پدیدارشناسی

پدیدارشناسی
پدیدآوران	کاوفر، اشتفان (نویسنده) چمرو، آنتونی (نویسنده) مؤمنی، ناصر (مترجم)
ناشر	مؤسسه فرهنگی هنری پگاه روزگار نو
مکان نشر	تهران
سال نشر	1399
چاپ	دوم
شابک	‎1ـ06ـ6700ـ622ـ978
موضوع	پدیده‌شنا‌سی‌
کد کنگره	‏BD ۸۲۹/۵/ک۲/پ۴

پدیدارشناسی تألیف اشتفان کاوفر، آنتونی چمرو، ترجمه ناصر مؤمنی؛ پدیدارشناسی یک سنت فلسفی آزادانۀ گروه‌بندی‌شده‌ای است که با ادموند هوسرل در دهۀ 1980 آغاز شده و امروزه نیز جریان دارد؛ گرچه برخی از نمونه‌های امروزین آن دیگر از این نام استفاده نمی‌کنند.

ساختار

کتاب در نه فصل تدوین شده است.

گزارش کتاب

پدیدارشناسی یک سنت فلسفی آزادانۀ گروه‌بندی‌شده‌ای است که با ادموند هوسرل در دهۀ 1980 آغاز شده و امروزه نیز جریان دارد؛ گرچه برخی از نمونه‌های امروزین آن دیگر از این نام استفاده نمی‌کنند. سنت پدیدارشناسی آن‌قدر قدمت دارد که تاریخ داشته باشد؛ تاریخی که دربردارندۀ ادعاهایی است که به نظر عجیب، منحصربه‌فرد یا منسوخ می‌آیند. با این حال آن‌قدر نو نیز هست که حتی کار بنیان‌گذاران آن با ایده‌هایی زنده است که هنوز ما را به چالش می‌کشد و وعده‌هایی بزرگ را نوید می‌دهند. همان‌گونه که ما یاد می‌گیریم تا تحلیل‌هایی دقیق از ادراک و شناخت را در چارچوبی پدیدارشناسانه ایجاد کنیم، به گونه‌ای قابل ملاحظه فیلسوفان نیز تنها اکنون شروع به درک کامل بینش‌های محوری پدیدارشناسی می‌کنند.

این کتاب آنچه را که یک خواننده مشتاق باید دربارۀ پدیدارشناسی، تاریخ آن، مهم‌ترین مؤلفان و آثارشان و تأثیر و نفوذ آن بر شاخه‌های فلسفۀ حاضر، روان‌شناسی و علوم‌ شناختی بداند، دربر می‌گیرد. در این کتاب تاریخ پدیدارشناسی با آثار هوسرل، هیدگر، مرلوپونتی و سارتر و از راه استدلال‌هایشان علیه روان‌شناسی علمی و بررسی انتقادی‌شان از روان‌شناسی گشتالت بررسی شده است. نویسندگان از پیشرفت‌های معاصر در روان‌شناسی بوم‌شناختی، انتقادهای رویکردهای شناختی به هوش مصنوعی و علوم شناختی بدن‌مند صحبت می‌کنند. این آمیزۀ موضوع‌ها و سطح جزئیات، این کتاب را به کتابی خوب برای دانشجویان کارشناسی فلسفه، روان شناسی یا علوم شناختی بدل می‌کند و نقطۀ شروع خوبی برای دانشجویان مقاطع بالاتر و دانشگاهیانی است که با پدیدارشناسی تازه آشنا شده‌اند.

یک دغدغۀ همیشگی دربارۀ پدیدارشناسی، فراهم سازی تبیینی از ساختارهایی است که جهان عینی و اشتراکی را به جهانی معقول تبدیل می‌کند. این تبیین در می‌یابد که ابدان و مهارت‌ها برای این معقولیت حیاتی هستند. نویسندگان این امر را مهم‌ترین و پرثمرترین کوشش پدیدارشناسی می‌دانند و این کتاب قصد دارد تا مقدمه‌ای روشن بر آن و ملزوم‌هایش، برای کارهای معاصر دربارۀ ادراک، کنش و شناخت باشد.

