تحفة الدهر

‏تحفة الدهر
پدیدآوران	بحر، محمد بن طاهر (نويسنده) ذیاب، حسنی محمد (محقق) حبشی، عبدالله محمد (محقق)
ناشر	مرکز زايد للتراث و التاريخ
مکان نشر	امارات - العین
سال نشر	1425ق - 2004م
چاپ	1
شابک	‎9948-06-109-8
موضوع	اعراب - یمن - نسب نامه - قبایل و نظام قبیله‌ای - یمن - نسب نامه - یمن - تاریخ - سال شمار - یمن - سرگذشت نامه - یمن - شاهان و فرمان روایان
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏ی‎‏85‎‏ ‎‏ب‎‏3 247 ‏DS‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تحفة الدهر، با نام کامل «تحفة الدهر في نسب الأشراف بني‌‌بحر و نسب من حقق نسبه و سيرته من أهل العصر»، از آثار نسب‌شناس قرن یازدهم هجری قمری، محمد بن طاهر بن ابوالقاسم بحر (1002-1083ق) است که به تبارشناسی بحریان و دیگر معاصران نگارنده می‌پردازد و حوادث مهم تاریخی و طبیعی سال‌های 1006-1072ق، در یمن و عربستان را گزارش می‌کند. این کتاب را پژوهشگران معاصر، عبدالله محمد حبشی و حسنی محمد دیاب تحقیق کرده‌اند.

• یادآوری: گفتنی است که نام محقق دوم در روی جلد کتاب، به‌صورت دیاب ثبت شده، ولی در صفحه اول: ذیاب آمده است و با تأسف، جستجو برای یافتن اطلاعاتی در این مورد و تصحیح آن به نتیجه نرسید.

هدف و روش

• محققان با تأکید بر آنکه نویسنده به بررسی حوادث تاریخی پرداخته و تبارشناسی اجدادش و «والیان اروام»، یعنی ترکان حاکم بر یمن و حجاز را نیز معرفی کرده و سیره امامان یمنی و سادات دانشور را، از آغاز قرن یازدهم قمری تا پایان دهه هفتم آن، گزارش داده، افزوده‌اند: نگارنده به بیان وقایع تاریخی بسنده نکرده، بلکه اتفاقات طبیعی و فلکی مانند زلزله در یمن و هجوم ملخ‌ها را هم آورده و همچنین قریحه شعری خودش را نیز با مطرح کردن اشعاری در رثای استادانش مانند «محمد بن عمر حشیبری» و «علی بن احمد مدنی حشیبری»، آشکار ساخته است.
• محققان همچنین شرح‌ حال مختصر و تبارنامه محمد بن طاهر بن ابوالقاسم بحر و اسامی آثار علمی او را نیز ذکر کرده‌اند.

ساختار و محتوا

در این اثر، مباحث مختلفی مطرح شده است، از جمله: حوادث تاریخی و طبیعی سال‌های 1006-1072ق به‌ترتیب زمانی، نسب‌های هاشمیان و فاطمیان و سادات اشراف بنی‌قدیمی، بنی‌شجر و...، تبارنامه امیران بنی‌وهاس و...

نمونه مباحث

• و فيها نزلت الأمطار و سالت الأودية و الحمد لله؛ یعنی: در این سال (1072ق)، از آسمان باران بارید و آب در مسیل‌ها جاری شد و ستایش برای خداست.
• نویسنده، تبارنامه هاشمی‌ها و فاطمی‌ها را جداگانه و به‌عنوان ملحق به نقل از تحفة الزمن في تاريخ اليمن، از آثار بدرالدین ابوعبدالله حسین بن عبدالرحمن بن محمد اهدل یمنی (درگذشته 855ق) آورده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.