مقدرات القرآن

مقدرات القرآن
پدیدآوران	سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) اقدمیر، جانر (محقق)
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1439ق - 2018م
چاپ	1
شابک	‎978-2-7-451-9155-7
موضوع	قرآن - مسائل ادبی - تفاسیر اهل سنت - قرن 10ق. - قرآن -- اعجاز
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	7م9س 83 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مقدرات القرآن، اثر جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق)، تلخیصی است از کتاب «الإشارة إلی الإيجاز» ابن عبدالسلام که با تحقیق جانر اقدمیر، منتشر شده است.

اثر حاضر، حلقه‌ای طلایی در سلسله کتاب‌های قرآن‌پژوهی است که با وجود حجم کم، از نیکوترین و جامع‌ترین آنهاست و مجموعه‌ای از فواید گوناگون و مسائل پراکنده را در خود جای داده است.

عبدالسلام در کتاب «الإشارة إلی الإيجاز»، به‌تفصیل، به بررسی تقدیر در آیات پرداخته و آن را بر اساس ابواب زیر، تنظیم نموده است:

1. باب اول: متعلق است به انواع حذف و ادله آن، از جمله حذف مضافات، مفعولات، موصوفات و...
2. باب دوم: به تعریف مجاز اختصاص یافته و در آن، مجاز، استعمال لفظ حقیقت در معنایی که آن لفظ وضع شده تا در مرتبه دوم بر آن معنا دلالت کند، دانسته شده است.
3. باب سوم: متعلق است به تقدیر آیات سوره‌ها، از سوره بقره تا ماعون. روش عبدالسلام در این باب، بدین صورت است که وی ابتدا آیه‌ای را که نیاز به تقدیر دارد ذکر نموده و سپس، تقدیرات مختلف را بیان نموده است؛ به‌عنوان مثال: «لا ريب فيه» (بقره: 2)، تقدیرش یکی از موارد زیر است:
   1. در انزال یا هدایت آن شک نکنید؛
   2. سبب شک همچون اختلاف و تناقض در آن نیست؛
   3. سبب شک در آن از نظر مؤمنان وجود ندارد (با عام از خاص تعبیر شده است).

اما روش تلخیص سیوطی در اثر حاضر، چنین است که وی مانند عبدالسلام، ابتدا به ذکر انواع حذف و ادله آن و مجاز و تعریف آن، نپرداخته و مستقیما به سراغ مقدرات در قرآن رفته و به ذکر تقدیرات موجود در آیات پرداخته و پس از آن، متعرض باب حذف و انواع آن و مجاز و تعریف آن، گردیده است. نکته قابل ذکر دیگر درباره کتاب سیوطی، آن است که وی در باب حذف و مجاز، به ذکر تمامی موارد و جزئیات نپرداخته و فقط، مهم‌ترین موضوعات و مسائل را مطرح نموده است.

سیوطی کتاب ابن عبدالسلام را به‌صورت کامل، بدون بیان جزییات، خلاصه کرده و با وجود اختصار شدید و ترک برخی از فصول کتاب، اطلاعات مفید و مهم مندرج در آن را کاملا در کتاب خود، گنجانده است.

محقق در مقدمه مفصلی که به ابتدای کتاب افزوده، ضمن توثیق کتاب، به بیان مهم‌ترین ویژگی‌های آن، پرداخته است.

منابع مقاله

مقدمه محقق.