کوشش دیگر پدیدارشناسی که در این کتاب می‌توان آن را به طور فشرد پژوهش کرد، توصیفی است که از تجربیات سوبژکتیو ارائه می‌دهد؛ به‌ویژه توصیف تجربیاتی که غیرمعمول‌اند و توضیح‌شان دشوار است. برای مثال پدیدارشناسی شاید بتواند تحلیلی از آنچه را که شبیه تجربیات ایمان دینی، هیجان‌هایی شدید مثل عشق یا ترس‌آگاهی، نمونه‌های عالی زیباشناسی، پارادوکس‌ها و ابهام‌های غیرقابل اجتناب و مواردی مانند آن است ارائه کند؛ این وظیفه‌ای مهم است و کاملاً احتمال دارد که با وظیفۀ اولیه هم‌پوشانی پیدا کند. به‌ویژه در آثار هیدگر فهمی از ترس‌آگاهی و احتمال، با تبیین وی از معقولیت جهان همراه است. به طور کلی هوسرل، هیدگر، مرلوپونتی و سارتر اندیشمندانی خلاق و بزرگ هستند و نوشته‌های آنها با هنر، مذهب، سیاست، زیبایی‌شناسی و اخلاق پیوند دارد. اگزیستانسیالیسم بیشتر شاخه‌ای از پدیدارشناسی است و از این‌رو نظریه‌ای بسیار اساسی در مطالعات ادبی است؛ پس از آن پدیدارشناسی بر زمینه‌های بسیار گوناگونی تأثیر می‌گذارد؛ زمینه‌هایی فراتر از آنچه بتوان در یک کتاب پوشش داد.

در قارۀ اروپا کارهای زیادی دربارۀ فلسفۀ تحلیلی انجام شده و آثار بسیار خوبی در حوزۀ فلسفلۀ انگلیسی‌زبان نگاشته شده است؛ از جمله به‌کارگیری روش‌های تحلیلی برای توضیح آثار فلاسفۀ اروپایی. این هدفی است که نویسندگان در این کتاب قصد انجام آن را دارند. به باور نویسندگان این کتاب، هدف همۀ فلسفه، ارائۀ روشن‌ترین تبیین ممکن از بهترین دیدگاه موجود در باب پرسش‌هایی بزرگ است که در وهلۀ نخست، محرک فلسفه‌اند. به باور نویسندگان هوسرل، هیدگر، مرلوپونتی و سارتر دربارۀ ماهیت توانایی بشری برای معنادار کردن جهان، بینش‌هایی سخت‌کوشانه را بیان می‌کنند. نوشته‌های آنان گاه مبهم‌اند؛ زیرا آنها پرسش‌هایی بس بنیادین را مطرح کرده، پیشنهادهایی غیرمنتظره می‌دهند که با قرن‌ها سنت فلسفی هم‌خوان نیست؛ گاه نیز زبانی نو برای بیان ایده‌هایشان ابداع می‌کنند. کار نویسندگان این کتاب، استفاده از چیزهایی است که پژوهشگران طی دهه‌ها آموخته‌اند تا درک بینش‌های پدیدارشناسی را برای دانشجویان امروزی آسان‌تر کنند.

این کتاب کمابیش د یک نظم زمانی پیش می‌رود و هر فصل، یک شخصیت یا جنبش مهم پدیدارشناسی را پوشش می‌دهد؛ به استثنای فصل «کانت و وونت: پیش‌زمینۀ قرن هجده و نوزده» که بررسی کوتاه و فشرده‌ای از مهم‌ترین زمینه‌های مرتبط در این دو قرن را ارائه می‌دهد. همچنین هر فصل مستقل است و خواننده می‌تواند هر فصل را جداگانه مطالعه کند.

واژه‌نامۀ اصطلاحات فتی ـ تخصصی در انتهای هر فصل برای مراجعه ارائه شده است. همچنین سیاهه‌ای مختصر در پایان هر فصل از متن‌های پیشنهادی برای مطالعۀ بیشتر ارائه شده است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات