تفسیر گنوسی از نامه‌های پولس

تفسیر گنوسی از نامه‌های پولس
پدیدآوران	پیگلز، الین (نویسنده) کوچکی میبدی، ماشاالله (مترجم) هاشمی کهندانی، حمید (مترجم)
ناشر	لوگوس
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۴۰۲
شابک	‎4ـ95ـ7825ـ622ـ978
کد کنگره	‏

تفسیر گنوسی از نامه‌های پولس تألیف الین پیگلز، مترجم ماشاالله کوچکی میبدی، حمید هاشمی کهندانی؛ الین پیگلز در این اثر بیان می‌کند که چطور شواهد حاصل از منابع گنوسی می‌تواند این فرض قدیمی که پولس نامه‌ها و نوشته‌هایش را به‌منظور مبارزه با «مخالفان گنوسی» و طرد ادعاهایشان در خصوص خرد مخفی می‌نویسد، به چالش بکشد.

ساختار

کتاب از پیشگفتار و مقدمه و هشت فصل و نتیجه در تفسیر گنوسی از نامه‌های پولس تشکیل شده است.

گزارش کتاب

هر کسی با ادبیات تحقیق در زمینۀ عهد جدید آشنا باشد، می‌پذیرد که پولس یکی از مخالفان بدعت گنوسیان است. پولس نامه‌های خود به‌ویژه نامه به فیلیپیان و قرنتیان را برای نقد گنوسیه و رد آرای مسیحیان گنوسی در باب «خرد مخفی» می‌نویسد. اصول اعتقادی‌ای که پولس تعلیم می‌دهد «تصلیب مسیح»، تنذیر از پیشگاه عدل الهی، رستاخیز جسمانی و اولویت عشق به گنوس است که تمام اینها نشان می‌دهد موضعی کاملاً مسیحی در مقابل مخالفان گنوسی‌اش اتخاذ کرده است.

الین پیگلز در این اثر بیان می‌کند که چطور شواهد حاصل از منابع گنوسی می‌تواند این فرض قدیمی که پولس نامه‌ها و نوشته‌هایش را به‌منظور مبارزه با «مخالفان گنوسی» و طرد ادعاهایشان در خصوص خرد مخفی می‌نویسد، به چالش بکشد. پیگلز با تکیه بر مستندات نجع حمادی نشان می‌دهد که چگونه نویسندگان گنوسی، نه‌تنها موفق به درک هدف کلی مکتوبات پولس نشدند، بلکه با جسارت نوشته‌های او را به عنوان منبع اصلی برای انسان‌شناسی، مسیح‌شناسی و الهیات مقدس خود اعلام کردند.

بررسی تفسیرهایی که گنوسیان عرضه می‌کنند نشان می‌دهد چرا پولس در سدۀ دوم به نام «رسول بدعت‌گزاران» شناخته شد. ایرنایوس، ترتولیان، هیپولیتوس و اریگن با تلاشی که برای رد مکتب والنتینی می‌کنند، ناخواسته به پیروان این مکتب کمک می‌کنند از محتوای نامه‌های پولس به نفع خود استفاده کنند و در این مسیر قدرت و اعتبار بیشتری به دست آورند. ایرنایوس به شکایت می‌گوید بسیاری از اسقف‌ها و شماسان خود به دین والنتینی گرویده‌اند. ترتولیان نیز می‌پذیرد بسیاری از مؤمنان و شخصیت‌های شاخص کلیسایش در پی پیوستن به حلقه‌های والنتینی بوده‌اند. اغلب آنها معتقدند مکتب والنتینی از سایر مکتب‌ها نظیر مرقیون و ... که از کلیسا انتقاد می‌کنند خطرناک‌ترند.

تحلیل تفسیرهای گنوسی نشان می‌دهد از نظر ایرنایوس این آموزه‌های بدعت‌آمیز، گمراه‌کننده و تباه است؛ چون با نقل قول از پولس به آرای خود چنان حجیتی می‌بخشند که حتی ایرنایوس می‌پذیرد انتقاداتی که به کلیسا می‌کنند در ظاهر پذیرفتنی است.

روش تحقیق در این کتاب به این ترتیب است که در قدم اول برای هر قسمت از کتاب شواهدی از تفسیرهای والنتینی بر متونی که در سدۀ دوم پولسی خوانده می‌شود، گردآوری شده است. این شواهد بر این اساس تهیه شده است: نخست متون موجود از آموزگاران: والنتین، بطلمیوس، هرقلیون و تئودوتوس. دوم عباراتی از تفسیر والنتینی‌ها که در نوشته‌های ایرنایوس، هیپولیتوس، ترتولیان، کلمنت اسکندرانی موجود بود و در نوشته‌های ضد‌والنتینی که اریگن بر نامه‌های پولس نوشته است. سوم نقل‌قول‌ها و اشاراتی که در یافته‌های نجع حمادی به متون پولس نوشته شده است و اغلب معتقدند والنتینی هستند.

برای آن دسته از محققان عهد جدید که این سنت‌های گنوسی را بررسی می‌کنند، این کتاب منبعی تازه برای تحقیق است. نخست اینکه این سنت‌ها در گشودن گره از تفسیر بخش‌هایی از کتاب مقدس که محل مناقشه است، کمک می‌کنند. دوم اینکه با تعریف نوعی روش جایگزین الهیاتی، روش‌های دیگر را روشن‌تر می‌کند و می‌تواند آنها را به پرسش بکشد و توسعه ببخشد.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی ادبیات