مروج الذهب و معادن الجوهر

مروج الذهب و معادن الجوهر

نام کتاب	مروج الذهب و معادن الجوهر
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	مسعودی، علی بن حسین (نويسنده) داغر، یوسف اسعد (محقق)
زبان	عربی
کد کنگره	‏DS‎‏ ‎‏35‎‏/‎‏63‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏5‎‏م‎‏4‎‏ ‎‏1368‎‏الف
موضوع	اسلام - تاریخ اسلام - تاریخ - متون قدیمی تا قرن 14 ایران - تاریخ ایران - تاریخ - متون قدیمی تا قرن 14 تاریخ جهان - متون قدیمی تا قرن 14 کشورهای اسلامی - تاریخ کشورهای اسلامی - تاریخ - متون قدیمی تا قرن 14
ناشر	موسسة دار الهجرة
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1409 هـ.ق
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE2370AUTOMATIONCODE

مسعودى ابتدا كتابى با عنوان «اخبار الزمان و من اباده الحدثان» در 30 جلد نگاشت، سپس آن را مختصر كرد و «الكتاب الاوسط» ناميد، اختصارى از اين كتاب را نيز برگزيد و «مروج الذهب» ناميد. او بهترين و عاليترين مطالب ديگر كتابهايش را برگزيد و در اين كتاب آورد. از اين رو كتاب را مروج الذهب (مرغزار طلا) ناميد.

مروج الذهب داراى دو بخش است. در بخش نخست تاريخ خلقت و انبياء و ملل مختلف تا قبل از بعثت پيامبر (ص) بررسى شده است. بخش دوم كتاب با بعثت پيامبر آغاز و با ذكر حوادث تا سال 336 پايان مى‌يابد.

مروج الذهب تاريخيست عمومى كه علاوه بر تاريخ مسلمانان، به تاريخ جهان و احوال ديگر ملل نيز پرداخته است. روش مسعودى در تاريخنگارى، شيوه موضوعى است، هر چند او بين روش موضوعى و سالشمار جمع كرده و هنگام پرداختن به يك موضوع ترتيب زمانى را رعايت كرده است.

مسعودى در ارائه مطالب تاريخى از جغرافيا بهره برده است. او در عين آشنايى با علوم مختلف بويژه جغرافيا به تاريخ پرداخته است. امتياز او بر «يعقوبى» در اين است كه تاريخ و جغرافيا را با هم درآميخته و در يك متن ديده است. احاطه او بر علوم مختلف و آشنايى وى با چندين زبان از جمله زبان فارسى، موجب شده نگاه او به حوادث فراتر از نگاهى صرفا تاريخى باشد. او با سفرهاى بسيار، از «مشاهده و معاينه» در تدوين كتابش بهره كافى برده است. آثار اين سفرها كه همراه با برداشت جامعه شناسانه و روانشناسانه وى از زندگى اجتماعى مردمان مختلف بوده در مروج الذهب آشكار است.

او با وارد كردن عنصر استدلال عقلائى به قلمرو مباحث تاريخى از مرز «ديدن حادثه و نقل آن» گذشته و در وراى حوادث به دنبال علل و اسباب وقوع گشته است. طرح مباحث تمدن و فرهنگ و اهتمام به تاريخ و تفكر اقليتها و مذاهب در مروج الذهب چشمگير است.

مسعودى در لابلاى مطالب علمى و تاريخى، داستانها و لطايف و ظرايفى را چاشنى كرده است تا خواننده را ملال حاصل نشده و رغبت به خواندن آن هميشگى باشد.

منابع مسعودى

مسعودى در مقدمه مروج الذهب فهرستى ارزشمند از مهمترين كتابهاى تاريخى موجود تا آن عصر را آورده و از منابع مورد استفاده خود نام برده است، او «تاريخ طبرى» را كتابى پرفايده و سودمند دانسته است.

عده‌اى از كسانى كه مسعودى از طريق آنان مطالب را نقل كرده است عبارتند از: هيثم بن عدى ابن اسحاق، ابومخنف، محمد بن سائب كلبى، واقدى، مدائنى و...

مورخين پس از مسعودى همچون [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] در «البداية و النهاية» و مقريزى در «الخبر عن البشر» و ابن خلدون در «العبر» از كتابهاى مسعودى بهره برده‌اند.

چاپهاى مروج الذهب

مروج الذهب اول بار در پاريس سال 1787 م چاپ شد، سپس چاپهاى مختلفى از آن در مصر از جمله با تحقيق محمد محيى الدين عبدالحميد در سال 1948 م منتشر شد، چاپ ديگر آن با تحقيق اسعد داغر به سال 1974 در چهار جلد در بيروت روانه بازار شد، همين چاپ در قم توسط انتشارات دار الهجرة افست شد (اين نسخه در بخش تاريخ مركز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى براى تحقيق مورد استفاده بوده است).

چاپ بهتر مروج در 7 جلد با تحقيق «شارل پلا» بهمراه فهارس متنوع در بيروت سال 1966 به زيور طبع آراسته شده است.

ميرزا حيدر على فخر الادباء مروج را در سال 1316 ه‍. به فارسى ترجمه كرده كه نسخه آن در تهران است. ترجمه رايج «مروج الذهب» به زبان فارسى با قلم «ابو القاسم پاينده» در 2 جلد توسط انتشارات علمى و فرهنگى چاپ شده و در اين برنامه مورد استفاده بوده است.

وابسته‌ها

مروج الذهب (ترجمه)

پیوندها

مطالعه کتاب مروج الذهب و معادن الجوهر در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور