دنیای اسلام و جنگ آلمان نازی

دنیای اسلام و جنگ آلمان نازی
پدیدآوران	معتدل، دیوید (نویسنده) معتدل،ایرج (مترجم)
ناشر	ثالث
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۸ش
چاپ	سوم
شابک	‎978-600-405-300-6
موضوع	جنگ‌ جها‌نی‌ دوم‌، ۱۹۳۹-۱۹۴۵م‌. - مشا‌رکت‌ مسلما‌نا‌ن‌,1945-1939 ,War World - Muslim ,Participation,نا‌زیسم‌ و اسلام‌,slamB and socialism National,آلما‌ن‌ - روابط خا‌رجی‌ - کشورها‌ی عربی‌,ermanyB - relations Foreign - countries Arab,کشورها‌ی عربی‌ - روابط خا‌رجی‌ - آلما‌ن‌,ountriesB Arab - relations Foreign - Germany
کد کنگره	‏D۸۱۰/م۵م۶ ۱۳۹۸

دنیای اسلام و جنگ آلمان نازی تألیف دیوید معتدل، مترجم ایرج معتدل؛ این کتاب با بررسی دقیق انبوهی از اسناد، روابط آلمان نازی با مسلمانان را در دوران جنگ جهانی دوم بررسی کرده است.

ساختار

پس از مقدمه و پیشگفتار، کتاب از سه بخش تشکیل شده است.

بخش اول: مسائل بنیادین: منشأ رویدادها، سیاست‌های امپراتوری آلمان در زمینه اسلام، بسیج مسلمانان در طول جنگ جهانی اول، مباحث سال‌های بین دو جنگ جهانی و ژئوپولیتیک اسلام، رویکرد اسلامی برلین، وزارت امور خارجه و سیاست‌گذاری آلمان در قبال اسلام، ادارات دیگر و گسترش سیاست آلمان در قبال اسلام، مسئله ایدئولوژی

بخش دوم: مسلمانان در مناطق جنگی: اسلام و جنگ در آفریقای شمالی و خاورمیانه، اسلام، سیاست ضد استعماری و نبرد فرانسه، اسلام و تبلیغات چاپی در مناطق جنگی آفریقای شمالی، اسلام و برنامه‌های تبلیغاتی رادیویی در شمال آفریقا و خاورمیانه، واکنش‌های مسلمانان به چرب‌زبانی آلمان برای اسلام، واکنش‌های متفقین به چرب‌زبانی آلمانی برای اسلام، سربازان آلمانی و اسلام در مناطق جنگی شمال آفریقا ، اسلام و جنگ در جبهه شرق، دین و نبرد در قفقاز، دین و فرمانروایی در کریمه، اسلام و حاکمیت غیرنظامی در کمیساریای رایش اوستلاند، حقایق جنگ و واکنش‌های شوروی، اسلام و نبرد برای تصاحب سرزمین‌های بالکان، سفر مفتی به بالکان، تبلیغات اسلامی در بالکان، مقامات آلمان و شخصیت‌ها و سازمان‌های مذهبی، خشنون و امیدهای واهی

بخش سوم: مسلمانان در ارتش: بسیج مسلمانان، مسلمانان در ورماخت، مسلمان در اس اس، اسلام و امور سیاسی در یگان‌ها، دین و سربازگیری، شعائر دینی و نظم و انضباط نظامی، روحانیون نظامی، حوزه علمیه روحانیون، اسلام و تبلیغات نظامی، افسران سیاسی و تبلیغات مذهبی، اسلام، مجلات نظامی و تبلیغات چاپی، تبعیض و محدودیت‌های اعتقادی، سقوط، سخن پایانی و ادامه دخالت‌ها تا مروز ، نکاتی در مورد منابع، یادداشت‌ها، سخن پایانی و ادامه دخالت‌ها تا امروز، سپاسگزاری، نمایه

گزارش محتوا

بخش‌های مهمی از جهان اسلام درگیر جهان جهانی دوم شدند. حدود 150 میلیون مسلمان در آفریقای شمالی و آسیای جنوب شرقی در حاکمیت انگلستان و فرانسه زندگی می‌کردند و مسکو نیز بر بیش از بیست میلیون انسان حکومت می‌کرد. در اوج جنگ هنگامی که ژاپن تا سرزمین‌های اسلامی آسیای جنوب شرقی پیشروی کرد و سربازان آلمانی وارد قلمرو مسلمانان در کشورهای شبه جزیره بالکان، آفریقای شمالی، کریمه و قفقاز شدند و به خاورمیانه و آسیای مرکزی راه یافتند، همه دولت‌های متحد و متفق به اهمیت سیاسی و راهبردی اسلام پی بردند.

در این زمان، ارتش‌ها برای پیروزی بر دشمن به هر ابزاری چنگ می‌زدند، رقابتی میان قدرت‌ها برای جلب نظر مسلمانان و بسیج آنها در جبهه خودی درگرفت. آلمان با پیشروی در شمال آفریقا و همچنین در اروپای شرقی و قفقاز وارد سرزمین‌ها مسلمان‌نشین شد و برای این که جبهه و پشت جبهه را ایمن و استوار نگاه دارد، باید به دو هدف دست می‌یافت: نخست باید رابطه خوبی با مسلمانان برقرار می‌کرد تا نارضایتی میانشان ایجاد نشود و دوم با توجه به وخامت وضعیت جبهه‌ها، باید مسلمانان را برای خدمت در جبهه آلمان ترغیب می‌کرد.

رهبران نازی برای تحقق این دو هدف می‌کوشیدند وجهه‌ای نیک ازخود نزد مسلمانان ترسیم کنند و پیوسته یادآوری می‌کردند آلمان آزادی دینی و سیاسی برای مسلمانان به ارمغان می‌آورد؛ آزادی سیاسی از سلطه بریتانیا و آزادی دینی و سیاسی از سلطه کمونیست‌های ملحد. آلمانی‌ها برای برقرار رابطه دوستانه با مسلمانان تمهیدات فراوانی اندیشیدند و حتی به سربازان خود آموزش دادند در مناطق مسلمانان‌نشین چگونه رفتار کنند تا هیچ مسلمانی آزرده‌خاطر نشود.

دیوید معتدل تاریخ‌نگار جوان آلمانی ـ ایرانی در کتاب پیش رو با بررسی دقیق انبوهی از اسناد، روابط آلمان نازی با مسلمانان را در دوران جنگ جهانی دوم بررسی کرده است.

کتاب حاضر به بررسی راه‌هایی می‌پردازد که حاکمان آلمانی چه در ورماخت و اس اس به طور خاص و چه در وزارت امور خارجه، وزارت تبلیغات و روشنگری ملی و وزارت سرزمین‌های اشغالی شرق برای ایجاد ارتباط و اتحاد با مسلمانان در مناطق زیر اشغال آلمان و دیگر جاهای وسیع جهان اسلام به کار بستند.

این کتاب با اتخاذ دیدگاهی فرامنطقه‌ای، سرزمین‌های مسلمان‌نشین از صحرای بزرگ آفریقا تا شبه جزیره بالکان و نواحی مرزی اتحاد اتحاد شوروی و فراتر را بررسی و شرایط گوناگون سیاسی و مذهبی را در این منطق توصیف می‌کند. این کتاب بیش‌تر به سیاست‌های آلمان می‌پردازد و در آن از تاریخ زندگی مسلمانان در مناطق جنگی در جنگ جهانی دوم یا پاسخ آنان به آلمان نازی بحثی صورت نگرفته است، اما تلاش شده مسئله مسلمانانی که مستقیما با سیاست‌های آلمان در قبال اسلام درگیر شدند و آن دسته از مسلمانانی که بیش‌تر به دنبال سیاست‌های خود بودند تا سیاست‌های دینشان بررسی شود.

در این اثر تلاش شده جایگاه اسلام در نقشه سیاسی و راهبردی جنگ جهانی دوم تشریح شود و به این منظور به تاریخ کلی‌تر سیاست‌های مذهبی آلمان در جنگ جهانی دوم می‌پردازد. پژوهش حاضر به طور کلی به رابطه میان دین و قدرت، به ویژه دین به مثابه ابزاری در جهان سیاست و درگیری‌های نظامی می‌پردازد و به خواننده کمک می‌کند تا دریابد چگونه دولت‌ها برای گسترش نفوذ سیاسی و جنگ‌افروزی، فعالانه به دنبال استفاده از دین بودند.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران