اندرزنامه‌نویسی در ایران باستان

اندرزنامه‌نویسی در ایران باستان
پدیدآوران	اصلانی، نسرین (نویسنده)
ناشر	نشر اندیشه احسان
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۸ش
شابک	‎0-68-6026-622-978
موضوع	اندرزنا‌مه‌ ها‌ی ایرانی‌,ترجمه‌ شده‌ به‌ فا‌رسی‌ اندرزنا‌مه‌ ها‌ی ایرانی‌,اندرزنا‌مه‌ ها‌ی فا‌رسی‌ با‌ستا‌ن‌,اندرزنا‌مه‌ ها‌ی اوستا‌یی‌,اندرزنا‌مه‌ ها‌ی فا‌رسی‌ میا‌نه‌,اندرزنا‌مه‌ ها‌ی ما‌نوی,اندرزنا‌مه‌ ها‌ی سغدی,پیش‌ از اسلام‌ ادبیا‌ت‌ ایرانی‌
کد کنگره	PIR۴۰۰۰/الف۶/الف۸‏

اندرزنامه‌نویسی در ایران باستان تألیف نسرین اصلانی، کتاب حاضر در دو بخش به بررسی اوضاع اجتماعی سه دوره‌ی باستانی هخامنشی، اشکانی و ساسانی پرداخته و ادبیات و اندرزهای آن دوران، تفاوت در سبک نگارش اندرزها و تأثیر جامعه بر نوع آن‌ها را مورد مطالعه قرار داده است.

گزارش کتاب

اندرز به معنی وصیت، توصیه، پند و نصیحت است و اندرزنامه‌ها در زمره‌ی ادبیات شفاهی به شمار می آیند که با کمی تغییرات از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته‌اند. به همین دلیل تعیین مولف و تاریخ تالیف برای ان آثار کاری دشوار و محال است. اجرای درست آداب و رسوم دینی، شیوه‌ی مملکت داری، راست گویی، درست کرداری و در نهایت روش‌های درست زندگی از جمله پندهای اندرزنامه‌هاست. اندرزها در اصل باید ها و نبایدهایی هستند که ریشه در تجارب پیشینیان دارند و از جهت ساختار ظاهری به تعالیم دینی بسیار شبیه‌اند. اندرزنامه‌ها از لحاظ دستوری اغلب دارای سبک روان و ساده با جملاتی کوتاه و روشن هستند.

با نگاهی به تاریخ ایران و حضور آریایی‌ها و با تشکیل حکومت‌های سیاسی می‌توان دریافت که اندرزنامه‌نویسی دارای تاریخی به قدمت تشکیل حکومت‌های سیاسی یا حتی آغاز اختراع خط بوده است. چنان که در کتیبه‌های شاهان هخامنشی، عبارات و جملات اندرزی، گاهی مستقیم و در بسیاری موارد غیر مستقیم به چشم می خورد. همچنین تمامی نصایح دینی و حتی عملی و تجربی که در گوشه گوشه‌ی اوستا آمده است؛ نشان از اهمیت اندرز و اندرزنامه‌نویسی در کتاب دینی زردشتیان دارد. در دوران اشکانیان نیز این سنت کماکان ادامه داشته و در زمان ساسانیان و به خصوص در دوره‌ی انوشیروان به اوج خود رسیده است. حجم گسترده‌ی خدای نامه‌ها، آیین نامه‌ها و اندرزنامه‌های بسیاری که از این دوران برجای مانده شاهدی گویا بر این مدعاست. این نوشته‌ها بیشتر حاوی مطالبی در ستایش خردورزی، دانش اندوزی، پرهیزکاری و پرهیز از صفات ناپسند و نیز ناسپاسی خداوند است و به عنوان حکمت عملی و تجربی از آن‌ها می‌توان یاد کرد.

آثار اندرزی را به لحاظ موضوعی به دو دسته دینی و حکمت عملی - تجربی می‌توان تقسیم کرد و بیشتر اندرزها معمولا در یکی از این دو دسته جای می گیرند.

پژوهش حاضر در دو بخش به بررسی اوضاع اجتماعی سه دوره‌ی باستانی هخامنشی، اشکانی و ساسانی پرداخته و ادبیات و اندرزهای آن دوران، تفاوت در سبک نگارش اندرزها و تأثیر جامعه بر نوع آن‌ها را مورد مطالعه قرار داده است.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران