شرح زيارة عاشوراء (کاشانی)

شرح زيارة عاشوراء
پدیدآوران	کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد (نويسنده) حسن، نزار (محقق)
ناشر	دار جلال الدين
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1382ش - 1424ق
چاپ	3
شابک	‎-
موضوع	زیارت نامه عاشورا - نقد و تفسیر
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏ک‎‏2 271/620 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شرح زيارة عاشوراء، نوشته ملا حبیب‌الله شریف کاشانی (1340-1262ق) است. او به‌گونه‌ای فشرده و کوتاه زیارت عاشورا را شرح نموده است. دعای علقمه نیز به‌همراه ذکر فضیلت آن پیوست کتاب شده است.

زیارت عاشورا، از امام باقر(ع) روایت شده است. نزار الحسن (محقق) در آغاز، گزارشی از نسخه خطی زیارت عاشورا و تطبیق آن با نسخه‌های چاپی می‌دهد. او شرح حالی از نویسنده می‌آورد و به نام استادان، شاگردان و آثار او به‌همراه نمونه‌هایی از شعر وی اشاره می‌کند. نزار چند گزارش در اهمیت خواندن زیارت عاشورا می‌آورد:

1. خواب‌ دیدن فرزند علامه امینی(ره) پدرش را و سفارش او به برپایی مجالس زیارت عاشورا؛
2. گزارشی از آیت‌الله قوچانی نجفی درباره وضع بد مالی پدرش و تأثیری که خواندن زیارت عاشورای فرزند در گشایش گره‌ کار پدر داشته است؛
3. گزارشی از آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری از سامرا و مهار بیماری وبا در میان شیعیان با پیروی آنان از دستور آیت‌الله فشارکی به خواندن زیارت عاشورا؛
4. گزارشی از سفارش شیخ زین‌العابدین مازندرانی به خواندن زیارت عاشورا و اثری که در فزونی روزی دارد؛
5. تأثیر زیارت عاشورا در آسانی پیوند زناشویی‏.

محقق، در پاورقی‌هایش از منابع روایی بهره گرفته و خود برخی عبارت‌ها را توضیح بیشتری می‌دهد‏.

محتوای کتاب

ملا حبیب‌الله می‌گوید که این رساله شرحی بسیار کوتاه از زیارت عاشوراست. او شرحش را با درج سند زیارت، که یک بار به روایت «مالک جهنی» و بار دیگر به روایت «علقمة بن محمد حضرمی» از امام باقر(ع) است، آغاز می‌کند. او سند روایت اخیر را ضعیف می‌داند، اما با شهرتی که دارد، ضعف آن جبران ‌شده است. افزون بر آن، شیخ طوسی نیز آن را در مصباحش آورده و قاعده «تسامح در ادله سنن» نیز می‌تواند از بررسی سند بسندگی داشته باشد‏.

سطح ادبیات این نوشتار بالاتر از ادبیات عرفی مردم است و در آن از پاره‌ای اصطلاحات فلسفی و عرفانی نیز بهره‌گیری شده است که نمونه آن در آغاز کتاب دیده می‌شود؛ ملا حبیب‌الله در شرح عبارت «اَلسّلامُ عَليكَ يا أباعبدِالله»، چنین می‌گوید: هذهِ الجُملةُ تَحيةٌ بِأشهُرِ أفرادها و أكملِها يُقصَد بِها الدّعاءُ و لِحقيقته القُدسية المتّحدةِ معَ الجَوهرِ الأكملِ و العَقلِ الأوّلِ المعبّرِ عنه بلسانِ الشرعِ بِالحقيقةِ المحمّديةِ(ص).... ‏.

نویسنده در شرح خود واژه‌ها را معنا نموده، احتمال‌هایی را که در معنای آن‌ها است بیان می‌کند. نمونه آن در شرح معنای برائت چنین آمده است: «بَرِئتُ إلَی الله ...: للإيمان جناحان: موالاةُ أهل بيت النبوة و مُعاداةُ أعدائهم و هي المعبّر عنها بالبراءة... و يُحتمل أن يُرادَ بها مُطلق الخُلو عن مَحبّة أعدائهِم فإنّ معَ مَحبّتهِم لا يتمُّ الولاية». او گاهی از حدیث نیز در شرح و تفسیر واژه‌ها و عبارت‌ها بهره می‌جوید که نمونه آن در واژه «سلم» آمده و مزیّن به گفتاری از امام صادق(ع) شده است و یا درباره «مصیبت» که چندین روایت را در تفسیرش می‌آورد‏.

منابع مقاله

مقدمه محقق و متن کتاب.