ديوان أبي‌فراس الحمداني

ديوان أبي فراس الحمداني
پدیدآوران	ابوفراس حمدانی، حارث بن سعید (نويسنده) دویهی، خلیل (شارح)
ناشر	دار الکتاب العربي
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1414ق - 1994م
چاپ	2
موضوع	نقد و تفسیر ابوفراس‌ حمدانی‌، حا‌رث‌بن‌سعید، ۳۲۰-۳۵۷ق‌. دیوان‌,قرن‌ ۴ شعر عربی‌
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/د9 3887 PJA
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ديوان أبي‌فراس الحمداني، مجموعه‌ای از اشعار ابوفراس حمدانی (321-357ق)، شاعر و فرمانده برجسته عرب از خاندان حمدانیان است که شامل غزلیات، اشعار فخر، مرثیه‌ها، توصیفات و اشعار حکمت‌آمیز می‌شود.

نگارش دیوان

شایان ذکر است که ابوفراس حمدانی خود در طول حیاتش اقدام به گردآوری دیوان اشعارش نکرده است. او شعرش را تنها به استادش ابن خالویه می‌داد، در خفا و دور از مردم و انتشار آن را بر او ممنوع کرده بود. دیوان او تنها از طریق ابن خالویه در دست است و علمای عرب چون تنوخی، ثعالبی، حصری، مکین، ابن خلکان و دیگران از ابن خالویه نقل کرده‌اند.

ساختار

این کتاب، شامل مقدمه‌ای درباره زندگی و شعر شاعر و سپس مجموعه اشعار اوست که بر مبنای قافیه به‌ترتیب حروف الفبا تنظیم شده‌اند.

گزارش محتوا

• این دیوان، شامل طیف وسیعی از انواع شعری، از جمله: غزل، فخر، رثا، وصف و حکمت است:

1. غزل: شامل اشعار عاشقانه است که اغلب، حاوی مضامین حسرت و اندوه ناشی از فراق و دوری از معشوق است.
2. فخر: اشعاری که در آنها شاعر به نسب خود، اعتماد به نفس و افتخار به قوم و قبیله‌اش می‌بالد.
3. مرثیه و وصف و حکمت: شامل سوگ‌نامه‌ها، اشعار توصیفی از طبیعت و حوادث و اشعار حاوی پند و حکمت است که بیانگر دیدگاه‌های فلسفی و اخلاقی شاعر هستند.

اشعار او اغلب، سرشار از عواطف قوی مانند اندوه ناشی از فراق در غزلیات و روحیه حماسی و افتخار به نسب و دلاوری‌ها در اشعار فخر است.

• اشعار «رومیات» که در دوران اسارت سروده شده‌اند، نشان‌دهنده اوج مهارت او در بیان حسرت آزادی، وفاداری و گاه گلایه از عدم رهایی سریع هستند.

• آن‌گونه که ابن شرف قیروانی گفته، ابوفراس نه‌تنها یک شاعر برجسته، بلکه یک فرمانده نیز بوده است که این جنبه‌ها به شعر او عمق و اعتبار بخشیده است. او در زمان خود یکی از «أشعر الناس» (شاعرترین افراد) در پادشاهی حمدانیان بشمار می‌رفت.

این طبع دیوان بر اساس نسخه‌های خطی، از جمله یک نسخه در موزه بریتانیا و چاپ‌های پیشین مانند چاپ دکتر سامی الدهان در سال ۱۹۴۴م، تهیه شده است.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.