زبان‌شناسی پیکره‌ای در عمل

زبان‌شناسی پیکره‌ای در عمل
پدیدآوران	کرافورد، ویلیام جی (نویسنده) سزومی، انیکو (نویسنده) نوبخت، محسن (مترجم)
ناشر	سمت
مکان نشر	تهران
سال نشر	1399
شابک	‎4ـ2158ـ02ـ600ـ978
موضوع	زبان شناسی پیکره ای Corpora )Linguistics(
کد کنگره	P 128/ز2م9‏

زبان‌شناسی پیکره‌ای در عمل تألیف ویلیام جی. کرافورد، انیکو سزومی، ترجمه محسن نوبخت، یکی از راه‌های فهم تحلیل زبانی و زبان با استفاده از رویکرد زبان‌شناسی پیکره‌ای ممکن می‌گردد. زبان‌شناسی پیکره‌ای به بررسی این مسئله می‌پردازد که زبان در بافت‌های مختلف عملاً چگونه به کار می‌رود و چطور یک گونۀ زبان از بافتی به بافت دیگر تغییر می‌کند.

ساختار

کتاب در نه فصل تدوین شده است.

گزارش کتاب

یکی از راه‌های فهم تحلیل زبانی و زبان با استفاده از رویکرد زبان‌شناسی پیکره‌ای ممکن می‌گردد. زبان‌شناسی پیکره‌ای به بررسی این مسئله می‌پردازد که زبان در بافت‌های مختلف عملاً چگونه به کار می‌رود و چطور یک گونۀ زبان از بافتی به بافت دیگر تغییر می‌کند. در حالی که شناخت گونه‌های زبان و تفاوت‌های بافتی هدف مشترک محققان سایر حوز‌ه‌های پژوهش زبان‌شناسی است، زبان‌شناسی پیکره‌ای با بررسی حجم زیادی از متن‌هایی که در شرایط مشابهی تولید شده‌اند، گوناگونی و کاربرد زبان را توصیف می‌کند.

دانشجویان زمان کار با زبان‌شناسی پیکره‌ای باید دربارۀ جستجوی پیکره و تفسیر نتایج حاصل از جستجوهای پیکره‌ای‌شان تجربه کسب کنند تا بتوانند با استفاده از این اطلاعات توضیح دهند که چرا تحلیل‌ها و یافته‌هایشان مهم است یا چه ارتباطی با موضوع تحقیق‌شان دارد. در این کتاب فرصت‌های مختلفی برای کار بر روی پروژه‌های پیکره‌ای فراهم آمده است؛ برای نیل به این هدف ابتدا تمام فصل چهارم به کار روی پروژه‌های پیکره‌ای کوچک‌تر اختصاص داده شده است. سپس در بخش سوم اطلاعاتی در اختیار دانشجو قرار داده شده تا به ساخت و تحلیل پیکره‌های خودشان بپردازند. با دادن فرصتی به دانشجویان برای ساخت و تحلیل پیکرۀ خاص خودشان، می‌توان تجربۀ ارزشمندی در زمینۀ طراحی پیکره در اختیار آنها قرار داد یا حتی آنها را به ساخت پیکره‌های دیگری برای پروژه‌های خارج از کلاس تشویق کرد.

این کتاب به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود. در بخش اول به معرفی مفهوم پیکره پرداخته شده و زبان‌شناسی پیکره‌ای به عنوان رویکردی به مطالعۀ زبان و مرتبط با تحلیل زبان واقعی و موثق مطرح شده است و با استفاده از حجم زیادی از متن‌ها روی گوناگ ونی زبان تمرکز شده است. در بخش دوم بر روی شیوۀ استفاده از پیکره‌های موجود تأکید شده است. از این‌رو مجموعه‌ای از ابزارهای جستجو و واحدهای زبانی معرفی شده که می‌توانند مبنایی برای تحلیل پیکره‌های از پیش موجود باشند. در بخش سوم، مراحل ساختن پیکره آموزش داده شده و شیوه‌های آماری در تفسیر داده‌ها بررسی گردیده است.

چارچوب‌های توصیفی و نظری مختلفی در زبان‌شناسی پیکره‌ای به کار می‌روند. برای هدایت دانشجویان در تفسیر یافته‌های پیکره‌ای، چارچوب خاصی برگزیده شده است. تحلیل سیاق تأثیر بسیاری بر کار تحلیل پیکره‌ای داشته و نویسندگان معتقدند این رویکرد به فهم کاربرد زبان به اندازه‌ای وسیع است که می‌تواند انواع پروژه‌های انتخابی دانشجویی را پوشش دهد. در فصل دوم مبانی نوعی تحلیل سیاق مطرح شده و سپس از دانشجویان خواسته شده که هنگام ساختن پیکرۀ خود و هنگام انجام دادن پژوهش پیکره‌ای به این چارچوب رجوع کنند.

از آنجا که بخش بزرگی از کار در زمینۀ زبان‌شناسی پیکره‌ای نیاز به بهره‌گیری از تحلیل کمّی داده‌ها دارد، در فصل پنجم اطلاعاتی آماری مقدماتی و در فصل ششم آزمون‌های آماری مقدماتی مطرح شده‌اند. هم‌راستا با یکی از اصول هدایت‌گر این کتاب، این اطلاعات مقدماتی شیوه‌ای برای واداشتن دانشجویان به یادگیری مبانی تحلیل دانسته شده است. ارائۀ منسجم گزارش کار نیز برای نویسندگان این کتاب مهم بوده است. به همین منظور مطالب دربارۀ ویژگی‌های نگارش مقالۀ پژوهشی و ارائۀ آن در فصل هشتم آورده شده است. هدف نویسندگان در این فصل، فراهم آوردن دستورالعملی هم برای دانشجویان و هم برای استادان دربارۀ شیوۀ تبیین و ارائۀ پروژه‌های پژوهشی خاص است.

در فصل پایانی از دانشجویان خواسته شده تا انواع پیشرفته‌تری از پژوهش پیکره‌‌را مدنظر قرار دهند با این امید که این کتاب در حکم مقدمه‌ای در این زمینه باشد و دانشجویان را به پیگیری این ایده‌ها در سطحی حرفه‌ای‌تر تشویق کند و شاید حتی به شیوه‌های چشمگیری بر این رشته اثر بگذارد.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات