داعش حقیقی و حقیقت داعش

داعش حقیقی و حقیقت داعش
پدیدآوران	حبیبیان، محمدحسن (نویسنده)
ناشر	پژوهشکده مطالعات کاربردی قلم
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۵ش
کد کنگره	‏

داعش حقیقی و حقیقت داعش تألیف محمدحسن حبیبیان؛ مجموعه پیش رو، فعالیت ارزشمند تعدادی از محققان در قالب سه فصل و هجده گفتار یا مقاله است که به جنبه هایی از اعتقادات، مبانی، روش ها، رفتارها، انگیزه ها، راهبردها، اهداف و عملکرد داعش و یا مقابله کنندگان با داعش اشاره کرده است. در تهیه مقالات این مجموعه تلاش شده ضمن گریز از سوگیری های معمول که به عنوان «تله رسانه ای» داعش از آن یاد می کنیم، نگاهی علمی به این پدیده نامبارک داشته باشیم و بستری برای شناخن صحیح از مهم ترین تحول دهه جاری فراهم کنیم.

ساختار

کتاب در سه بخش نگارش یافته است. بخش اول: مبانی

بخش دوم: روش

بخش سوم: راهبردها

گزارش کتاب

یکی از مهم ترین مشخصه های نظام بین المللی در عصر حاضر ظهور عوامل شگفتی سازی است که شدت اثرگذاری آن ها بر ساختار و عملکرد محیط بی المللی بسیار متفاوت با اثرگذاری پدیده های گذشته است. ظهور پدیده تروریستی دولت اسلامی عراق و شام (داعش) و یا خلافت اسلامی را می توان از جمله این موارد دانست. رهبر فرزنانه انقلاب (مدظله العالی) در دومین نامه خود به جوانان آمریکا و ارپا فرمودند:« با کمال تأسف باید بگویم که گروه های فرومایه ای مثل داعش زائیده وصلت های ناموفق با فرهنگ های وارداتی است...مستندات مسلم تاریخی به روشنی نشان می دهد که چگونه تلاقی استعمار با یک تفکر افراطی و مطرود، آن هم در دل یک قبیله بدوی، بذر تندروی را در این منطقه کاشت». آری داعش پدیده شومی است که امروزه توسط استکبارجهانی و صهیونیسم بین المللی و حاکمیت تفکر سلفی با عنوان وهابیت در بخشی از جهان اسلام و به سبب ضعف های حاکم بر برخی دیگر از کشورهای اسلامی، فرصت ظهور یافت و با عملکرد ها و رفتارهای خاص و به یاری استفاده حرفه ای از رسانه های جدید به ویژه شبکه های اجتماعی، به سرعت به مسئله ای جهانی تبدیل گردید؛ مسئله ای که برای شناخت اساسی آن، لازم است این پدیده به خوبی تحلیل و تبیین شوند. اولین قدم برای تحلیل، شناختی درست از ریشه های فکری این پدیده است. امروزه خطری که در ارتباط با شناخت این پدیده احساس می شود یک سونگری و عدم جامع نگری است. شاید یادآوری داستان مولوی در مثنوی در خصوص توصیف افرادی که قبلا فیل را ندیده و در تاریکی با آن مواجه شدند زیبا و مرتبط باشد. همه کسانی که فیل را در تاریکی لمس کردند، هرچند توصیف درست از آن بخش ارائه می کردند اما این توصیف ناقص، با واقعیت اصلی فیل تفاوت اساسی داشت. امروزه نیز ارائه تحلیل در خصوص داعش از همین آسیب برخوردار است. قطعا رزمندگانی که در صحنه عملیات با داعش در حال مبارزه اند، یا کسانی که با رده میانی این گروهک در تماس اند و یا افرادی که نگاهی راهبردی به تحرکات این گروهک دارند، نظرات متفاوتی با یکدیگر خواهند داشت. حال سوال این است که کدام نگاه به داعش صحیح است؟ برای پاسخ به سوال لازم است جنبه های مختلف و در برخی موارد، ویژه را مورد کنکاش قرار داد. امروزه شناخت موضوعاتی همچون مبانی فقهی رفتارهای داعش به ویژه در زمینه خشونت ورزی، مشروعیت، ظرفیت سازی بسترهای اجتماعی جذب، عمکرد نظامی به همراه ضعف و آسیب پذیری از یک سو و نحوه عمل در دو فضای واقعی و مجازی می تواند بخشی از شناخت علمی را شکل دهد. شناخت عملکرد داعش در اجرای عملیات روانی تحت عنوان «جهاد رسانه ای» به مثابه بخشی دیگر از این واقعیت قابل احصاست. به عنوان مثال، محققات در اکثر مقالات به موضوعات منتشر شده در نشریه دابق استناد می کنند؛ چرا که دابق به عنوان نشریه ای که مبنای اعتقادات و یا مواضع و سخنرانی های سرکردگان داعش را منعکس می کند، قلمداد شده است. حال آنکه انتشار این نشریه نیز در فضای عملیات روانی داعش قابل تعریف است. پس نیاز اساسی در دل این فضاسازی ها شناخن واقعی و جامع است. این نگاه جامع می تواند در برگیرنده عناصر صحنه، فرماندهان و سیاست گذاران، حامیان و بخش های منتفع از اقدامات داعش باشد. بدون شک، شناخت هرچه بیشتر بهره برداران، یکی از محورهای اساسی رفع ابهامات و مجهولات این پدیده است. تلاش برای تضعیف محور مقاومت و تجزیه احتمالی کشورهای این محور، از بین رفتن زیر ساخت های این کشور، آواره شدن مردم این کشور ها و روی آوری و نقل مکان کردن پناهندگان فلسطینی مستقر در جوار مرزهای رژیم غاصب صهیونیستی به منطقه دورتر، تضعیف انرژی عملیاتی حزب الله، ارائه چهره زشت از اسلام در منظر غیر مسلمانان و تحریف ارزش های اساسی مانند شهادت، ...در درون جهان اسلام و هم زمان تقلا برای کاهش اثرگذاری واقعی این ارزش ها در جامعه اسلامی در دستور کار این جریان انحرافی قرار دارد یا لااقل نتیجه عملکرد آن چنین بوده است. علاوه بر این داعش، ضمن تخلیه انرژی متراکم جوانان تشنه عدالت و آزادی در سراسر جهان، عملا بسترهای برخورد قهرآمیز با هرگونه حرکت اسلامی ناب را فراهم نموده است. استمرار این وضعیت می تواند با نهادینه سازی تفرقه بین مذاهب اسلامی و دور کردن صهیونیست ها از تیررس مسلمانان با تعاریف دشمنان دور و نزدیک و ...، حاشیه امنی را برای آن ها ایجاد نماید و این ها بخشی از مواردی است که کمتر در رسانه‌ها به آن پرداخنه می شود. این در حالی است که با استفاده از مدرن ترین امکانات در استودیوهای مجهز، فیلم بریدن سر انسان ها، تهیه و به نمایش گذاشته می شود، خشونت عریان تبلیغ می شود و مفهوم جدیدی به نام «صنعت خشونت» یا «خشونت ورزی به فرمان خرد» در حوزه جهان اسلام خلق شده که مبنایی برای ایجاد رنج و درد و ناامنی و اضطراب در جامعه جهانی به ویژه مردم کشورهای اسلامی و بالاخص مردم مظلوم عراق و سوریه شده است. در این میان، به نظر می رسد بهترین راه حل این معضل جهانی، عمل به توصیه پایانی رهبر معظم انقلاب در نامه اخیر به جوانان آمریکا و اروپا یعنی شناخت درست و تعامل صحیح و شرافتمندانه با جهان اسلام باشد. معظم له فرموده اند: من از شما جوانان می خوام که بر مبنای شناخت درست و با ژرف بینی و استفاده از تجربه های ناگوار، بنیان تعامل صحیح و شرافتمندانه را با جهان اسلام پی ریزی کنید. دراین صورت، در آینده ای نه چندان دور خواهیم دید بنایی که بر چنین شالوده ای استوار کرده اید سایه اطمینان و اعتماد را بر سر معمارانش می گستراند، گرمای امنیت و آرامش را به آنان هدیه می دهد و فروغ امید به آینده ای روشن را بر صفحه گیتی می تاباند.

مجموعه پیش رو، فعالیت ارزشمند تعدادی از محققان در قالب سه فصل و هجده گفتار یا مقاله است که به جنبه هایی از اعتقادات، مبانی، روش ها، رفتارها، انگیزه ها، راهبردها، اهداف و عملکرد داعش و یا مقابله کنندگان با داعش اشاره کرده است. در تهیه مقالات این مجموعه تلاش شده ضمن گریز از سوگیری های معمول که به عنوان «تله رسانه ای» داعش از آن یاد می کنیم، نگاهی علمی به این پدیده نامبارک داشته باشیم و بستری برای شناخن صحیح از مهم ترین تحول دهه جاری فراهم کنیم.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران