پرش به محتوا

زبدة ‌الوقایع؛ تاریخ و جغرافیای وان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.')
 
خط ۴۰: خط ۴۰:
کتاب دارای اطلاعات مفید زیادی از آن شهر و قسمت‌های سرحدی ایران است. برخلاف اغلب مصنفین که بیشتر به کلیات پرداخته و جزئیات را از نظر دور می‌دارند، این فضال وطن‌دوست در این کتاب خود ذره‌ای و دقیقه‌ای فرو‌گذار نکرده و چون در آن اوقات این شهر مورد نزاع بین ایران و عثمانی بوده، این اطلاعات بسیار ضروری و سودمند بود. در صفحه آخر کتاب، در حاشیۀ قسمت بالا، سواد دستخط ناصرالدین شاه در تعریف کتاب و تمجید از مؤلف آن است. این نسخه به خط خود مؤلف می‌باشد.
کتاب دارای اطلاعات مفید زیادی از آن شهر و قسمت‌های سرحدی ایران است. برخلاف اغلب مصنفین که بیشتر به کلیات پرداخته و جزئیات را از نظر دور می‌دارند، این فضال وطن‌دوست در این کتاب خود ذره‌ای و دقیقه‌ای فرو‌گذار نکرده و چون در آن اوقات این شهر مورد نزاع بین ایران و عثمانی بوده، این اطلاعات بسیار ضروری و سودمند بود. در صفحه آخر کتاب، در حاشیۀ قسمت بالا، سواد دستخط ناصرالدین شاه در تعریف کتاب و تمجید از مؤلف آن است. این نسخه به خط خود مؤلف می‌باشد.


نویسندۀ اثر [[طباطبایی انصاری، موسی‌خان|میرزا موسی‌خان طباطبایی انصاری]]، منشی اول وزارت خارجه است. وی به مدت چهار سال کارپرداز وزارت خارجه ایران در وان، حکاری و بتلیس بوده است. تألیف کتاب نتیجه آن سال‌هاست که در پایان آن به سال 1306 ق. تألیف یافته و به ناصرالدین‌شاه قاجاری تقدیم شده است. متأسفانه دربارۀ زیست‌نامۀ نویسنده اطلاعاتی به دست نیاوردیم؛ نه در کتاب‌ها و نه در اسناد. در متن هم هیچ آگاهی‌ای دربارۀ خود و خاندان و ... به دست نمی‌دهد. با این حال آنچه از محتوای این اثر برمی‌آید و به واسطۀ آن می‌توان دربارۀ نویسنده اظهارنظر کرد، این است که او علاوه بر اینکه دولتمردی ایران‌دوست است و به شدت به وطنش عشق می‌ورزد و کاملاً وفادار به دولت قاجاری است؛ دانشمندی است تاریخ‌دان و جغرافیاشناس و اسطوره‌خوان. نیز آشنا به زبان فرانسه و ترکی عثمانی و خط سیاق که به تناسب و به‌جا در متن از آنها استفاده کرده است. شاید به علوم و فنون دیگری نیز آشنا باشد و چون در متن تبلور پیدا نکرده است، بدان آگاهی یافت نشده است.
نویسندۀ اثر [[طباطبایی انصاری، موسی‌خان|میرزا موسی‌خان طباطبایی انصاری]]، منشی اول وزارت خارجه است. وی به مدت چهار سال کارپرداز وزارت خارجه ایران در وان، حکاری و بتلیس بوده است. تألیف کتاب نتیجه آن سال‌هاست که در پایان آن به سال 1306 ق. تألیف یافته و به ناصرالدین‌شاه قاجاری تقدیم شده است. متأسفانه دربارۀ زیست‌نامۀ نویسنده اطلاعاتی به دست نیاوردیم؛ نه در کتاب‌ها و نه در اسناد. در متن هم هیچ آگاهی‌ای دربارۀ خود و خاندان و... به دست نمی‌دهد. با این حال آنچه از محتوای این اثر برمی‌آید و به واسطۀ آن می‌توان دربارۀ نویسنده اظهارنظر کرد، این است که او علاوه بر اینکه دولتمردی ایران‌دوست است و به شدت به وطنش عشق می‌ورزد و کاملاً وفادار به دولت قاجاری است؛ دانشمندی است تاریخ‌دان و جغرافیاشناس و اسطوره‌خوان. نیز آشنا به زبان فرانسه و ترکی عثمانی و خط سیاق که به تناسب و به‌جا در متن از آنها استفاده کرده است. شاید به علوم و فنون دیگری نیز آشنا باشد و چون در متن تبلور پیدا نکرده است، بدان آگاهی یافت نشده است.


این متن سرشار از داده‌های بسیار ارزشمند دربارۀ مسئلۀ حدود میان دولتین ایران و عثمانی و تاریخ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شرق آناتولی است. نویسنده آگاهی‌هایی که به ویژه در زمینه تشکیلات اداری و تقسیمات منطقه‌ای و مسائل مالی و حقوق و نظام اداری عثمانی‌ها و ولایات مختلف شرق آناتولی ارائه می‌کند، بی‌نظیر و حیرت‌انگیز است. اینکه او چگونه این اطلاعات ارزشمند را به دست آورده است روشن نیست؛ اما بی‌تردید بخشی از آنها مبتنی بر مشاهدات عینی و حضور مؤلف در همان منطقه است.
این متن سرشار از داده‌های بسیار ارزشمند دربارۀ مسئلۀ حدود میان دولتین ایران و عثمانی و تاریخ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شرق آناتولی است. نویسنده آگاهی‌هایی که به ویژه در زمینه تشکیلات اداری و تقسیمات منطقه‌ای و مسائل مالی و حقوق و نظام اداری عثمانی‌ها و ولایات مختلف شرق آناتولی ارائه می‌کند، بی‌نظیر و حیرت‌انگیز است. اینکه او چگونه این اطلاعات ارزشمند را به دست آورده است روشن نیست؛ اما بی‌تردید بخشی از آنها مبتنی بر مشاهدات عینی و حضور مؤلف در همان منطقه است.