فلکی شروانی، نجمالدین محمد: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
| کد مؤلف = AUTHORCODE75938AUTHORCODE | | کد مؤلف = AUTHORCODE75938AUTHORCODE | ||
}} | }} | ||
'''نجمالدین محمد فلکی شروانی'''، (متوفی 577ق)، از شعرای قرن ششم هجری و از شاگردان ابوالعلای گنجوی است. دیوان اشعار وی با تصحیح طاهری شهاب و مقدمه‌ای ارزشمند منتشر شده است. | '''نجمالدین محمد فلکی شروانی'''، (متوفی 577ق)، از شعرای قرن ششم هجری و از شاگردان [[ابوالعلای گنجوی]] است. دیوان اشعار وی با تصحیح [[طاهری شهاب]] و مقدمه‌ای ارزشمند منتشر شده است. | ||
==نام== | ==نام== | ||
نامش به روایت اکثر تذکره‌نویسان و به شهادت آثار باقیمانده خود او، محمد می‌باشد. محمدعلی مدرس تبریزی در | نامش به روایت اکثر تذکره‌نویسان و به شهادت آثار باقیمانده خود او، محمد می‌باشد. [[مدرس، محمدعلی|محمدعلی مدرس تبریزی]] در «[[ریحانة الأدب فی تراجم المعروفین بالکنیة أو اللقب|ریحانة الأدب]]» نام او را محمد مؤمن نوشته و [[هدایت، رضاقلی|رضاقلی‌خان هدایت]] در «[[مجمع الفصحاء|مجمع الفصحا]]» و «[[رازی، امین احمد|امین احمد رازی]]» در تذکره «[[هفت اقلیم]]»، لقب او را نجم الدین یا افصح‌الدین نوشته‌اند و در سرآغاز یکی از نسخ خطی [[دیوان خاقانی شروانی|دیوان خاقانی]] و شرح عبدالوهاب حسینی بر اشعار [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی]]، لقبش را مؤیدالدین خوانده است<ref>فلکی شروانی، محمد، ص2</ref>. | ||
تقی‌الدین کاشانی در تذکره خویش، کنیه‌اش را ابوالنظام ثبت نموده و دولتشاه سمرقندی وی را سبحان ثانی و امین احمد او را فلک جهان ملاحت و قمر آسمان فصاحب خطاب کرده‌اند و بدیع‌الزمان فروزانفر در تذکره | [[تقی‌الدین کاشی، محمد بن علی|تقی‌الدین کاشانی]] در تذکره خویش، کنیه‌اش را ابوالنظام ثبت نموده و دولتشاه سمرقندی وی را سبحان ثانی و امین احمد او را فلک جهان ملاحت و قمر آسمان فصاحب خطاب کرده‌اند و [[فروزانفر، بدیع‌الزمان|بدیع‌الزمان فروزانفر]] در تذکره «[[سخن و سخنوران]]» گوید فلکی تخلصی است که در اشعار خود وی مکرر آمده و معاصرین هم او را بدین نام خوانده‌اند<ref>همان</ref>. | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
==تحصیلات و اساتید== | ==تحصیلات و اساتید== | ||
تحصیلات وی مرتب بوده و به‌خصوص در علم نجوم، دست داشت و گویا از همین جهت به فلکی ملقب گردید. وی را در زمره شاگردان ابوالعلای گنجوی آورده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>. | تحصیلات وی مرتب بوده و به‌خصوص در علم نجوم، دست داشت و گویا از همین جهت به فلکی ملقب گردید. وی را در زمره شاگردان [[ابوالعلای گنجوی]] آورده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>. | ||
==مذهب== | ==مذهب== | ||
با وصف آنکه این شاعر در دربار شروانشاه و از مداحان و ندیمان خاص منوچهر بن فریدون که عقید شدیدی به طریقه اهل سنت داشته می‌زیسته، ولی از باقیمانده اشعارش چنین استنباط می‌شود که او برخلاف شعرا و درباریان هم‌عصر خویش، تمایل به روش شیعه و دوستی با خاندان علی(ع) داشته است<ref>همان، ص9</ref>. | با وصف آنکه این شاعر در دربار شروانشاه و از مداحان و ندیمان خاص منوچهر بن فریدون که عقید شدیدی به طریقه اهل سنت داشته می‌زیسته، ولی از باقیمانده اشعارش چنین استنباط می‌شود که او برخلاف شعرا و درباریان هم‌عصر خویش، تمایل به روش شیعه و دوستی با خاندان [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] داشته است<ref>همان، ص9</ref>. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
