تفسير ابن عربي: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'عبد ' به 'عبد') |
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
مؤلف، ضمن ذكر سابقه انس خود با قرآن، با ذكر اين سخن پيامبر اكرم كه قرآن ظهر و بطن دارد، منظور از ظهر را تفسير و منظور از بطن را تأويل دانسته و با بيان رأى خود | مؤلف، ضمن ذكر سابقه انس خود با قرآن، با ذكر اين سخن پيامبر اكرم كه قرآن ظهر و بطن دارد، منظور از ظهر را تفسير و منظور از بطن را تأويل دانسته و با بيان رأى خود درباره تأويل، فهم خويش را از آيات بيان كرده و البته يادآور شده كه متعرض آياتى كه تأويلى براى آنها نداشته يا نيازى به تأويل نداشته‌اند، نگرديده است. | ||
وى، به معناى ظاهرى آيات توجه داشته و گاه، به آنها تصريح كرده (براى نمونه: ج 1، ص 444)، ولى گاه، برخلاف انتظار خواننده، وجهى از معنا را برگزيده است كه موجه نيست (براى نمونه: ج 2، ص 353). | وى، به معناى ظاهرى آيات توجه داشته و گاه، به آنها تصريح كرده (براى نمونه: ج 1، ص 444)، ولى گاه، برخلاف انتظار خواننده، وجهى از معنا را برگزيده است كه موجه نيست (براى نمونه: ج 2، ص 353). | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
#نويسنده اين تفسير، يكى از مشايخ خود را نور الدين عبدالصمد معرفى كرده <ref>عبدالرزاق كاشى، ج 2، ص 228</ref>، در صورتى كه نام مشايخ [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] به‌دقت احصا گرديده و در ميان آنها نامى از چنين شخصى نيامده است <ref>جهان‌گيرى، ص 98 - 106</ref>، ولى در شرح حال كمال الدين عبدالرزاق كاشانى آمده كه وى مريد شيخ نور الدين عبدالصمد نطنزى بوده است <ref>جامى، ص 480 - 482</ref>؛ | #نويسنده اين تفسير، يكى از مشايخ خود را نور الدين عبدالصمد معرفى كرده <ref>عبدالرزاق كاشى، ج 2، ص 228</ref>، در صورتى كه نام مشايخ [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] به‌دقت احصا گرديده و در ميان آنها نامى از چنين شخصى نيامده است <ref>جهان‌گيرى، ص 98 - 106</ref>، ولى در شرح حال كمال الدين عبدالرزاق كاشانى آمده كه وى مريد شيخ نور الدين عبدالصمد نطنزى بوده است <ref>جامى، ص 480 - 482</ref>؛ | ||
#در اين تفسير، ذيل آيه 40 سوره نمل <ref>عبدالرزاق كاشى، ج 2، ص 206</ref>، جمله‌اى از «ابن اعرابى رحمه الله» نقل شده كه براى مشخص شدن اينكه اين ابن اعرابى، همان [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] است يا خير، مقايسه آن جمله با عبارتى از [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] در فصوص، روشن‌گر است <ref>قيصرى، ج 2، ص 227 - 229</ref>؛ | #در اين تفسير، ذيل آيه 40 سوره نمل <ref>عبدالرزاق كاشى، ج 2، ص 206</ref>، جمله‌اى از «ابن اعرابى رحمه الله» نقل شده كه براى مشخص شدن اينكه اين ابن اعرابى، همان [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] است يا خير، مقايسه آن جمله با عبارتى از [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] در فصوص، روشن‌گر است <ref>قيصرى، ج 2، ص 227 - 229</ref>؛ | ||
#مقايسه تطبيقى اين اثر با آراى تفسيرى [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] در آثارش، از جمله فصوص، مى‌تواند مؤيد اين باشد كه نويسنده اين كتاب، [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] نيست؛ در فصوص، به 237 آيه استناد شده كه مى‌توان آنها را در تفسير منسوب به [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] بازجست و آنها را با يك‌ديگر مقايسه كرد؛ در 103 مورد، آنچه در فصوص آمده با آنچه در تفسير آمده كاملا متفاوت است، از جمله [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]]، | #مقايسه تطبيقى اين اثر با آراى تفسيرى [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] در آثارش، از جمله فصوص، مى‌تواند مؤيد اين باشد كه نويسنده اين كتاب، [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] نيست؛ در فصوص، به 237 آيه استناد شده كه مى‌توان آنها را در تفسير منسوب به [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] بازجست و آنها را با يك‌ديگر مقايسه كرد؛ در 103 مورد، آنچه در فصوص آمده با آنچه در تفسير آمده كاملا متفاوت است، از جمله [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]]، درباره فرعون و توبه او نظر منحصربه‌فردى داشته <ref>قيصرى، ج 2، ص 415 - 416 و 439 - 440</ref> كه در اين تفسير نيامده و به جاى آن، تفسير متداول آيه ذكر شده است <ref>عبدالرزاق كاشى، ج 2، ص 764</ref>. هم‌چنين [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] در تفسير آيه 32 سوره فاطر، نظر خاصى داشته <ref>قيصرى، ج 1، ص 307 - 308</ref> كه در اين تفسير نيامده است <ref>عبدالرزاق كاشى، ج 2، ص 319</ref>. [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]]، در فصوص، اسحاق را فرزندى دانسته كه حضرت ابراهيم براى قربانى برد <ref>قيصرى، ج 1، ص 318</ref>، اما در اين تفسير، مطابق نظر مشهور، اسماعيل آمده است <ref>ج 2، ص 345</ref>؛ | ||
#مؤلف، در جاى جاى تفسيرش به احاديثى از ائمه استناد كرده است (بيش از 35 بار از على(ع)؛ براى نمونه: ج 1، ص 17، 53، 97، 153، 334، 436، 696 و ج 2، ص 26، 171، 527، 545، 612، 755. براى احاديث منقول از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]: ج 1، ص 4، 450، 462 و ج 2، ص 491، 758. علاوه بر اينها مؤلف، در نه موضع، رواياتى را از ديگر معصومان بدون ذكر نام آورده است). | #مؤلف، در جاى جاى تفسيرش به احاديثى از ائمه استناد كرده است (بيش از 35 بار از على(ع)؛ براى نمونه: ج 1، ص 17، 53، 97، 153، 334، 436، 696 و ج 2، ص 26، 171، 527، 545، 612، 755. براى احاديث منقول از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]: ج 1، ص 4، 450، 462 و ج 2، ص 491، 758. علاوه بر اينها مؤلف، در نه موضع، رواياتى را از ديگر معصومان بدون ذكر نام آورده است). | ||