الوصايا

الوصایا

نام کتاب	الوصایا
نام های دیگر کتاب	النصائح - القصد والرجوع الی الله - بدء من أناب الی الله - فهم الصلاة - التوهم
پدیدآورندگان	عطا، عبدالقادر احمد (محقق و معلق) حارث محاسبی، حارث بن اسد (نويسنده)
زبان	عربی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏261‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏ح‎‏2‎‏و‎‏6
موضوع	وعظ
ناشر	دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1406 هـ.ق یا 1986 م
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE10816AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى:

«الوصايا» تأليف حارث بن اسد محاسبى (243-165ق) به زبان عربى است. موضوع كتاب بيان برخى مسائل اخلاقى و عبادى است.

ساختار:

كتاب با مقدمه ارزشمندى از محقق كتاب آغاز شده است. متن اثر مشتمل بر پنج كتاب است. كتاب اول با عنوان «النصايح» مشتمل بر 41 باب و كتاب دوم با نام «القصد و الرجوع»، 34 مسئله را دربر دارد. سه كتاب ديگر نيز حاوى بخش‌هايى است.

گزارش محتوا:

محقق كتاب عبدالقادر احمد عطا در مقدمه‌اش بر كتاب زندگى مؤلف، شخصيت علمى، كلام علما و بزرگان اهل سنت درباره محاسبى و شروع كار علمى محاسبى از ابتدا تا انتها را بيان كرده است.

محقق سپس تاليفات محاسبى را در سه دسته تقسيم‌بندى مى‌نمايد:

«دسته اول مخلوطات موجود مؤلف كه مشتمل بر چهارده كتاب است؛ مانند: آداب النفوس، احكام توبه، رساله تصوف، تنبيه و آگاهى بر اعمال قلوب و جوارح.

دسته دوم مخطوطات مفقوده؛ در اين بخش شش كتاب را معرفى مى‌كند كه به اين شرح است، رساله در اخلاق، اخلاق حكيم، تفكر و اعتبار، كتاب دماء، كتاب غيبت و فهم سنن.

دسته سوم مطبوعات و كتاب‌هاى مؤلف كه به چاپ رسيده است، كه مشتمل بر نه كتاب است؛ مانند: رعايت حقوق الله، توهم، وصايا.

خلاصه مطالب متن كتاب به اين شرح است:

1- در كتاب نصايح مشتمل بر يك مقدمه و چهل و يك باب مباحث اخلاقى گوناگونى را ذ كر مى‌كند و با آيات و روايات توضيح مى‌دهد. مطالبى مانند تقوا، تواضع، قناعت، وجوب نيت عمل، وجوب دعا به قلب و زبان، وجوب اسرار به اعمال نيك و آفات علم.

2- در كتاب قصد و رجوع به سوى خدا، مشتمل بر سى و چهار مسأله مطالبى مانند: توبه، محاسبه نفس، زهد، عقل، صدق، اخلاص و بيان آن، طهارت قلب، صفت خوف و شرح صفت خائفين مورد مطالعه قرار گرفته است.

3- در اين كتاب مطالبى گوناگونى پيرامون توبه و بازگشت به سوى خدا بيان شده است. مباحثى مانند: عزم بر تأديب فن، خدعه‌هاى نفس، دلايل صدق و توبه، عزت مقام تائبين، دلايل صدق شاكرين در اين بخش از كتاب مورد شرح و توضيح واقع شده است.

4- در اين كتاب فهم نماز بررسى شده است. گرچه اين بخش داراى حجم اندكى است، ولى مؤلف مطالب بسيار مهمى در باب نماز را بيان مى‌كند. آداب ورود در نماز، به‌پاداشتن و فراغت از نماز در اين بخش به خوبى بيان شده است. مؤلف آيات و روايات و اقوال علماء را پيرامون موضوع بيان مى‌كند.

5- توهم آخرين بخش از كتاب است كه مشتمل بر اين موضوعاتى همچون آلام و دردهاى موت، اهوال قيامت، شفاعت، عذاب كافرين و نعمت‌هاى بهشت است.

وضعيت كتاب:

فهرست موضوعات و مطالب در آخر كتاب بيان شده است. آدرس آيات و روايات، توضيح برخى عبارات و معرفى اعلام در پاورقى كتاب آمده است.

منابع مقاله:

مقدمه و متن كتاب.

پیوندها

مطالعه کتاب الوصایا در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور