اصول فلسفه و روش رئالیسم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ':ف' به ': ف') |
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
مقالات چهارده‌گانه کتاب به ترتيب عبارتند از: | مقالات چهارده‌گانه کتاب به ترتيب عبارتند از: | ||
#فلسفه چيست: اين مقاله، ضمن بررسى | #فلسفه چيست: اين مقاله، ضمن بررسى درباره‌ى ريشه‌ى فلسفه، به تعريف آن مى‌پردازد و موضوع فلسفه را «وجود» بدون خصوصيت خاصى مى‌داند، آنگاه به رابطه‌ى فلسفه و ساير علوم مى‌پردازد و در اين رابطه به تحليل ماترياليسم ديالكتيك و فلسفه‌هاى مادى و رئاليسم و ايدئاليسم همت مى‌گمارد. | ||
#رئاليسم و ايدئاليسم يا فلسفه و سفسطه: اين مقاله، با تصوير حقيقت فلسفه و سفسطه و اقسام سفسطه، شبهات ايدئاليست‌ها را كه منكر علم به واقع هستند، پاسخ مى‌گويد و در پايان با جدا كردن كسانى كه قسمتى از واقعيت عالم را منكرند از صف ايدئاليست‌ها، پيوند ريشه‌اى مادى‌گرايى و ماترياليسم ديالكتيك را با ايدئاليسم توضيح مى‌دهد. | #رئاليسم و ايدئاليسم يا فلسفه و سفسطه: اين مقاله، با تصوير حقيقت فلسفه و سفسطه و اقسام سفسطه، شبهات ايدئاليست‌ها را كه منكر علم به واقع هستند، پاسخ مى‌گويد و در پايان با جدا كردن كسانى كه قسمتى از واقعيت عالم را منكرند از صف ايدئاليست‌ها، پيوند ريشه‌اى مادى‌گرايى و ماترياليسم ديالكتيك را با ايدئاليسم توضيح مى‌دهد. | ||
#علم و ادراك: اين مقاله، به اثبات تجرد روح و ادراك، اعم از حسى و خيالى و عقلانى، مى‌پردازد و به ايرادات ماديون در اين مورد پاسخ مى‌دهد. | #علم و ادراك: اين مقاله، به اثبات تجرد روح و ادراك، اعم از حسى و خيالى و عقلانى، مى‌پردازد و به ايرادات ماديون در اين مورد پاسخ مى‌دهد. | ||
#ارزش معلومات: اين مقاله، با مقدمه‌اى از استاد شهيد | #ارزش معلومات: اين مقاله، با مقدمه‌اى از استاد شهيد درباره تعريف حقيقت و تحقق آن و ميزان تشخيص حقيقت از خطا و اجتماع اين دو و موقت و دائمى بودن، تحول و تكامل، مطلق و نسبى بودن حقيقت و سيرى تاريخى در آراء پيرامون نسبى بودن حقيقت، به طرح بحث از تطبيق ادراكات انسان با واقع مى‌پردازد. | ||
#پيدايش كثرت در ادراكات: اين مقاله با مقدمه‌اى از استاد شهيد در رابطه با آراء و نظريات پيرامون راه حصول علم براى انسان و محدوده‌ى آن كه تنها به ظاهر و آثار اشياء تعلق مى‌گيرد يا به اعم از ظاهر و باطن؟ به ريشه‌يابى علت كثرت مدركات مى‌پردازد؛ كثرتى كه از طرف خود ذهن به وجود مى‌آيد، نه از متعلق آن و در ضمن در رابطه با راه حصول ادراكات در ذهن و حدود توانايى ذهن در كسب مجهولات و ادراكات حسى و عقلانى نيز بحث مى‌كند. | #پيدايش كثرت در ادراكات: اين مقاله با مقدمه‌اى از استاد شهيد در رابطه با آراء و نظريات پيرامون راه حصول علم براى انسان و محدوده‌ى آن كه تنها به ظاهر و آثار اشياء تعلق مى‌گيرد يا به اعم از ظاهر و باطن؟ به ريشه‌يابى علت كثرت مدركات مى‌پردازد؛ كثرتى كه از طرف خود ذهن به وجود مى‌آيد، نه از متعلق آن و در ضمن در رابطه با راه حصول ادراكات در ذهن و حدود توانايى ذهن در كسب مجهولات و ادراكات حسى و عقلانى نيز بحث مى‌كند. | ||
#ادراكات اعتبارى: اين مقاله، به بررسى علومى كه به اعتبار ذهن حاصل مى‌شود و ريشه‌يابى كردن آنها و تفكيك قضاياى اعتبارى و حقيقى مى‌پردازد و سپس اقسام اعتباريات و رابطه‌ى آنها با حقايق مرتبط با آنها را بيان مى‌كند. | #ادراكات اعتبارى: اين مقاله، به بررسى علومى كه به اعتبار ذهن حاصل مى‌شود و ريشه‌يابى كردن آنها و تفكيك قضاياى اعتبارى و حقيقى مى‌پردازد و سپس اقسام اعتباريات و رابطه‌ى آنها با حقايق مرتبط با آنها را بيان مى‌كند. | ||
