سیاق: تاریخ، آموزش، دیوان‌سالاری و ریاضی حسابداری

سیاق: تاریخ، آموزش، دیوانسالاری و ریاضی حسابداری
پدیدآوران	عبدلی آشتیانی، اسدالله (نویسنده)
ناشر	سفیر اردهال
مکان نشر	تهران
سال نشر	1395
شابک	‎978-600-313-410-2 (جلد 1)، 978-600-313-411-9 (جلد 2)
موضوع	سیاق -- متون قدیمی تا قرن 14
زبان	فارسی
تعداد جلد	2
کد کنگره	PL127/ع2س9 1395

سیاق: تاریخ، آموزش، دیوانسالاری و ریاضی حسابداری تألیف اسدالله عبدلی آشتیانی (متولد 1346ش)، پژوهشگر تاریخ و حسابداری سنتی؛ این کتاب جامع‌ترین اثر در زمینه خط و روش سیاق در بودجه‌نویسی و حسابداری سنتی ایران است.

ساختار

این کتاب در دو جلد و 39 بخش اصلی تنظیم شده است که به بررسی جامع خط سیاق و کاربردهای آن می‌پردازد.

گزارش کتاب

کتاب «سیاق: تاریخ، آموزش، دیوانسالاری و ریاضی حسابداری» اثر اسدالله عبدلی آشتیانی، پژوهشی جامع و بی‌نظیر در زمینۀ خط و روش سیاق در حسابداری سنتی ایران است. این اثر دو جلدی با 1266 صفحه، حاصل سال‌ها تحقیق و تفحص مؤلف در اسناد تاریخی و دیوانی است.

جلد اول کتاب با مقدمه‌ای از جواد صفی‌نژاد آغاز می‌شود و به آموزش ارقام سیاق نقدی و جنسی می‌پردازد. مؤلف در بخش‌های مختلف، عملیات ریاضی شامل جمع، تفریق، ضرب و تقسیم اعداد سیاق را به تفصیل شرح داده است. همچنین به بررسی مفاهیمی مانند مدّ، نفر، حشو، تحت باقی و دیگر اصطلاحات تخصصی این حوزه پرداخته است.

جلد دوم کتاب بیشتر به جنبه‌های کاربردی و تاریخی سیاق توجه دارد. بخش‌هایی مانند دفاتر سیاق، برات‌های دیوانی، اتصالات سررشته، نوشتن بروات و قبوضات، و ثبت فرامین و احکام از جمله مباحث مهم این جلد هستند. مؤلف همچنین به بررسی مقیاس‌ها، گاه‌شماری در اسناد، سیاق هندی و اوزان آن پرداخته است.

از ویژگی‌های برجستۀ این کتاب، ارائه نمونه‌های متعدد از اسناد تجاری و دیوانی دوره‌های مختلف به ویژه عصر قاجار است. بخش پایانی کتاب شامل واژه‌نامه‌های تخصصی سیاق، اسناد شرعی، تجاری و دیوانی، و همچنین اصناف و مشاغل عصر قاجار است که برای محققان تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایران بسیار ارزشمند است.

عبدلی آشتیانی در این اثر نشان داده است که سیاق تنها یک روش حسابداری نبوده، بلکه بخشی از تاریخ فرهنگی و تمدنی ایران محسوب می‌شود. کتاب با تصاویر چند نسخۀ خطی کهن ایران در موضوع سیاق و فهرست جامع مآخذ و منابع به پایان می‌رسد.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات