سوانح (مصحح ریتر)

سوانح(غزالی، احمد بن محمد)
پدیدآوران	غزالی، احمد بن محمد (نويسنده) ریتر، هلموت (مصحح) پور جوادی، نصر الله (مصحح)
عنوان‌های دیگر	رسا‌له‌ سوانح‌
ناشر	مرکز نشر دانشگاهی
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1368ش
چاپ	1
موضوع	عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 - عشق (عرفان) - نثر فارسی - قرن 6ق. - اندرز نامه‎ها - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

سوانح، اثر احمد بن محمد بن محمد غزالی (حدود 452-520ق)، کهن‌ترین رساله برجای مانده با موضوع عشق به زبان فارسی است که با تصحیح هلموت ریتر(درگذشته 1971م)، منتشر شده است.

محتوای کتاب، تحت عنوان سوانح با تصحیح جعفر مدرس صادقی معرفی گردیده و در این نوشتار، فقط به معرفی نسخه‌ای پرداخته خواهد شد که با تصحیح ریتر منتشر شده است.

روشی که ریتر در تصحیح این اثر به کار برده، روش التقاطی است. با وجود اینکه بعضی از نسخه‌های او قدیمی و متعلق به قرن هشتم بود، ولی هیچ یک از آنها در حدی نبود که بتواند نسخه اساس قرار گیرد. اهمیت کار او در این بود که این روش را درست و بجا و در کمال دقت و مهارت بکار برد.

ریتر هیچ لفظی را بدون دلیل، بر لفظ دیگر ترجیح نداده و در متن نیاورده است. نثر سوانح نمونه یک نثر سهل و ممتنع است. مطالب کتاب، در نظر اول ساده است، ولی معانی آن بسیار عمیق و باریک است. ریتر نهایت کوشش را برای درک معانی به‌کار برده و کمتر عبارتی است که او نفهمیده از آن عبور کرده باشد و اگر عبارتی بوده که او درست نفهمیده، به دلیل مشکل بودن خود آن عبارت و تحریفی بوده است که احیاناً کاتبان در نسخه‌های خود، وارد کرده بودند. یکی از علل اهتمام ریتر در فهم این اثر، این بوده که می‌خواسته است آنرا به آلمانی ترجمه کند، کاری که هیچ وقت توفیق اتمام آن را نیافت.

ارزش و اهمیت تصحیح متن انتقادی ریتر فقط در این نیست که این متن را به روش انتقادی و با دقت از میان نسخه‌های مغلوط و گاهی پریشان برگزیده است؛ یکی از فوائد عمده این کار، شیوه‌ای است که مصحح برای ضبط نسخه بدل‌ها اختیار کرده، شیوه‌ای که گاهی به نام خود او «شیوه ریتر» خوانده می‌شود. در زیر صفحات، نمایه یا سازواره انتقادی ضبط شده است. این سازواره، یک شاهکار کم‌نظیر است و دانش‌پژوهانی که بخواهند به تصحیح متون بپردازند، می‌توانند با مطالعه آن، به ظرایف و دقایق تصحیح متون، پی‌ببرند و چگونگی حل مشکلاتی را که برای مصححان پیش می‌آید، به خصوص کسانی که چندین نسخه در اختیار دارند و می‌خواهند متن را به روش التقاطی تصحیح کنند، بیاموزند.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.