#واقعيت و هستى اشياء: مباحث اين مقاله، جزء مسائلى است كه پايه و اساس ساير مباحث فلسفى محسوب مى‌شود و از لحاظ صناعى آغاز فلسفه است. مقدارى از مباحث آن از قبيل تعريف فلسفه و موضوع آن كه وجود است، در مقاله‌هاى قبلى بحث شده است و در اينجا در رابطه با تمايز و موضوع و مبادى تصورى و تصديقى علوم و مبادى و روش و اسلوب فلسفه و منشأ اختلاف علوم در اين مسائل بحث مى‌شود. | #واقعيت و هستى اشياء: مباحث اين مقاله، جزء مسائلى است كه پايه و اساس ساير مباحث فلسفى محسوب مى‌شود و از لحاظ صناعى آغاز فلسفه است. مقدارى از مباحث آن از قبيل تعريف فلسفه و موضوع آن كه وجود است، در مقاله‌هاى قبلى بحث شده است و در اينجا در رابطه با تمايز و موضوع و مبادى تصورى و تصديقى علوم و مبادى و روش و اسلوب فلسفه و منشأ اختلاف علوم در اين مسائل بحث مى‌شود. | ||
#ضرورت و امكان: مباحث مطرح‌شده در اين مقاله، | #ضرورت و امكان: مباحث مطرح‌شده در اين مقاله، درباره معانى ضرورت و امكان و چگونگى ادراك و منشأ تحقق و اقسام آنها و... مى‌باشد. | ||
#علت و معلول: مسئله علت و معلول، يكى از مباحث درجه اول فلسفه است كه با بسيارى از مسائل آن در ارتباط است. آنچه در اين مقاله مورد توجه است، بحث پيرامون قانون عليت و متفرعات آن، اصل احتياج به علت و چهار علت مادى و صورى و فاعلى و غائى است. | #علت و معلول: مسئله علت و معلول، يكى از مباحث درجه اول فلسفه است كه با بسيارى از مسائل آن در ارتباط است. آنچه در اين مقاله مورد توجه است، بحث پيرامون قانون عليت و متفرعات آن، اصل احتياج به علت و چهار علت مادى و صورى و فاعلى و غائى است. | ||
#قوه و فعل - امكان و فعليت: اين مقاله با هدف تفسير چگونگى تغيير و تبدل در عالم ماده، به بحث از حقيقت و ابعاد و اجزاى تشكيل دهنده‌ى آن مى‌پردازد و از حركت و تكامل و زمان نيز در اين ارتباط بحث مى‌كند و نظر علم و فلسفه | #قوه و فعل - امكان و فعليت: اين مقاله با هدف تفسير چگونگى تغيير و تبدل در عالم ماده، به بحث از حقيقت و ابعاد و اجزاى تشكيل دهنده‌ى آن مى‌پردازد و از حركت و تكامل و زمان نيز در اين ارتباط بحث مى‌كند و نظر علم و فلسفه درباره‌ى ماده را با هم مقايسه مى‌كند. پاورقى‌هاى استاد مطهرى در اين مقاله كمتر از پاورقى‌هاى مقالات ديگر است؛ البته استاد، قصد تكميل آنها را داشته، ولى موفق نگرديده است. براى تكميل بحث، يادداشت‌هايى از استاد (درباره قوه و فعل و حركت و امكان استعدادى) كه در دسترس بوده است، به آخر مقاله اضافه شده است. | ||
#قدم و حدوث: اين مقاله، مسئله تقدم و تاخر و معيت زمانى اشياء و رابطه‌ى آنها را بررسى مى‌كند و ضمن بيان اقسام حدوث و قدم كه از تقدم و تاخر نشأت مى‌گيرد، به حدوث كل عالم و نياز آن به علتى قديم اشاره مى‌كند و بحث مفصل | #قدم و حدوث: اين مقاله، مسئله تقدم و تاخر و معيت زمانى اشياء و رابطه‌ى آنها را بررسى مى‌كند و ضمن بيان اقسام حدوث و قدم كه از تقدم و تاخر نشأت مى‌گيرد، به حدوث كل عالم و نياز آن به علتى قديم اشاره مى‌كند و بحث مفصل درباره‌ى آن را به مقاله‌ى چهاردهم وامى‌گذارد. | ||
#وحدت و كثرت: اين مقاله، بعد از اثبات وحدت و كثرت در عالم، به تقسيمات و احكام اين دو مى‌پردازد و با بحث از غيريت و اقسام آن، اقسام تقابل را مورد بحث قرار مى‌دهد. | #وحدت و كثرت: اين مقاله، بعد از اثبات وحدت و كثرت در عالم، به تقسيمات و احكام اين دو مى‌پردازد و با بحث از غيريت و اقسام آن، اقسام تقابل را مورد بحث قرار مى‌دهد. | ||
#ماهيت، جوهر، عرض: اين مقاله، | #ماهيت، جوهر، عرض: اين مقاله، درباره‌ى تحقق ماهيت در خارج و اقسام آن و رابطه‌ى جنس و فصل و تعريف و اقسام جوهر و عرض بحث مى‌كند. | ||
#خداى جهان و جهان: اين مقاله، | #خداى جهان و جهان: اين مقاله، درباره‌ى آنچه در اصطلاح حكماى اسلامى الهيات بالمعنى الاخص خوانده مى‌شود، بحث مى‌كند و زمينه‌ى شناخت ذات خداوند و صفات و افعال او و همين‌طور رابطه‌ى او با جهان را با ادله‌ى عقلى و براهين فلسفى فراهم مى‌كند و در ضمن آن، اشكالات و شبهات ماديون پاسخ داده مى‌شود. اين مقاله داراى مقدمه‌اى از استاد مطهرى پيرامون نظريات مختلف در رابطه با شناخت خداوند است. | ||
امتيازات ويژه اين کتاب را از زبان استاد مطهرى بشنويم: | امتيازات ويژه اين کتاب را از زبان استاد مطهرى بشنويم: | ||