شیراز شعر شهر

شیراز شعرِ شهر
پدیدآوران	بهشتی، سیدمحمد (نویسنده)
ناشر	روزنه
مکان نشر	تهران
سال نشر	1400
کد کنگره	‏

شیراز شعرِ شهر تألیف سید محمد بهشتی؛ این کتاب مشتمل بر تعدادی یادداشت، مصاحبه یا مقدمه است که به مناسبت‌های مختلف دربارۀ معنای شهر، حیات شهری، حفاظت از شهر و اهلیت نسبت به شهر نوشته شده است.

ساختار

کتاب از پنج فصل تشکیل شده است.

گزارش کتاب

شیراز سرزمینی افسون‌انگیز که مظهر زیبایی‌های مشرق‌زمین و ستایش مردمان دوردست جای جهان است. سرزمینی که به داشتن گنجینۀ گرانبار و تکراناشدنی‌اش، مشاهیر بلندآوازه‌اش، یادمان‌های باستانی، تاریخی، مذهبی، فرهنگی و هنری‌اش در طول اعصار مختلف می‌بالد. تاریخ پرشکوه این سرزمین، حکایت از نام‌آورانی دارد که هر یک به فراخور همت و توان خویش شریطۀ ادب و فرهنگ و تاریخ و هنر این مرزوبوم را پی ریخته، گسترش داده و مقبولیت خاص و عام را برانگیخته‌اند. کوچه‌دالان‌های تاریخ این سرزمین، در بزنگاه خویش بازتاب صدای دانایانی است که هنرمندانه و با تکیه بر مسند بخردی، شکوهی ماندگار را بر تارک خویش ثبت نموده است؛ مشعله‌دارانی نستوه که پاره‌ای از روشنان دانش و بینش را بر خوان این مردمان به ارمغان آورده‌اند.

این کتاب مشتمل بر تعدادی یادداشت، مصاحبه یا مقدمه است که به مناسبت‌های مختلف دربارۀ معنای شهر، حیات شهری، حفاظت از شهر و اهلیت نسبت به شهر نوشته شده است. در بادی امر پرسش «شیراز کجاست؟ شیرازی کیست؟» از فرط بداهت ممکن است کم‌اهمیت یا مضحک به نظر بیاید. ولی هر کسی که موضوع کارش شیراز است، در واقع درصدد پاسخ دادن به این دو پرسش است یا به گونه‌ای مبتلای رسیدن به پاسخ آن. از آنجا که هرکدام از این یادداشت‌ها به صراحت یا تلویحا به شیراز نیز مربوط است و به نوعی در پاسخ به دو پرسش پیش‌گفته، در نتیجه فحوای کلام از انسجامی برخوردار شده و در این کتاب این نوشتارها یک‌جا آورده شده‌اند.

بسیار پیش آمده که شیراز را «شهر شعر» بخوانند؛ از‌آن‌رو که موطن حافظ و سعدی و مسکن خواجوی کرمانی بوده است. اما این تعبیر کم‌لطفی است و حاصل تقلیل شعر به کلام آهنگین و مزین. حال آنکه شاعری دریافتن آن لطیفۀ خیال‌انگیزی است که در هر امر پنهان شده است. به این اعتبار استنباط عصاره‌ای که در بهارنارنج پرده‌نشین بوده. از قبیل شاعری است. رهاورد شاعری فقط گلستان و بوستان سعدی نیست که «باغ ایرانی» است که پرده‌نشین طبیعت ایران بوده است. اما رهاورد شاعری می‌تواند یک شهر باشد، جایی که لطف شهر همان مدنیت است و در لطیف‌ترین و مطبوع‌ترین صورت آشکار شده و همین هم آن را بی‌مثال کرده است. به این اعتبار شیراز «شعر شهر» است.

در فصل اول با عنوان «شهر کجاست؟» به مباحثی چون مالکین شهر، حق مردم به شهر، شخصیت شهر چند می‌ارزد و شهر دیده می‌شود پرداخته شده است. فصل دوم دربرگیرندۀ مباحثی دربارۀ گلگشت در شهر است. حکایت معماری در سرزمین شعر و شهر شعر شیراز در فصل سوم بررسی شده است. در فصل چهارم این مباحث مطرح شده است: چه چیز شهر ارزش حفاظت دارد، پیرامون بقاع متبرکه، هوای شیراز، حفاظت از اندازه‌های شهر و .... . فصل پایانی کتاب نیز دربرگیرندۀ مباحثی پیرامون این مسئله است که «شیرازی کیست؟».

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات