعيد مصر، ديده به جهان گشود. او در قاهره به فراگرفتن قرآن پرداخت و سپس فقه مالكى آموخت. | |||
== اساتید == | |||
وى قرائات هفتگانه را نزد ابوالجود غياث بن فارس لخمى، «التيسير و الشاطبيه» را نزد شاطبى و نيز قرائات مختلف را به طرق المُبهج سبط خياط نزد شهاب غزنوى خواند. او فقه را از ابومنصور ابيارى و همچنين ابوالحسين بن جبير و شفا را نزد امام شاذلى آموخت. همچنين نزد شاطبى، ابن البناء، ابوالقاسم بوصيرى، اسماعيل بن ياسين و ديگران ادب عربى و حديث فراگرفت. | |||
از چگونگى آموزش او در نحو و استادان وى اطلاعى در دست نيست. [[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] وى را در نحو شاگرد [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] دانسته و متذكر شده كه [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] خود در اين علم چندان دستى نداشته است. از اين روايت و نيز از شرحى كه او خود بر المفصل [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] نوشته، درمى‌يابيم كه وى به اين کتاب عنايت خاصى داشته است و دست مايه علم خود را در نحو از آن برگرفته است. [[ذهبى]] در ميان استادان حديث وى، از بانويى به نام فاطمه بنت سعدالخير نيز نام مى‌برد كه در منابع ديگر ديده نمى‌شود. الامالى ابن حاجب، سراسر داراى تاريخ است و تاريخ كهن‌ترين مجلس آن 609ق است و از آن‌جا كه وى در اين تاريخ حدود 40 سال بيش نداشته، مى‌توان دريافت كه در اواسط عمر به تسلط در نحو، فقه و اصول شهرت بسيار داشته و در مدرسه فاضليه به تدريس مشغول بوده است. موفق بن ابى العلاء از وى قرائات سبع و رضى‌الدين قسرطينى ادب عربى آموختند و عبدالعظيم منذرى، عبدالمؤمن دمياطى و ديگران از وى حديث روايت كرده‌اند. [[ذهبى]]، ياقوت را نيز از جمله راويان ابن حاجب ذكر كرده است. | از چگونگى آموزش او در نحو و استادان وى اطلاعى در دست نيست. [[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] وى را در نحو شاگرد [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] دانسته و متذكر شده كه [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] خود در اين علم چندان دستى نداشته است. از اين روايت و نيز از شرحى كه او خود بر المفصل [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] نوشته، درمى‌يابيم كه وى به اين کتاب عنايت خاصى داشته است و دست مايه علم خود را در نحو از آن برگرفته است. [[ذهبى]] در ميان استادان حديث وى، از بانويى به نام فاطمه بنت سعدالخير نيز نام مى‌برد كه در منابع ديگر ديده نمى‌شود. الامالى ابن حاجب، سراسر داراى تاريخ است و تاريخ كهن‌ترين مجلس آن 609ق است و از آن‌جا كه وى در اين تاريخ حدود 40 سال بيش نداشته، مى‌توان دريافت كه در اواسط عمر به تسلط در نحو، فقه و اصول شهرت بسيار داشته و در مدرسه فاضليه به تدريس مشغول بوده است. موفق بن ابى العلاء از وى قرائات سبع و رضى‌الدين قسرطينى ادب عربى آموختند و عبدالعظيم منذرى، عبدالمؤمن دمياطى و ديگران از وى حديث روايت كرده‌اند. [[ذهبى]]، ياقوت را نيز از جمله راويان ابن حاجب ذكر كرده است. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۹: | ||
الف- نحو: | الف- نحو: | ||
# الامالى | # الامالى النحويه؛ | ||
# | # الكافيه؛ | ||
# | # الوافيه؛ | ||
# رساله في | # رساله في العشر؛ | ||
# المقصد الجليل في علم | # المقصد الجليل في علم الخليل؛ | ||
# القصيده الموشحه بالاسماء المؤنثه، يا رساله في المؤنثات | # القصيده الموشحه بالاسماء المؤنثه، يا رساله في المؤنثات السماعيه؛ | ||
# شرح المقدمه | # شرح المقدمه الجزوليه؛ | ||
# ايضاح، يا شرح المفضل [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]. | # ايضاح، يا شرح المفضل [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۴: | ||
ج) فقه و اصول: | ج) فقه و اصول: | ||
# المختصر في الفروغ يا جامع | # المختصر في الفروغ يا جامع الامهات؛ | ||
# | # عقيده؛ | ||
# منتهى السؤال و الامل في علمى الاصول و | # منتهى السؤال و الامل في علمى الاصول و الجدل؛ | ||
و...<ref>صفری نادری، حسن، ج3، ص295-296</ref> | |||
==پانویس== | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
صفری نادری، حسن، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374 | |||