تاریخ درگذشت او را تقی‌الدین کاشی صاحب | تاریخ درگذشت او را [[تقی‌الدین کاشی، محمد بن علی|تقی‌الدین کاشی]] صاحب «[[خلاصة الأشعار و زبدة الأفکار|خلاصة الاشعار]]» و [[آذربیگدلی، لطفعلی بن آقاخان|آذر]] در «[[تذکره آتشکده]]» به سال 587ق نوشته‌اند و پروفسور [[حمودی، هادی حسن|هادی حسن]] آن را 540 ثبت نموده ولی قول [[صادق بن صالح اصفهانی]] در کتاب «شاهد صادق» که به سال 577ق می‌نویسد، صحیح‌تر به نظر می‌رسد<ref>همان، ص16</ref>. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
نسخهٔ ۳۰ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۵۱
| فلکی شروانی، نجمالدین محمد | |
|---|---|
 | |
نجمالدین محمد فلکی شروانی، (متوفی 577ق)، از شعرای قرن ششم هجری و از شاگردان ابوالعلای گنجوی است. دیوان اشعار وی با تصحیح طاهری شهاب و مقدمه‌ای ارزشمند منتشر شده است.
نام
نامش به روایت اکثر تذکره‌نویسان و به شهادت آثار باقیمانده خود او، محمد می‌باشد. محمدعلی مدرس تبریزی در «ریحانة الأدب» نام او را محمد مؤمن نوشته و رضاقلی‌خان هدایت در «مجمع الفصحا» و «امین احمد رازی» در تذکره «هفت اقلیم»، لقب او را نجم الدین یا افصح‌الدین نوشته‌اند و در سرآغاز یکی از نسخ خطی دیوان خاقانی و شرح عبدالوهاب حسینی بر اشعار خاقانی، لقبش را مؤیدالدین خوانده است[۱].
تقی‌الدین کاشانی در تذکره خویش، کنیه‌اش را ابوالنظام ثبت نموده و دولتشاه سمرقندی وی را سبحان ثانی و امین احمد او را فلک جهان ملاحت و قمر آسمان فصاحب خطاب کرده‌اند و بدیع‌الزمان فروزانفر در تذکره «سخن و سخنوران» گوید فلکی تخلصی است که در اشعار خود وی مکرر آمده و معاصرین هم او را بدین نام خوانده‌اند[۲].
ولادت
ولادت وی در اوایل قرن ششم هجری، در قصبه شماخی از توابع شروان اتفاق افتاده است[۳].
تحصیلات و اساتید
تحصیلات وی مرتب بوده و به‌خصوص در علم نجوم، دست داشت و گویا از همین جهت به فلکی ملقب گردید. وی را در زمره شاگردان ابوالعلای گنجوی آورده‌اند[۴].
مذهب
با وصف آنکه این شاعر در دربار شروانشاه و از مداحان و ندیمان خاص منوچهر بن فریدون که عقید شدیدی به طریقه اهل سنت داشته می‌زیسته، ولی از باقیمانده اشعارش چنین استنباط می‌شود که او برخلاف شعرا و درباریان هم‌عصر خویش، تمایل به روش شیعه و دوستی با خاندان علی(ع) داشته است[۵].
وفات
تاریخ درگذشت او را تقی‌الدین کاشی صاحب «خلاصة الاشعار» و آذر در «تذکره آتشکده» به سال 587ق نوشته‌اند و پروفسور هادی حسن آن را 540 ثبت نموده ولی قول صادق بن صالح اصفهانی در کتاب «شاهد صادق» که به سال 577ق می‌نویسد، صحیح‌تر به نظر می‌رسد[۶].
آثار
از فلکی شروانی امروزه به جز پاره‌ای قصاید و ترکیب‌بند و غزلیات و رباعیات، اثر دیگری در دست نیست. تذکره‌نویسان می‌نویسند که فلکی در فن نجوم، کتابی پرداخته و چنانکه آثارش گواهی می‌دهد، از علوم ریاضی بهره کافی و از علم اعلی هم آگاهی داشته است[۷].
پانویس
منابع مقاله
فلکی شروانی، محمد، «دیوان فلکی شروانی»، تصحیح طاهری شهاب، تهران، ابن سینا، 1345.